Bệnh tiểu đường không kiểm soát được sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như bệnh tim, bệnh thận, mù lòa và các biến chứng khác. Một trong những yếu tố trực tiếp khiến lượng đường trong máu tăng cao đó là những gì bạn ăn uống vào cơ thể mỗi ngày. Nếu đang sống chung với bệnh, bạn nên biết 11 loại thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường dưới đây!
Tiểu đường kiêng ăn gì là tốt nhất? Tiểu đường có ăn bánh canh, bánh mì, bột mì, bánh đa,… được không? Nếu đây là những thắc mắc của bạn thì hãy đọc ngay bài viết này nhé!
Vai trò của chất bột đường đối với người mắc bệnh tiểu đường?
Chất bột đường, chất đạm và chất béo là những chất dinh dưỡng cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Trong số ba loại trên, chất bột đường có ảnh hưởng lớn nhất đến lượng đường trong máu. Thực phẩm giàu chất bột đường bao gồm tinh bột, đường và vẫn có một lượng chất xơ nhất định. Tinh bột và đường các loại bị phân hủy thành đường hoặc glucose và hấp thu vào máu. Khi người mắc bệnh tiểu đường tiêu thụ quá nhiều bột đường cùng một lúc, lượng đường trong máu có thể tăng lên ở mức nguy hiểm cao.
Dù chất xơ không làm tăng lượng đường trong máu nhưng hàm lượng của nó trong thực phẩm giàu chất bột đường là rất thấp.
Đường huyết cao theo thời gian có thể hủy hoại dây thần kinh và mạch máu của cơ thể, gây ra nhiều biến chứng như bệnh tim, bệnh thận, võng mạc tiểu đường và các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác.
Duy trì lượng bột đường vừa phải và ổn định có thể giúp ngăn ngừa đường huyết tăng và giảm đáng kể các nguy cơ biến chứng của bệnh tiểu đường. Vì thế, điều quan trọng là cần tránh các loại thực phẩm được liệt kê dưới đây.
11 thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường
1. Thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường: Đồ uống có đường
Rất nhiều người thắc mắc uống nhiều nước ngọt hoặc ăn nhiều đồ ngọt có bị tiểu đường không. Dù đường không phải là thủ phạm trực tiếp gây ra bệnh tiểu đường nhưng nó sẽ trực tiếp kéo đường huyết lên cao một cách nhanh chóng.
Đồ uống có đường là sự lựa chọn tệ nhất cho người mắc bệnh tiểu đường. Đầu tiên, chúng có hàm lượng bột đường rất cao. Chẳng hạn như một lon soda 354ml chứa tới 38g bột đường; trà chanh đá ngọt cũng chứa 36g bột đường.
Ngoài ra, chúng còn chứa đường fructose, chất có liên quan chặt chẽ đến sự đề kháng insulin và bệnh tiểu đường. Thực tế, các nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tiểu đường như gan nhiễm mỡ.
Hơn nữa, lượng đường fructose cao trong đồ uống có đường có thể dẫn đến những thay đổi trong việc trao đổi chất làm béo bụng và tăng mỡ máu.
Trong một nghiên cứu về người thừa cân và béo phì, việc tiêu thụ 25% calo từ thức uống chứa nhiều đường fructose dẫn đến tăng đề kháng insulin và béo bụng, tỷ lệ trao đổi chất thấp hơn và có nguy cơ mắc bệnh về tim. Vì vậy, nước ngọt đứng đầu bảng trong các thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường.
Để giúp kiểm soát nồng độ đường trong máu và ngăn ngừa nguy cơ bệnh tật, hãy uống nước lọc hay trà không đường thay vì các loại đồ uống có đường.
2. Chất béo chuyển hóa
Chất béo chuyển hóa công nghiệp cực kỳ không tốt cho sức khỏe. Chúng được tạo ra bằng cách thêm hydrogen vào các axit béo chưa bão hòa để làm cho chúng ổn định hơn. Chất béo chuyển hóa có trong bơ thực vật, bơ đậu phộng, bơ mứt các loại, kem. Ngoài ra, các nhà sản xuất thực phẩm thường thêm chúng vào bánh quy và các loại bánh nướng khác để giúp kéo dài thời hạn sử dụng.
Dù chất béo chuyển hóa không trực tiếp làm tăng lượng đường trong máu, nhưng chúng lại liên quan đến việc gia tăng viêm nhiễm, kháng insulin và làm giảm HDL – cholesterol tốt, đồng thời làm tổn thương động mạch. Những tác động này đặc biệt đáng quan ngại với người bị bệnh tiểu đường vì họ có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn.
May mắn là chất béo chuyển hóa đã bị cấm dùng ở hầu hết các quốc gia. Khi mua đồ, bạn tránh chọn sản phẩm có cụm từ “hydro hóa một phần” (partially hydrogenated) trong danh sách thành phần, hạn chế ăn đồ hộp, đồ chế biến sẵn có sử dụng dầu mỡ tái chế.
3. Tiểu đường ăn được bánh mì trắng, mì ống và cơm không?
Người tiểu đường có nên ăn bánh mì trắng không? Bánh mì trắng, cơm trắng và mì ống là các loại thực phẩm có hàm lượng bột đường cao mà người tiểu đường nên hạn chế.
Tiểu đường ăn bột mì được không? Ăn bánh mì, bánh mì nướng và các loại thực phẩm làm từ bột mì đã qua tinh chế khác cho thấy sự gia tăng đáng kể lượng đường trong máu ở những người bị tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2. Những thực phẩm chế biến này chứa ít chất xơ, làm chậm sự hấp thu đường vào máu.
Một nghiên cứu chỉ ra rằng mì ống không chứa gluten cũng có khả năng làm tăng đường huyết.
Một nghiên cứu khác cũng cho thấy một bữa ăn có chứa bánh mì nướng với hàm lượng bột đường cao không chỉ làm tăng lượng đường trong máu mà còn làm giảm chức năng não bộ ở những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và rối loạn tâm lý.
Trong một nghiên cứu khác, việc thay thế bánh mì trắng bằng bánh mì nhiều chất xơ có thể làm giảm đáng kể lượng đường trong máu ở người bị tiểu đường. Ngoài ra, chúng còn hiệu quả trong việc giảm cholesterol và huyết áp. Vì vậy, tiểu đường ăn bánh mì được không thì đáp án là có nhưng nên là bánh mì đen.
Tương tự như thế với các loại thực phẩm làm từ tinh bột, chẳng hạn như người bệnh thường hỏi rằng tiểu đường có ăn bánh canh được không hay tiểu đường có ăn được bánh đa không. Câu trả lời là nên hạn chế mà thay vào đó là các loại thức ăn làm từ ngũ cốc nguyên cám, như bún gạo lứt chẳng hạn
4. Thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường: Sữa chua hương trái cây
Sữa chua trắng tốt cho người tiểu đường. Tuy nhiên, các loại có hương vị trái cây lại khác.
Sữa chua có hương vị thường được làm từ sữa không béo hoặc ít béo, chứa nhiều bột đường và đường. Trên thực tế, 245g sữa chua vị trái cây có thể chứa 47g đường, có nghĩa là khoảng 81% lượng calo của nó đến từ đường.
Nhiều người cho rằng sữa chua tốt cho sức khỏe hơn so với kem. Tuy nhiên, nó có thể chứa nhiều đường hoặc thậm chí nhiều đường hơn cả kem.
Thay vì chọn các loại sữa chua có hàm lượng đường cao có thể làm tăng lượng đường trong máu và insulin, hãy chọn sữa chua nguyên chất, sữa chua không đường. Chúng có lợi trong việc kích thích sự thèm ăn, kiểm soát cân nặng và tốt cho đường ruột của bạn.
5. Các loại ngũ cốc ăn sáng chứa chất làm ngọt
Dù ngũ cốc không phải là thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường, nhưng bạn không nên ăn quá nhiều vào bữa sáng. Hầu hết các loại ngũ cốc đều đã qua chế biến kỹ và chứa nhiều bột đường hơn mọi người vẫn nghĩ.
Ngoài ra, chúng còn cung cấp rất ít chất đạm. Vì vậy, hãy đọc kỹ nhãn của chúng và tính toán lượng carbohydrate cẩn thận.
Ví dụ, chỉ 55g ngũ cốc granola chứa 30g các loại chất bột đường tiêu hóa. Hơn nữa, mỗi loại này chỉ cung cấp 7g chất đạm trong mỗi khẩu phần.
6. Các loại cà phê tăng vị
Cà phê được xem là có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cả việc giảm nguy cơ tiểu đường. Tuy nhiên, các loại cà phê có hương vị nên được xem như một món đồ uống tráng miệng chứ không phải là đồ uống lành mạnh.
Cà phê có vị chứa nhiều chất bột đường. Ngay cả các loại nhẹ cũng chứa bột đường đủ để làm tăng đáng kể lượng đường trong máu. Chẳng hạn, 454 ml caramel frappuccino từ Starbucks chứa 67g bột đường, một cốc caramel frappuccino nhẹ với kích cỡ tương đương chứa 30g bột đường.
Để kiểm soát lượng đường trong máu và tránh tăng cân, hãy chọn cà phê nguyên chất hoặc espresso với một thìa cà phê kem tươi.
7. Tiểu đường có ăn được mật ong không?
Những người bị bệnh tiểu đường thường cố gắng giảm thiểu lượng đường kính trắng nạp vào cơ thể, cũng như các loại bánh kẹo, bánh quy. Tuy nhiên, các hình thức khác của đường cũng có thể gây đột biến lượng đường trong máu, bao gồm đường nâu, đường tự nhiên như mật ong và sirô.
Dưới đây là số lượng bột đường trong một thìa súp của các chất làm ngọt phổ biến:
♦ Đường trắng: 12,6g
♦ Mật ong: 17g
Lượng đường trong mật ong cao hơn đường trắng. Dù không cần kiêng tuyệt đối nhưng bạn cũng nên hạn chế sử dụng.
8. Thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường: Trái cây sấy khô
Trái cây là một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời chứa các loại vitamin và khoáng chất quan trọng, bao gồm vitamin C và kali.
Khi trái cây được sấy khô, quá trình này dẫn đến việc mất nước, hàm lượng các chất dinh dưỡng trong đó cũng tăng lên. Thật không may là hàm lượng đường cũng trở nên nhiều hơn. Chẳng hạn như một chén nho tươi chứa khoảng 27g bột đường, bao gồm 1g chất xơ; ngược lại, một cốc nho khô chứa 115g bột đường, 5g chất xơ. Các loại trái cây sấy khô khác cũng có lượng bột đường cao hơn trái cây tươi.
Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, bạn không cần phải từ bỏ không ăn trái cây hoàn toàn. Bạn có thể ăn các loại trái cây ít đường như các loại quả mọng tươi hay một quả táo nhỏ cũng có thể mang lại lợi ích về mặt sức khỏe, trong khi vẫn giữ được lượng đường trong máu ở mức tiêu chuẩn.
9. Đồ ăn vặt đóng hộp
Bánh quy cây, bánh quy giòn và các loại thực phẩm đóng hộp khác không phải là món ăn vặt tốt cho người tiểu đường. Chúng thường được làm bằng bột mì tinh chế và cung cấp ít chất dinh dưỡng. Vì vậy, chúng có rất nhiều chất bột đường tiêu hóa nhanh và có thể nhanh chóng làm tăng lượng đường trong máu.
Dưới đây là các chất bột đường trong 28g một số đồ ăn vặt phổ biến:
♦ Bánh quy giòn mặn: 21g bột đường, bao gồm 1g chất xơ.
♦ Bánh quy xoắn: 22g bột đường, bao gồm 1g chất xơ.
♦ Bánh quy làm bằng bột chưa rây: 21g bột đường, bao gồm 1g chất xơ.
Trên thực tế, một số loại thực phẩm này có thể chứa nhiều bột đường hơn so với mức ghi trên nhãn dinh dưỡng. Một nghiên cứu chỉ ra các loại đồ ăn vặt cung cấp trung bình hơn 7,7% bột đường, nhiều hơn so với trên nhãn. Vì vậy, đây cũng là thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường mà bạn nên lưu tâm.
10. Nước trái cây không hẳn là thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường
Mặc dù nước ép trái cây thường được coi là đồ uống lành mạnh tốt cho sức khỏe, nó cũng không nằm trong danh sách thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nó đối với lượng đường trong máu lại gần như tương đồng với các loại soda và đồ uống có đường khác. Ví dụ, 250ml nước ép táo và soda không đường chứa 24g đường tự nhiên mỗi loại. Một lượng nước ép nho tương đương chứa 32g đường.
Giống như các loại đồ uống có đường khác, nước ép trái cây có chứa fructose, một loại đường làm cơ thể kháng insulin, gây béo phì và bệnh tim. Cách thay thế tốt nhất là dùng nước lọc nước với chanh, chỉ chứa ít hơn 1g bột đường và hầu như không chứa calo. Nếu vẫn muốn uống nước ép trái cây, bạn nên chọn công thức nước ép tốt cho người tiểu đường và chỉ giới hạn ở mức dưới 150ml mỗi ngày.
11. Thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường: Khoai tây chiên
Khoai tây chiên là một loại thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường hoặc thừa cân.
Bản thân khoai tây đã có chứa lượng bột đường tương đối cao. Một củ khoai tây vừa còn nguyên vỏ chứa khoảng 37g bột đường, chỉ có 4g là chất xơ. Khi chiên lên, chỉ số GI của khoai tây giảm đáng kể nhưng lại chứa chất béo xấu có hại cho cơ thể.
Đó là chưa kể các loại thực phẩm chiên đã được chứng minh là chứa một lượng lớn các chất độc hại như AGEs và aldehyes, có thể gây viêm và tăng nguy cơ bệnh tật. Một số nghiên cứu đã cho thấy mối liên hệ giữa ăn khoai tây chiên thường xuyên và các loại đồ chiên rán khác với bệnh tim và ung thư.
Trên đây là 11 thực phẩm cần tránh khi bị tiểu đường, hoặc cần hạn chế. Bạn nên áp dụng chúng khi xây dựng thực đơn mỗi ngày, nhằm sống khỏe và lành mạnh với bệnh tiểu đường nhé!
