Meglitinides: Nhóm thuốc trị đái tháo đường tuýp 2 đường uống

Tìm hiểu chung

Meglitinides là gì?

Meglitinides là một nhóm thuốc giúp kích thích bài tiết insulin có cấu trúc khác với sulfonylureas. Các thuốc thuộc nhóm meglitinides bao gồm repaglinide và nateglinide có tác dụng hạ đường huyết nhanh chóng, dùng trong điều trị đái tháo đường tuýp 2. Có thể sử dụng riêng lẻ hoặc phối hợp với metformin.

Những người bệnh đái tháo đường bị dị ứng với các thuốc sulfonylureas có thể sử dụng meglitinides để thay thế. Nhìn chung, nhóm thuốc này thường có giá thành đắt hơn so với sulfonylureas.

Tác dụng

Tác dụng của nhóm thuốc meglitinide là gì?

Meglitinides hoạt động bằng cách kích thích tuyến tụy giải phóng insulin sau bữa ăn để giúp tế bào sử dụng được lượng đường (glucose) trong máu. Nhóm thuốc này gây đóng các kênh kali phụ thuộc ATP trong các tế bào ß của tiểu đảo tụy, từ đó gây ra quá trình khử cực làm mở các kênh canxi. Khi mức canxi nội bào tăng lên sẽ gây kích thích tiết insulin.

Quá trình trên sẽ giúp giảm bớt lượng đường trong máu sau bữa ăn, đặc biệt với người bệnh có lịch sinh hoạt thất thường và khi ăn một bữa ăn không phù hợp cho bệnh đái tháo đường.

Nhóm thuốc meglitinides đã được FDA chấp thuận dùng để điều trị bệnh đái tháo đường tuýp 2 từ năm 1997. Chúng có thể sử dùng đơn trị liệu hoặc phối hợp cùng các thuốc khác. Nhóm thuốc này cũng được ghi nhận là dung nạp tốt ở người cao tuổi, những người cần kiểm soát lượng đường trong máu ngay sau bữa ăn.

Liều dùng

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều dùng các thuốc meglitinides như thế nào?

Repaglinide

Liều khởi đầu được khuyến cáo cho thuốc repaglinide là 0,5mg trước khi ăn cho những người bệnh chưa từng uống thuốc hạ đường huyết trước đây.

Đối với người bệnh từng điều trị với các thuốc hạ đường huyết đường uống có chỉ số HbA1C ≥ 8% thì liều khởi đầu là 1–2mg trước mỗi bữa ăn. Liều lượng sẽ được điều chỉnh dựa trên kết quả đo đường huyết lúc đói. Liều tối đa có thể dùng là 4mg trước mỗi bữa ăn, nếu bỏ bữa thì cũng bỏ liều tương ứng.

Repaglinide được chuyển hóa chủ yếu ở gan nên không cần điều chỉnh liều ở những người bị suy thận nhẹ đến trung bình (tốc độ lọc cầu thận ước tính ≥ 40ml/phút).

Nateglinide

Liều khuyến cáo cho thuốc nateglinide là 120mg, uống ngay trước mỗi bữa ăn.

Cách dùng

Bạn nên dùng thuốc meglitinides như thế nào?

Bạn nên uống thuốc thuộc nhóm meglitinides trước bữa ăn khoảng 15 phút và thường dùng 3 lần/ngày, trước mỗi bữa ăn. Nếu bỏ một bữa trong ngày thì bạn không nên uống thuốc trong thời gian đó.

Vì thời gian dùng thuốc phụ thuộc vào bữa ăn nên bạn có thể xây dựng một chế độ ăn linh hoạt, không cố định giờ cụ thể. Bạn chỉ cần nhớ uống thuốc trước khi ăn.

Nên theo dõi đường huyết sau ăn trong thời gian đầu điều trị với meglitinides để đánh giá hiệu quả. Bác sĩ cũng đánh giá việc kiểm soát đường huyết thời gian dài bằng xét nghiệm HbA1C, được đo sau mỗi 3–6 tháng.

Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm y tế địa phương gần nhất.

Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.

Bạn nên làm gì nếu quên một liều?

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.

Tác dụng phụ

Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng thuốc meglitinides?

Tác dụng phụ phổ biến

Hạ đường huyết là tác dụng phụ phổ biến nhất của nhóm thuốc này. Các triệu chứng xảy ra khi đường huyết hạ thấp gồm đổ mồ hôi, chóng mặt, có thể bị nhầm lẫn, không tỉnh táo.

Tác dụng phụ nghiêm trọng

Meglitinides có tác dụng nhanh, tức là nguy cơ gây hạ đường huyết thấp hơn so với các thuốc khác. Tuy nhiên, nếu bạn uống thuốc khi không ăn gì có thể khiến lượng đường trong máu hạ thấp nghiêm trọng. Khi đó, hãy bổ sung đường (dưới bất kỳ dạng nào) ngay chẳng hạn như nước trái cây.

Nếu có dấu hiệu hôn mê do đái tháo đường, như nhầm lẫn, mất ý thức, bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất.

Thận trọng/Cảnh báo

Trước khi dùng thuốc meglitinides, bạn nên lưu ý những gì?

Mặc dù các thuốc meglitinides giúp kích thích sản xuất insulin nhưng vẫn là do tuyến tụy tiết ra. Chúng không có tác động trực tiếp để làm giảm lượng đường trong máu. Do đó, nhóm thuốc này không thể thay thế cho insulin và không phù hợp cho người bệnh đái tháo đường tuýp 1.

Việc sử dụng meglitinides phải luôn được thực hiện cùng với việc thay đổi chế độ ăn uống, thay đổi lối sống, tăng cường luyện tập thể dục để kiểm soát đường huyết.

Người bệnh đái tháo đường tuýp 1 hoặc bị dị ứng với meglitinides không nên sử dụng các thuốc trong nhóm này. Người bệnh đang bị nhiễm trùng, chấn thương hoặc vừa làm phẫu thuật có thể cần ngưng sử dụng tạm thời các thuốc meglitinides. Những người mắc bệnh thận cũng cần cân nhắc vì thuốc có khả năng làm tăng nguy cơ hạ đường huyết khi dùng.

Những điều bạn cần lưu ý khi dùng thuốc meglitinide trong trường hợp đặc biệt (mang thai, cho con bú, phẫu thuật…)

Trong những trường hợp đặc biệt như phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú, trước hoặc sau khi thực hiện phẫu thuật, hãy hỏi ý kiến từ bác sĩ nếu muốn sử dụng các thuốc nhóm meglitinides.

Tương tác thuốc

Nhóm thuốc meglitinides có thể tương tác với những thuốc nào?

Meglitinides có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc khác mà bạn đang dùng hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Để tránh tình trạng tương tác thuốc, tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ xem. Để đảm bảo an toàn khi dùng thuốc, bạn không tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Thuốc meglitinide có thể tương tác với thực phẩm, đồ uống nào?

Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc meglitinide?

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.

Bảo quản thuốc

Bạn nên bảo quản các thuốc meglitinides như thế nào?

Các thuốc meglitinides dùng đường uống nên thường có dạng viên nén. Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ không quá 30ºC. Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em.

Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.

[mc4wp_form id=’290304″]