Buồng trứng đa nang là một rối loạn nội tiết khá phổ biến ở phụ nữ thuộc độ tuổi sinh sản. Nếu không được điều trị sớm, căn bệnh này có thể gây ra nhiều hệ lụy đối với sức khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng của phụ nữ. Để điều trị căn bệnh này, ngoài việc tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ, chế độ dinh dưỡng cũng rất quan trọng. Thế nhưng, người bị buồng trứng đa nang nên ăn gì không phải là điều ai cũng biết.
Theo nhiều nghiên cứu, hội chứng buồng trứng đa nang là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng vô sinh, hiếm muộn ở phụ nữ. Nguyên nhân gây ra căn bệnh này thường là do sự đề kháng insulin hoặc do quá trình trao đổi chất diễn ra không hiệu quả. Trong quá trình điều trị, chế độ dinh dưỡng là điều quan trọng mà người bệnh cần chú ý. Vậy bệnh buồng trứng đa nang nên ăn gì? Bạn hãy tìm câu trả lời thông qua những chia sẻ sau của Hello Bacsi.
Thế nào là buồng trứng đa nang và các dấu hiệu nhận biết?
Hội chứng buồng trứng đa nang (hay còn gọi là PCOS – Polycystic Ovary Syndrome) là một rối loạn nội tiết ở phụ nữ. Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ có quá nhiều hormone sinh dục nam trong cơ thể (hormone androgen). Điều này làm ngăn cản sự rụng trứng khiến buồng trứng có nhiều nang nhỏ. Nếu không được điều trị sớm, người mắc hội chứng này dễ bị mắc các bệnh lý sau:
- Bệnh tim mạch
- Đái tháo đường
- Ung thư nội mạc tử cung
- Huyết áp cao
Theo thống kê, hơn 50% phụ nữ mắc phải hội chứng này bị thừa cân, béo phì (thường là béo bụng). Ngoài ra, phụ nữ mắc hội chứng đa nang còn có các dấu hiệu điển hình sau:
- Rối loạn kinh nguyệt
- Tăng cân mất kiểm soát
- Có các vấn đề về da như bị mụn trứng cá
- Tâm trạng thay đổi thất thường
- Rụng tóc, lông mọc bất thường.
Nhìn chung, các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang có thể được kiểm soát bằng cách chú ý đến chế độ ăn và thay đổi lối sống.
Chế độ dinh dưỡng, vitamin và các vi chất ảnh hưởng như thế nào đến hội chứng buồng trứng đa nang?
1. Chế độ dinh dưỡng
Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang thường có nồng độ insulin trong cơ thể cao hơn bình thường. Insulin là một loại hormone được sản xuất trong tuyến tụy, có chức năng kiểm soát lượng đường trong máu và lưu trữ chất béo.
Nếu cơ thể không sản xuất đủ insulin, lượng đường trong máu có thể tăng lên. Điều này cũng có thể xảy ra nếu bạn bị kháng insulin, nghĩa là cơ thể không thể sử dụng insulin đã sản xuất một cách hiệu quả.
Nếu cơ thể bạn có khả năng kháng insulin, tuyến tụy sẽ sản xuất lượng insulin nhiều hơn để giữ cho lượng đường trong máu bình thường. Nồng độ insulin quá cao có thể khiến buồng trứng tạo ra nhiều hormone sinh dục nam.
Một chế độ ăn nhiều tinh bột có thể làm tăng khả năng kháng insulin của cơ thể, gây ra hội chứng buồng trứng đa nang. Chính vì vậy, trong thực tế, hầu hết những người bị đa nang buồng trứng thường là người dễ bị thừa cân, béo phì.
2. Vitamin và các vi chất
- Vitamin D: Một nghiên cứu cho thấy có tới 67 – 85% người thiếu vitamin D. Thế nhưng, thiếu hụt vitamin D có liên quan đến kháng insulin, rối loạn kinh nguyệt, rụng trứng bất thường, rậm lông, tăng tiết androgen, béo phì, giảm khả năng thụ thai. Đây là những yếu tố có nguy cơ dẫn đến buồng trứng đa nang. Vì vậy, thiếu hụt vitamin D có thể làm các triệu chứng buồng trứng đa nang trở nên tồi tệ hơn.
- Magne: Magne (magie) rất quan trọng đối với phụ nữ bị buồng trứng đa nang vì nó cải thiện độ nhạy insulin và giảm kích thích thần kinh, dẫn đến ít căng thẳng và giảm các triệu chứng buồng trứng đa nang.
- Kẽm: Kẽm cần thiết cho hoạt động của các enzyme, hormone và hệ miễn dịch. Sự thiếu hụt kẽm có thể gây mất cân bằng nội tiết tố và làm cho tình trạng buồng trứng đa nang trở nên xấu hơn. Vì thế, việc bổ sung kẽm sẽ giúp làm giảm triệu chứng của buồng trứng đa nang như lông không mọc ở mặt và ngực nữa.
- Các vitamin nhóm B: Vitamin B, đặc biệt là B2, B3, B5 và B6, có tác dụng tăng khả năng chuyển hóa đường và chất béo, cải thiện chức năng tuyến giáp, cân bằng hormone, cải thiện khả năng sinh sản.
Buồng trứng đa nang nên ăn gì?
Rau có lá màu xanh đậm
Ăn rau không chỉ giúp giảm cân mà nó còn giúp kiểm soát hội chứng buồng trứng đa nang rất hiệu quả. Rau là một loại thực phẩm giàu các chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe như canxi, sắt, kali, magne (magie), vitamin K, C, E và quan trọng nhất là vitamin B, một loại vitamin đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang.
Một số loại rau có lá màu xanh đậm mà bạn nên thêm vào chế độ ăn là cải xoăn, bông cải xanh, rau chân vịt…
Rau củ có màu sắc
Rau củ nhiều màu sắc không chỉ làm cho món salad thêm ngon miệng mà còn giúp kiểm soát các triệu chứng của buồng trứng đa nang. Nguyên nhân là do trong các loại rau củ này thường chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh, giúp trung hòa các tác động xấu do stress oxy hóa (là tình trạng các chất oxy hóa chiếm ưu thế hơn so với các chất chống oxy hóa của cơ thể). Những loại rau củ nhiều màu sắc giàu dinh dưỡng thường là: ớt chuông, khoai lang, cà chua, cà rốt, cà tím…
Trái cây
Rất nhiều phụ nữ bị đa nang buồng trứng lo sợ rằng hàm lượng đường fructose trong trái cây có thể làm lượng đường trong máu tăng cao. Tuy nhiên, ngoài đường thì trái cây còn rất giàu vitamin, khoáng chất, chất xơ. Do đó, bạn không nên kiêng cữ chúng. Tốt nhất, bạn nên chọn các loại trái cây có chỉ số đường thấp như dâu tây, mơ, bưởi, ổi, lê, cam, dưa hấu, việt quất, táo, kiwi…
Thực phẩm chứa chất béo tốt
Chất béo tốt có tác dụng đào thải độc tố khỏi cơ thể, thúc đẩy sự cân bằng nội tiết tố và kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, chất béo tốt còn giữ vai trò quan trọng trong chế độ ăn của người bị đa nang buồng trứng. Chất béo lành mạnh thường có nhiều trong các loại hạt, bơ, dầu ô liu và các loại cá có dầu như cá ngừ và cá hồi.
Thực phẩm có tính kháng viêm
Ngoài những thực phẩm trên, bạn cũng nên ăn nhiều các loại thực phẩm có tác dụng kháng viêm như:
- Cà chua
- Cải xoăn
- Rau bó xôi
- Hạnh nhân và quả óc chó
- Dầu ô liu
Thảo dược từ thiên nhiên, acid amin và khoáng chất
Ngoài những loại thực phẩm mà bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày thì các loại thảo dược trong thiên nhiên hay các acid amin tổng hợp có tác dụng tốt cho những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang bạn cũng không nên bỏ qua. Nên bổ sung hàng ngày cùng với chế độ ăn vì nó sẽ giúp cơ thể bạn điều hòa hormone sinh dục, giúp trứng phát triển và rụng đúng chu kỳ, chống viêm nhiễm, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho quá trình thụ thai nếu bạn muốn dễ dàng sinh con. Phương pháp này giúp bổ sung đều đặn hàm lượng các vitamin và khoáng chất đưa vào cơ thể mà không quá phụ thuộc vào chế độ ăn.
Các thành phần đó là:
- Bạch tật lê và nhân sâm
Bạch tật lê và nhân sâm là hai vị thuốc quý có thể giúp cải thiện khả năng sinh sản ở cả phụ nữ lẫn đàn ông. Bạch tật lê là một dược liệu đã được sử dụng từ lâu trên thế giới để điều trị bệnh khác nhau, trong đó có vô sinh. Tác dụng nổi bật của loại dược liệu này là làm tăng ham muốn tình dục. Trong khi đó, theo Đông y, nhân sâm có tác dụng giúp cường tráng thân thể, bổ dưỡng nguyên khí, làm tăng sản xuất các hormone sinh dục. Hai loại dược liệu này kết hợp với nhau sẽ giúp điều hòa hormone sinh dục, rất có lợi cho hoạt động của buồng trứng, giúp trứng phát triển.
- L-Aginine, L-Carnitine, Kẽm, Acid folic
Đây là những acid amin tổng hợp có tác dụng tăng cường lượng máu về cơ quan sinh sản, tăng cường năng lượng cho tế bào giúp trứng phát triển tốt.
Tất cả thành phần trên đã có trong công thức độc quyền của sản phẩm bảo vệ sức khỏe sinh sản Linh Tự Đan (*) Sản phẩm này đã được chứng minh lâm sàng tại hai bệnh viện phụ sản đầu ngành cả nước là Bệnh viện Phụ sản Trung Ương và Bệnh viện Từ Dũ.
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Linh Tự Đan là thương hiệu độc quyền về công thức chứa các thành phần kể trên. Được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại của nhà máy sản xuất thực phẩm chức năng hàng đầu ở Việt Nam, Linh Tự Đan được giữ lại tối đa hàm lượng các hoạt chất sinh học có lợi trong quá trình sản xuất nên đã phát huy hiệu quả cao trong hỗ trợ điều trị cho các trường hợp buồng trứng đa năng để giúp tăng khả năng thụ thai. Linh Tự Đan đã khẳng định được vai trò chính thống và nguyên lý khoa học khi mang tiếng cười trẻ thơ và hạnh phúc đến nhiều gia đình.
Điển hình là trường hợp chị Nguyễn Thị Hương cư trú tại Làng Cốm, xã Lương Phong, huyện Hiệp Hòa, TP. Bắc Giang bị buồng trứng đa nang đã có con sau 3 năm hiếm muộn. Hai lần làm thụ tinh nhân tạo thất bại. Sau khi cả 2 vợ chồng dùng Linh Tự Đan đều đặn trong 6 tháng, chị đã có thai tự nhiên. Trong 3 năm, chị sinh luôn được 2 cậu con trai kháu khỉnh.
Buồng trứng đa nang kiêng ăn gì?
Thực phẩm làm chỉ số đường huyết (GI) cao
Các loại thực phẩm làm chỉ số đường huyết ( GI) cao có thể khiến lượng đường trong máu đột ngột gia tăng, dẫn đến việc hormone insulin tiết ra nhiều hơn. Không những vậy, các thực phẩm có chỉ số GI cao lại thường chứa nhiều calorie và thiếu chất dinh dưỡng. Vì vậy, tốt nhất bạn nên tránh ăn những loại thực phẩm này. Cụ thể, các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao thường là:
- Bánh mì trắng
- Bánh quy, bánh ngọt
- Bún, hủ tiếu, bánh canh, phở…
- Gạo trắng
- Các loại ngũ cốc ăn sáng
- Hoa quả sấy khô
- Kẹo
- Kem
- Nước ép trái cây chứa nhiều đường
- Nước ngọt
Chế độ ăn giàu đường và tinh bột có thể là nguyên nhân gây ra buồng trứng đa nang. Tinh bột có thể gây viêm, làm tăng khả năng kháng insulin trong khi đường có thể làm gián đoạn sự rụng trứng. Do đó, bạn nên tránh xa đường bất cứ khi nào có thể. Đường thường xuất hiện trên bao bì thực phẩm với các tên gọi sau:
- Sucrose
- Sirô ngô
- Dextrose
Sản phẩm làm từ sữa
Các sản phẩm làm từ sữa là một phần quan trọng trong một chế độ ăn cân bằng. Tuy nhiên, với những người mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang, nên hạn chế sử dụng những thực phẩm này. Nguyên nhân là do các thực phẩm làm từ sữa có thể làm tăng nồng độ testosterone trong cơ thể, khiến các triệu chứng của bệnh trở nên trầm trọng thêm. Vì vậy, tốt nhất bạn nên hạn chế hoặc tránh dùng sữa, pho mát, sữa chua, bơ và các sản phẩm sữa khác.
Sản phẩm làm từ đậu nành
Những người mắc chứng không dung nạp lactose thường chuyển sang sử dụng các sản phẩm từ đậu nành như một phương pháp thay thế tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu bạn mắc hội chứng buồng trứng đa nang thì nên hạn chế sử dụng vì nhiều nghiên cứu cho biết đậu nành có thể làm chậm quá trình rụng trứng và điều này khiến các triệu chứng của bệnh trở nên nặng hơn.
Chất béo không lành mạnh
Nhóm thực phẩm tiếp theo cần được loại bỏ khỏi chế độ ăn của những người mắc chứng hội chứng buồng trứng đa nang là nhóm thực phẩm chứa chất béo không lành mạnh như chất béo bão hòa, chất béo đã hydro hóa và chất béo chuyển hóa. Chất béo bão hòa thường có nhiều trong các loại thịt đỏ có nhiều mỡ và các sản phẩm làm từ sữa. Loại chất béo này có thể khiến cơ thể sản xuất nhiều hormone estrogen, gây cản trở sự hấp thu một số dưỡng nhất trong cơ thể và gây tăng cân.
Chất béo chuyển đổi và chất béo đã hydro hóa thường có nhiều trong dầu ăn, thực phẩm chế biến và bơ thực vật, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đái tháo đường ở phụ nữ bị PCOS.
Caffeine
Theo các chuyên gia, phụ nữ uống nhiều hơn 4 cốc cà phê mỗi ngày có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản. Đối với những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang, caffeine còn có những tác động tồi tệ hơn.
Uống cà phê mỗi ngày có thể làm tăng nồng độ estradiol, một loại hormone estrogen ảnh hưởng đến chu kỳ rụng trứng và kinh nguyệt. Vì vậy, bạn nên hạn chế dùng các loại thực phẩm chứa caffeine để giảm các triệu chứng của buồng trứng đa nang và tăng khả năng sinh sản.
Thức uống có cồn
Uống rượu làm tăng nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang lên đến 50%. Gan là cơ quan quan trọng giúp loại bỏ estrogen dư thừa ra khỏi cơ thể. Thế nhưng, việc uống rượu thường xuyên sẽ khiến gan phải dành nhiều thời gian để loại bỏ chất độc từ rượu bia và việc loại bỏ estrogen sẽ không còn được chú trọng.
Ngoài ra, rượu bia còn có thể dễ dàng chuyển hóa thành đường, làm tăng khả năng kháng insulin. Không những vậy, axit được tạo ra từ rượu khiến các triệu chứng viêm trở nên tồi tệ hơn.
Thực phẩm chế biến sẵn
Thực phẩm chế biến sẵn cũng có ảnh hưởng rất lớn đến các triệu chứng của buồng trứng đa nang. Các chất phụ gia, hóa chất, hương vị và chất bảo quản có trong thực phẩm chế biến sẵn có thể khiến cơ thể tiết ra nhiều hormone prostaglandin, gây viêm nhiễm và làm tăng lượng insulin trong cơ thể.
Các loại thực phẩm gây viêm
Ngoài các loại thực phẩm trên, bạn cũng nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm gây viêm như khoai tây chiên, bơ thực vật, thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn khỏi chế độ ăn mỗi ngày.
Những lưu ý về chế độ sinh hoạt đối với người bị buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang không thể được chữa khỏi hoàn toàn. Thế nhưng, nếu bạn thực hiện một số thay đổi trong chế độ sinh hoạt thì có thể giúp ích rất nhiều trong việc kiểm soát các triệu chứng của buồng trứng đa nang.
- Cũng giống như những căn bệnh khác, điều quan trọng mà bạn cần làm nếu bị hội chứng buồng trứng đa nang là giữ thái độ lạc quan và xây dựng một lối sống năng động.
- Tập thể dục mỗi ngày có thể giúp giảm cân và làm giảm sức đề kháng insulin, đặc biệt là khi kết hợp với một chế độ ăn hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột. Theo các chuyên gia, bạn nên tập thể dục ít nhất 150 phút/mỗi tuần.
- Các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang có thể khiến bạn cảm thấy căng thẳng. Nếu gặp phải tình huống này, bạn có thể thử tập các bài tập giúp giảm căng thẳng như yoga và thiền để xoa dịu tâm trí và giúp cơ thể cảm thấy thoải mái hơn.
- Ăn thường xuyên nhưng mỗi lần không nên ăn quá nhiều. Chia các bữa ăn lớn thành 3 – 4 bữa ăn nhỏ và ăn sau mỗi 4 – 5 giờ để cải thiện độ nhạy insulin và ngăn ngừa việc thèm ăn vặt.
Bích Ngân/HELLO BACSI
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
