Triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ thường bắt đầu với ho, sốt, thở nhanh, khó thở và bú kém. Đây là một trong những bệnh nhiễm trùng nguy hiểm nhất ở trẻ dưới 5 tuổi. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, viêm phổi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính của phổi. Đối với người khỏe mạnh, các túi nhỏ trong phổi (phế nang) thường chứa đầy không khí. Thế nhưng, đối với bệnh nhân viêm phổi thì các túi khí này sẽ chứa đầy mủ và các chất dịch nhầy khác. Vậy làm sao để nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ bị viêm phổi? Bài viết dưới đây của Hello Bacsi sẽ đề cập cụ thể đến những triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ và chia sẻ những thông tin hữu ích giúp bạn chăm sóc con hiệu quả.
Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ nhỏ
Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng cấp tính ở phổi, xảy ra khi các túi khí (phế nang) trong phổi bị viêm và chứa đầy mủ, chất nhầy thay vì không khí. Trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 5 tuổi, có nguy cơ cao mắc bệnh này do hệ miễn dịch còn yếu. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý đến các triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ để có hướng xử lý kịp thời.
Nguyên nhân chính gây viêm phổi bao gồm:
- Vi khuẩn (Mycoplasma pneumonia, phế cầu khuẩn, liên cầu nhóm B, vi khuẩn tụ cầu vàng, vi khuẩn Hib…)
- Virus (RSV, parainfluenza, cúm, adenovirus…)
- Nấm hoặc hít phải chất ô nhiễm, khói thuốc lá…
Trẻ có thể bị lây bệnh khi tiếp xúc với người bị nhiễm khuẩn hoặc virus gây viêm phổi.
Có thể bạn quan tâm
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Cách nhận biết triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ
Các dấu hiệu và triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ điển hình bao gồm:
- Sốt (thường từ nhẹ đến cao)
- Ho khan hoặc ho có đờm
- Thở khò khè, khó thở, thở nhanh
- Cánh mũi phập phồng khi thở, mở rộng nhiều khi thở
- Lõm ngực khi hít thở (dấu hiệu co lõm)
- Đau ngực, nhất là khi ho hoặc hít thở sâu
- Mệt mỏi, ít vận động
- Bú kém (trẻ sơ sinh), bỏ ăn (trẻ lớn hơn)
- Da môi và móng tay tái nhợt, xanh xao (thiếu oxy)
- Nôn ói, đau bụng, ớn lạnh
Trẻ được xem là thở nhanh nếu nhịp thở khi trẻ nằm yên có dấu hiệu bất thường như sau:
| Độ tuổi | Nhịp thở bất thường (nhịp thở/phút) |
|---|---|
| Trẻ sơ sinh đến dưới 2 tháng tuổi | ≥ 60 |
| Trẻ 2-12 tháng | ≥ 50 |
| Trẻ 1-5 tuổi | ≥ 40 |
Lưu ý về triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ
Khi nào nên đưa trẻ đi khám?
Bạn nên đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu thấy một trong các dấu hiệu sau:
- Trẻ sốt cao không hạ.
- Trẻ thở nhanh, khó thở, thở co lõm ngực.
- Môi trẻ tím tái, bú kém hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
- Trẻ lừ đừ, ngủ li bì hoặc khó đánh thức.
Thực tế, bởi các dấu hiệu và triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác, nên bạn cần đưa trẻ đi khám để được bác sĩ chẩn đoán chính xác bằng một số phương pháp xét nghiệm phổ biến như chụp X-quang phổi hoặc xét nghiệm máu.
Phương pháp điều trị viêm phổi ở trẻ nhỏ
Tùy thuộc vào tác nhân gây viêm phổi là do vi khuẩn hay virus mà bác sĩ sẽ chỉ định hướng điều trị phù hợp.
Trường hợp nhẹ và không do vi khuẩn gây ra:
- Nghỉ ngơi tại nhà.
- Uống nhiều nước, bú sữa thường xuyên.
- Hạ sốt bằng paracetamol theo chỉ định.
Theo các chuyên gia nhi khoa, nếu trẻ bị viêm phổi do virus thì không cần dùng đến kháng sinh mà cần tập trung vào việc nghỉ ngơi và hạ sốt.
Trường hợp do vi khuẩn gây bệnh:
- Dùng kháng sinh theo đơn bác sĩ.
Nếu triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ là do vi khuẩn gây ra thì bác sĩ thường chỉ định cho trẻ uống kháng sinh để điều trị. Tùy thuộc vào loại vi khuẩn gây bệnh, bác sĩ sẽ kê đơn loại thuốc kháng sinh phù hợp.
Trường hợp nặng:
- Nhập viện.
- Dùng kháng sinh tiêm tĩnh mạch hoặc đường uống đối với trẻ bị viêm phổi do vi khuẩn.
- Truyền dịch qua tĩnh mạch nếu trẻ quá yếu, không đủ khả năng ăn uống.
- Trẻ khó thở cần được hỗ trợ bằng liệu pháp oxy.
- Trẻ bị viêm phổi nghiêm trọng sẽ được chăm sóc đặc biệt ở phòng ICU.
Trong trường hợp trẻ bị viêm phổi nặng, chẳng hạn như sốt cao kéo dài, khó thở nghiêm trọng hoặc các biến chứng khác thì buộc phải ở lại bệnh viện để được điều trị.
Lưu ý khi chăm sóc trẻ viêm phổi tại nhà
- Cho trẻ uống thuốc đúng liều, đúng giờ.
- Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước và ăn uống đủ chất.
- Tăng cữ bú cho trẻ sơ sinh bị viêm phổi để tăng sức đề kháng cho trẻ.
- Vệ sinh nhà cửa, đồ chơi thường xuyên.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với người đang ho/sốt, môi trường ô nhiễm.
- Rửa tay trước và sau khi chăm sóc trẻ.
- Theo dõi sát tình trạng của trẻ mỗi ngày, nhất là với trẻ bệnh nặng.
- Không tự ý cho trẻ dưới 6 tuổi uống thuốc trị ho hoặc dùng chung thuốc với trẻ khác.
- Đưa bé đi khám nếu có những triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ.
FAQs – Những câu hỏi thường gặp
1. Viêm phổi do virus và do vi khuẩn khác nhau thế nào?
- Viêm phổi do virus: triệu chứng diễn tiến chậm, thường nhẹ, khởi phát từ cảm cúm.
- Viêm phổi do vi khuẩn: sốt cao đột ngột, ho nặng, thở nhanh, có thể diễn biến nhanh và nặng.
Dù nguyên nhân nào, cha mẹ vẫn nên đưa trẻ đi khám sớm nếu thấy bé có triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ để con được chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị phù hợp.
2. Có vắc xin phòng ngừa viêm phổi không?
Viêm phổi do vi khuẩn gây ra có thể dễ dàng phòng ngừa bằng vắc xin.
Vắc xin chính để phòng ngừa viêm phổi và cũng là một trong những vắc xin viêm phổi tốt nhất cho trẻ em là vắc xin phế cầu khuẩn.
Ngoài ra, các loại vắc xin khác như vắc xin bạch hầu-uốn ván-ho gà, vắc xin sởi và vắc xin cúm B (Hib) cũng có thể bảo vệ trẻ em khỏi bệnh viêm phổi.
3. Có cách nào phòng ngừa viêm phổi ở trẻ nhỏ không?
Có! Cách phòng ngừa viêm phổi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như sau:
- Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu để tăng cường hệ miễn dịch của bé.
- Tiêm phòng đầy đủ: phế cầu, Hib, cúm…
- Tránh để trẻ tiếp xúc khói thuốc, môi trường ô nhiễm.
- Tăng cường dinh dưỡng và giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh.
Kết luận
Triệu chứng viêm phổi ở trẻ nhỏ rất dễ nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý từng dấu hiệu bất thường để đưa trẻ đi khám kịp thời. Việc phát hiện và điều trị sớm là chìa khóa quan trọng giúp trẻ mau khỏi bệnh và tránh biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, đừng quên tiêm vắc xin đầy đủ để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho con bạn.
