Giải đáp thắc mắc: Dị ứng đậu phộng có nguy hiểm không? Phòng ngừa như thế nào?

Bị dị ứng đậu phộng sẽ có triệu chứng gì?

Phản ứng dị ứng với đậu phộng thường xảy ra trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với đậu phộng. Hầu hết các phản ứng dị ứng đậu phộng kéo dài trong một vài giờ hoặc ít hơn và sẽ ảnh hưởng đến bất kỳ hệ thống nào trong bốn hệ thống cơ thể sau:

• Phản ứng ở da: Đây là triệu chứng phổ biến nhất trong các phản ứng dị ứng thực phẩm. Chúng có thể xuất hiện ở dạng ngứa, đỏ, nổi mề đay, chàm eczema hoặc tấy đỏ và sưng quanh miệng hoặc mặt. Phát ban có thể xảy ra khi hạt hoặc đậu phộng chỉ mới tiếp xúc với da và bạn thậm chí còn chưa ăn chúng.
• Hệ thống tiêu hóa: Các triệu chứng có thể bao gồm chuột rút cơ bụng, buồn nôn, ói mửa hoặc tiêu chảy.
• Hệ hô hấp: Các triệu chứng có thể là chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi; ngứa, chảy nước mắt; hắt hơi, kích thích hen với ho và thở khò khè.
• Hệ tim mạch: Bệnh nhân có thể cảm thấy choáng váng hoặc ngất xỉu và mất ý thức.

Nguyên nhân nào gây ra dị ứng đậu phộng, nguy cơ mắc phải là gì?

Nguyên nhân

Dị ứng đậu phộng xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhầm lẫn protein đậu phộng là một chất có hại. Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với đậu phộng làm cho hệ thống miễn dịch giải phóng ra các hóa chất vào máu và gây ra các triệu chứng.

Tiếp xúc với đậu phộng có thể xảy ra theo nhiều cách khác nhau:

• Tiếp xúc trực tiếp: Nguyên nhân phổ biến nhất gây dị ứng đậu phộng là ăn đậu phộng hoặc thực phẩm có chứa đậu phộng như bơ đậu phộng, sốt chấm, một số loại bánh kẹo, dầu đậu phộng… Đôi khi, ở một số người việc để đậu phộng tiếp xúc trực tiếp với da có thể gây ra phản ứng dị ứng.
• Tiếp xúc chéo: Đây là sự tiếp xúc ngoài ý muốn với đậu phộng ở trong một sản phẩm. Nó thường là kết quả của quá trình chế biến hoặc xử lý một loại thực phẩm có tiếp xúc với đậu phộng.
• Hít phải: Một phản ứng dị ứng có thể xảy ra nếu bạn hít phải bụi hoặc bình xịt có chứa đậu phộng, từ nguồn như bột hoặc dầu ăn từ đậu phộng.

Nguy cơ mắc phải

Nhiều người thường thắc mắc những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc dị ứng đậu phộng? Theo các chuyên gia sức khỏe, có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây dị ứng đậu phộng như:

• Tuổi: Dị ứng thức ăn xảy ra phổ biến nhất ở trẻ em, đặc biệt là trẻ mới biết đi và trẻ nhỏ. Khi lớn lên, hệ thống tiêu hóa dần dần trưởng thành hơn, do đó cơ thể sẽ ít có nguy cơ phản ứng với thức ăn gây ra các phản ứng dị ứng.
• Từng bị dị ứng với đậu phộng: Một số trẻ bị dị ứng đậu phộng tự hết, nhưng bệnh vẫn có thể tái phát.
• Các dị ứng khác. Nếu đã bị dị ứng với một loại thức ăn, bạn có thể có nguy cơ cao bị dị ứng với các loại khác. Tương tự như vậy, việc mắc một loại dị ứng như sốt cỏ khô sẽ làm tăng nguy cơ bị dị ứng thực phẩm.
• Yếu tố di truyền: Nếu có thành viên trong gia đình bị dị ứng, đặc biệt là các loại dị ứng thực phẩm, bạn có nguy cơ cao dị ứng đậu phộng.
• Viêm da dị ứng. Một số người mắc tình trạng viêm da dị ứng (eczema) cũng bị dị ứng thực phẩm.

Chẩn đoán & điều trị

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán dị ứng đậu phộng?

Việc chẩn đoán dị ứng đậu phộng có thể phức tạp. Các triệu chứng có thể khác nhau từ người này sang người khác và mỗi cá nhân có thể phát triển các triệu chứng khác nhau mỗi lần có phản ứng dị ứng.

Nếu bạn nghi ngờ bị dị ứng đậu phộng, hãy đi khám với chuyên gia dị ứng. Bắt đầu ghi nhật ký thực phẩm trước buổi hẹn khám và theo dõi các phản ứng xảy ra nếu có. Nếu bạn có một phản ứng, bạn nên ghi chú:

Những phương pháp nào dùng để điều trị dị ứng đậu phộng?

Không có điều trị dứt điểm cho dị ứng đậu phộng, nhưng các nhà nghiên cứu đang tiếp tục nghiên cứu phương pháp giải mẫn cảm. Liệu pháp miễn dịch đường uống (giải mẫn cảm) liên quan đến việc cho trẻ bị dị ứng với đậu phộng hoặc những trẻ có nguy cơ bị dị ứng đậu phộng, ăn thực phẩm chứa đậu phộng với liều tăng dần theo thời gian. Tuy nhiên, sự an toàn lâu dài của liệu pháp miễn dịch miệng với dị ứng đậu phộng không chắc chắn và phương pháp điều trị này chưa được FDA chấp thuận.

Nghiên cứu mới cho thấy rằng phương pháp giải mẫn cảm cho trẻ có nguy cơ dị ứng với đậu phộng ở độ tuổi từ 4 đến 17 tuổi có thể có hiệu quả trong việc ngăn ngừa dị ứng đậu phộng. Tuy nhiên, bạn nên kiểm tra với bác sĩ do có những rủi ro đáng kể của sốc phản vệ nếu dùng đậu phộng lần đầu tiên không đúng cách.

Trong khi đó, giống như các dị ứng thực phẩm khác, việc quản lý dị ứng chủ yếu liên quan đến việc thực hiện các bước nhằm tránh tiêu thụ các loại thực phẩm gây phản ứng dị ứng đồng thời biết cách phát hiện và đối phó với một phản ứng dị ứng nghiêm trọng.

Cách duy nhất để ngăn chặn một phản ứng dị ứng là tránh hoàn toàn đậu phộng và các sản phẩm có nguồn gốc từ đậu phộng. Tuy nhiên, đậu phộng là một thực phẩm rất phổ biến và cho dù có nỗ lực đến đâu, bạn vẫn có nguy cơ tiếp xúc với đậu phộng tại một số thời điểm nhất định.

Đối với một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, bạn có thể cần tiêm thuốc khẩn cấp epinephrine và đến phòng cấp cứu ngay lập tức.

Các biện pháp khắc phục tại nhà cho người bị dị ứng đậu phộng

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn quản lý dị ứng đậu phộng?

Một trong những bí quyết để ngăn ngừa dị ứng đậu phộng là hãy tránh xa nó. Do đó, bạn cần thực hiện theo các bước sau:

• Đừng bao giờ cho rằng một loại thực phẩm không chứa đậu phộng: Đậu phộng có thể có trong các thực phẩm mà bạn không hề biết chúng có chứa đậu phộng. Luôn đọc kỹ nhãn trên các bao bì sản phẩm, nhằm đảm bảo chúng không chứa đậu phộng hoặc các sản phẩm có nguồn gốc từ đậu phộng. Các món ăn đóng gói bắt buộc phải ghi rõ loại thực phẩm đó có chứa đậu phộng hay không và chúng có được sản xuất tại các nhà máy xử lý đậu phộng không. Thậm chí nếu bạn nghĩ rằng mình biết rõ loại thực phẩm đó có những thành phần gì thì vẫn phải kiểm tra nhãn. Thành phần có thể thay đổi.
• Hãy chuẩn bị cho một phản ứng dị ứng: Nói chuyện với bác sĩ về việc cần mang theo thuốc cấp cứu trong trường hợp có phản ứng nặng.