Dị ứng thuốc kháng sinh là vấn đề thường gặp trong quá trình điều trị bệnh. Tình trạng này có thể gây triệu chứng từ nhẹ cho đến nặng dẫn đến rủi ro nguy hiểm tính mạng.

Thuốc kháng sinh là loại thuốc có tác động mạnh mẽ giúp chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn. Nếu bạn biết cách sử dụng đúng, thuốc kháng sinh có thể giúp tiêu diệt hoặc ngăn chặn khả năng sinh sản của vi khuẩn.

Thế nhưng, những loại thuốc kháng sinh này có thể là mối nguy hại đối với sức khỏe bạn khi gặp phải tình trạng dị ứng. Bạn hãy cùng tìm hiểu về triệu chứng dị ứng kháng sinh, cách chẩn đoán và chữa dị ứng kháng sinh nhé!

Dị ứng thuốc kháng sinh là gì?

Dị ứng kháng sinh là một phản ứng gây hại cho cơ thể, có thể bắt đầu ngay sau khi bạn dùng thuốc kháng sinh hoặc cũng có thể vài ngày hoặc vài tuần sau khi bạn ngừng thuốc. Trong lần đầu tiên dùng, hệ thống miễn dịch có thể trở nên nhạy cảm với kháng sinh và dễ khiến bạn bị dị ứng vào lần sử dụng tiếp theo.

Dị ứng kháng sinh có thể xảy ra dưới 2 dạng phản ứng bao gồm:

• Phản ứng quá mẫn ngay lập tức: Thường thông qua chất trung gian IgE.
• Phản ứng quá mẫn muộn: Thường thông qua chất trung gian không IgE (non-IgE) hoặc tế bào T.

Nhóm thuốc kháng sinh có khả năng cao gây phản ứng dị ứng cao là nhóm penicillin (amoxicillin, ampicillin…) và nhóm cephalosporin (cefaclor, cefixime…). Khi dị ứng một loại kháng sinh, bạn có thể có khả năng dị ứng chéo với các kháng sinh cùng nhóm, do đó bạn cần thông báo với bác sĩ để được cân nhắc chỉ định loại thuốc thích hợp.

Đối tượng có nguy cơ gặp phải tình trạng dị ứng kháng sinh là:

• Tự ý dùng thuốc
• Tiền sử gia đình bị dị ứng thuốc
• Sử dụng kháng sinh thường xuyên
• Dùng thuốc hết hạn sử dụng hoặc đã bị biến đổi màu sắc, hình dạng
• Bị tình trạng dị ứng khác, chẳng hạn như dị ứng lông động vật, phấn hoa…
• Mắc các căn bệnh kéo dài mãn tính khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể trở nên nhạy cảm như viêm phổi, viêm phế quản, viêm họng, viêm tai, thấp khớp, bệnh thần kinh…

Triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh

Khi bị dị ứng kháng sinh, bạn có thể gặp phải các triệu chứng sau đây:

• Triệu chứng nhẹ: da đỏ, ngứa, bong tróc, sưng, xuất hiện những vết sưng nhỏ hoặc mày đay, khó thở, tiêu chảy, đau bụng…
• Triệu chứng nghiêm trọng: da bị phồng rộp hoặc bong tróc, gặp các vấn đề về thị lực và sưng hoặc ngứa nghiêm trọng.

Trong trường hợp phản ứng dị ứng nặng, bạn có thể gặp phải tình trạng ly thượng bì hoại tử nhiễm độc (toxic epidermal necrolysis – TEN), hội chứng Stevens – Johnson.

• Triệu chứng sốc phản vệ: nghẹn cổ họng, khó thở, tím tái, ngứa ran, chóng mặt, thở khò khè, suy tuần hoàn… Sốc phản vệ là một phản ứng đột ngột, đe dọa tính mạng cần được điều trị ngay lập tức.

Nếu gặp phải các triệu chứng dị ứng kháng sinh, bạn cần ngưng sử dụng và tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức. Trong trường hợp có người thân bị khó thở nặng hay sốc phản vệ, bạn cần để người bệnh nằm ngửa, đầu thấp và chân cao để tránh hạ huyết áp đột ngột trong lúc chờ cấp cứu.

Làm gì khi bị dị ứng thuốc kháng sinh?

Cách xử lý khi bị dị ứng thuốc kháng sinh là nên ngừng sử dụng thuốc. Sau đó, bạn có thể áp dụng cách trị dị ứng kháng sinh bằng thuốc kháng viêm corticoid hoặc thuốc kháng histamin theo chỉ định của bác sĩ. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cần bù nước và chất điện giải.

Trường hợp bạn bị sốc phản vệ hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng khác, nếu có dụng cụ tiêm epinephrine tự động (epinephrine autoinjector, như EpiPen hoặc EpiPen Jr), bạn hãy tiêm cho người bệnh ngay lập tức và đưa đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để xử lý kịp thời.

Sau khi xử lý triệu chứng, bạn cần đến gặp bác sĩ để được lựa chọn thuốc thay thế không có khả năng phản ứng chéo với loại thuốc cũ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc điều trị dị ứng kháng sinh tại nhà bởi có thể gây nguy hiểm và dẫn đến tử vong nếu loại thuốc được sử dụng cũng có khả năng kích thích phản ứng dị ứng.

Một số cách chữa dị ứng thuốc kháng sinh tại nhà như uống nước chanh hoặc nước đậu xanh giã nát vẫn chưa được chứng minh. Vì vậy tránh tình trạng tự ý áp dụng các biện pháp này.

Phải làm sao để phòng ngừa dị ứng thuốc?

Một trong những điều quan trọng trong việc phòng ngừa đó là không nên sử dụng các loại thuốc một cách tùy tiện. Bên cạnh đó, bạn cũng cần được tư vấn về công tác dự phòng dị ứng thuốc và cách sử dụng thuốc an toàn hợp lý. Trước khi sử dụng thuốc kháng sinh, bạn cũng cần phải kiểm tra nguồn gốc chất lượng thuốc, và chuẩn bị dụng cụ chống sốc nhằm xử lý kịp thời.

Những thông tin trên hy vọng có thể giúp bạn hiểu hơn về triệu chứng và cách điều trị. Đây là một trong những trường hợp dị ứng thuốc phổ biến nhất, do đó bạn hãy hỏi thật kỹ và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ để hạn chế những rủi ro ngoài ý muốn nhé!