Hạn sử dụng của thuốc là ngày cuối cùng mà nhà sản xuất đảm bảo được tính hiệu lực, an toàn và chất lượng của thuốc đó nếu nó được bảo quản đúng quy định. Tất cả các thuốc và thực phẩm chức năng đều có in hạn sử dụng trên bao bì. Thuốc hết hạn sử dụng chẳng những không còn tác dụng trị bệnh mà còn có thể đẩy bạn vào nguy cơ gặp biến chứng chết người.
Các loại thuốc khác nhau có thể có những hoạt chất, tá dược và dạng bào chế khác nhau ảnh hưởng đến ngày hết hạn sử dụng, thông thường là từ 2-3 năm. Vậy những tác hại khi uống thuốc hết hạn sử dụng là gì? Hãy tìm hiểu để không bao giờ chủ quan khi dùng thuốc nhé.
Cách nhận biết thuốc hết hạn sử dụng
Đôi khi, chúng ta có thể nhận biết sự thay đổi của thuốc hết hạn bằng mắt thường như:
- Thuốc ở dạng lỏng: có thể sẽ có hiện tượng vẩn đục, tách lớp, đổi màu, mùi lạ.
- Thuốc dạng rắn: Thuốc trở nên mềm nhũn, có thể dễ dàng bóp vụn.
Tuy nhiên, nhiều thuốc khi hết hạn sử dụng không hề thay đổi hình dáng bên ngoài, dù thành phần bên trong đã có biến đổi. Vậy nên mắt thường khó nhận biết được, điển hình như thuốc con nhộng. Nhiều người chủ quan cho rằng thuốc này vẫn dùng được và tiếp tục uống.
Nguy cơ khi sử dụng thuốc hết hạn sử dụng
Nếu sử dụng thuốc vừa mới hết hạn sử dụng để điều trị bệnh nhẹ như đau đầu, sốt nhẹ hoặc đau nhẹ thì cũng có thể chấp nhận được, mặc dù hiệu quả tác dụng thuốc không cao.
Tuy nhiên, tốt nhất là không nên sử dụng các loại thuốc hết hạn để đảm bảo an toàn và tránh được một số nguy cơ như:
- Bệnh khó chữa hơn: Bạn mất thời gian lý tưởng để điều trị bệnh khi uống thuốc hết hạn. Đặc biệt khi sử dụng kháng sinh, thuốc hết hạn không đủ hiệu lực có thể khiến việc nhiễm trùng kéo dài, vi khuẩn biến đổi để kháng lại thuốc sẽ khó điều trị hơn.
- Gây nguy hiểm đến tính mạng: Uống thuốc hết hạn có thể gây nguy hiểm nếu bạn dùng thuốc trị các bệnh mạn tính như bệnh tim, ung thư, động kinh hoặc dị ứng… Đối với bệnh nhân dùng thuốc chống đông để phòng ngừa cục máu đông, thuốc hết hạn không đảm bảo hiệu quả có thể dẫn tới các tai biến nặng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Bệnh nhân đái tháo đường uống thuốc hết hạn có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm do tăng đường huyết như mù lòa, tàn phế…
Thuốc hết hạn sử dụng sẽ không còn tính chất ban đầu, thuốc sẽ chuyển hóa sang dạng khác hoặc sản sinh ra những hợp chất có độc tính cao có thể gây độc cho cơ thể. Sự biến tính của các thành phần thuốc, hư hỏng dạng bào chế, nhiễm khuẩn… có thể gây dị ứng, sốc phản vệ, thậm chí tử vong.
Cách bảo quản thuốc an toàn
Cách quan trọng nhất để bảo quản thuốc là đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Hầu hết các loại thuốc cần được bảo quản ở nơi mát mẻ, tránh ánh nắng trực tiếp và khô ráo, một số loại thuốc cần có nhiệt độ lạnh hơn.
Dưới đây là một số bí quyết giúp bạn bảo quản thuốc an toàn:
- Không xé nhãn thuốc và vứt hướng dẫn sử dụng trong bất kỳ trường hợp nào.
- Không chuyển thuốc vào hộp chứa khác trừ khi bạn được hướng dẫn về việc phân loại thuốc đúng cách.
- Nếu gia đình bạn có đông người, hãy cất trữ thuốc của từng người một cách riêng biệt hoặc ghi chú rõ ràng để tránh nhầm lẫn.
- Không nên bảo quản thuốc trong tủ thuốc phòng tắm. Độ ẩm cao có thể khiến thuốc bị hỏng trước khi hết hạn sử dụng.
- Cất thuốc lên cao và tránh xa tầm tay của trẻ em.
Các cách xử lý thuốc hết hạn sử dụng
Dưới đây là một số cách xử lý thuốc hết hạn sử dụng một cách an toàn và hiệu quả nhất:
- Bỏ thuốc vào thùng rác: Gần như tất cả các loại thuốc có thể được bỏ vào thùng rác một cách an toàn. Bạn hãy chia nhỏ thuốc và trộn với một chất khác như bột cà phê đã qua sử dụng. Sau đó, bạn hãy cho hỗn hợp vào trong một túi kín hoặc thùng chứa và bỏ vào thùng rác.
- Xả thuốc xuống nhà vệ sinh: Tuy nhiên, một số loại thuốc có dược tính mạnh có thể gây khó thở hoặc tử vong khi tiếp xúc với nước, không nên xử lý theo cách này. Bạn hãy đọc hướng dẫn hoặc hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi xử lý.
- Mang thuốc tới nhà thuốc, bệnh viện: Một số cơ sở y tế có chương trình thu gom thuốc, rác thải y tế. Tại đây, họ sẽ có cách xử lý thích hợp với những loại rác thải đặc biệt này.
Tin rằng bài viết trên đây đã giúp bạn biết tầm quan trọng của việc bảo quản thuốc cẩn thận, đúng nơi đúng chỗ, không dùng thuốc khi đã hết hạn ghi trên nhãn và xử lý thuốc hết hạn sử dụng đúng cách.
