Mụn thường chỉ là tình trạng tạm thời nhưng sẹo do mụn gây nên có thể vĩnh viễn lưu lại trên da. Mặc dù sẹo mụn là một thứ không được yêu thích nhưng phải nói rằng, sẹo chính là kết quả của quá trình hồi phục của da do vết thương để lại. Tuy nhiên, quá trình này diễn ra không giống nhau do cơ chế làm lành vết thương ở mỗi người. Hiểu được nguyên nhân gây sẹo mụn sẽ giúp bạn có những biện pháp khắc phục tình trạng xấu xí này trên da.

Nguyên nhân gây sẹo mụn

Sẹo mụn là kết quả của sự tổn thương do các loại mụn viêm gây ra. Mụn viêm xuất hiện khi nang lông hoặc lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu thừa, tế bào da chết và vi khuẩn. Các tổn thương do mụn xảy ra ở gần bề mặt da thường nhỏ và sẽ được chữa lành một cách nhanh chóng.

Đối với các loại mụn bọc có mủ nhiều, viêm nặng, tổn thương sâu, khi có bất cứ tổn thương nghiêm trọng nào phát sinh, ví dụ như nặn mụn, thì phần nhân mụn viêm sẽ tràn vào lớp hạ bì và phá hủy các tế bào da.

Để sửa chữa những thiệt hại ở phần hạ bì, da sẽ sản xuất thêm những sợi collagen mới. Collagen là một loại protein dạng sợi có chức năng cung cấp cho da sức mạnh và sự linh hoạt. Nhưng thật không may, “công việc sửa chữa” này gần như không bao giờ làm cho da trông trơn tru và hoàn hảo như trước kia.

Mụn đầu đen, đầu trắng hay các loại mụn không viêm khác không để lại sẹo vì chúng không gây ra những tổn thương cho da. Ngược lại, mụn viêm càng nặng, thời gian phục hồi càng lâu thì nguy cơ để lại sẹo càng dễ xảy ra.

Các loại sẹo do mụn gây nên

Tùy thuộc vào tình trạng của vết mụn và nguyên nhân gây sẹo mụn mà cơ thể sẽ tạo ra những vết sẹo khác nhau trên da. Sau đây là những loại sẹo mụn thường gặp:

♦ Sẹo lõm đáy nhọn: Vết sẹo hẹp, đáy sẹo hình chữ V và đi sâu vào da giống như da bị đâm bởi vật sắc nhọn. Chúng hình thành do phần hạ bì tổn thương, cấu trúc collagen và elastin bị đứt gãy, không thể phục hồi ở vị trí của sẹo, dẫn đến phần mô da bị mất đi, gây nên vết lõm. Đây là loại sẹo khó điều trị nhất vì chúng ăn sâu vào dưới bề mặt của da.

♦ Sẹo lõm chân vuông: Vết sẹo rộng, đáy sẹo hình chữ U và có các cạnh sắc nét. Chúng có thể nông hoặc sâu. Nếu vết sẹo càng nông thì càng dễ đáp ứng với các phương pháp điều trị tái tạo bề mặt da.

♦ Sẹo lõm chân tròn: Loại sẹo rộng và nông, được tạo ra do những tổn thương bên dưới bề mặt da, làm những vết sẹo trông như những vết lượn sóng. Loại sẹo này hình thành do mụn viêm khiến lớp biểu bì bị tổn thương, gây phá hủy làn da và tạo thành mô sẹo.

♦ Sẹo lồi, sẹo phì đại: Thường nổi cao lên trên bề mặt da và đôi khi lan rộng ra ngoài ranh giới sẹo. Không giống như sẹo lõm, chúng hình thành do cơ thể sản sinh collagen quá mức để phục hồi vết thương. Sau khi lành, mô sẹo sẽ chồng lên vùng da bị tổn thương.

Những biện pháp ngăn ngừa sẹo mụn

Bạn không thể hoàn toàn ngăn ngừa việc sẹo mụn xuất hiện nhưng những phương pháp dưới đây có thể giúp bạn giảm thiểu tối đa nguy cơ đối mặt với những vết sẹo sau mụn:

♦ Điều trị mụn ngay khi chúng xuất hiện: Điều tốt nhất bạn có thể làm để phòng tránh sẹo sau mụn là kiểm soát mụn càng sớm càng tốt. Bắt đầu điều trị mụn ngay lập tức và đến gặp bác sĩ nếu tình trạng mụn không thuyên giảm sau khi sử dụng các sản phẩm đặc trị tại nhà. Điều này giúp giữ chân những đốm mụn và hạn chế tối đa việc chúng phát triển thành một dạng nặng hơn. Hãy nhớ rằng ngăn ngừa mụn sẽ giúp bạn sẽ ngăn ngừa sẹo.

♦ Giảm viêm: Những nốt mụn lớn, mụn viêm có nhiều khả năng để lại sẹo sau mụn hơn mụn không viêm và mụn đầu đen. Mục tiêu của bạn là làm giảm viêm và tránh làm bất cứ điều gì khiến làn da của bạn bị kích thích. Nên tránh sử dụng các sản phẩm chăm sóc da quá “nặng đô” hay chà xát da quá mạnh để làm sạch.

♦ Tuyệt đối không nặn mụn: Hãy kiên quyết vượt qua sự cám dỗ của việc nặn hay sờ tay vào mụn. Nặn mụn có thể khiến các tạp chất trên da xâm nhập vào lớp hạ bì, lây lan vi khuẩn đến các mô khác và làm tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn. Nhắc nhở bản thân rằng việc nặn mụn có thể kéo dài thời gian điều trị và gia tăng nguy cơ để lại trên da một vài vết sẹo vĩnh viễn. Hãy để làn da của mình tự làm lành các thương tổn. Nếu bạn đã lỡ tay nặn mụn, bạn nên thực hiện các bước điều trị để giúp chữa lành vết thương và giảm thiểu các tổn thương cho da.

♦ Đừng bóc vảy: Vảy là một lớp màng tự nhiên của da để bảo vệ vết thương khỏi vi khuẩn hay các tác nhân bên ngoài trong quá trình hồi phục. Bóc vảy ra khỏi vết thương trước khi lành sẽ kéo dài quá trình chữa bệnh và làm tăng nguy cơ để lại sẹo. Đồng thời, khi vết thương tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chúng cũng có khả năng hình thành những mảng thâm nám trên da.

♦ Hãy thấu hiểu làn da: Thực tế có một số người dễ bị sẹo trong khi những người khác trải qua nhiều đợt mụn trứng cá nặng mà không có một vết sẹo nào lưu lại trên da. Nếu da bạn dễ có nguy cơ để lại sẹo, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ da liễu để có những phương pháp điều trị tốt nhất cho bản thân.

♦ Gặp bác sĩ nếu tình trạng mụn của bạn trở nên trầm trọng: Không tạo cơ hội cho những nốt mụn này ăn sâu vào lớp biểu bì da. Những loại mụn viêm, điển hình như mụn trứng cá hoặc mụn nang có nhiều khả năng tiêu diệt tế bào da và để lại những vết sẹo xấu xí nếu bạn không điều trị một cách đúng đắn. Các sản phẩm trị mụn tại nhà không có nhiều tác dụng trong việc làm các loại mụn này biến mất. Gặp bác sĩ da liễu ngay khi có thể, phương pháp điều trị chuyên nghiệp có thể giúp bạn giảm bớt nguy cơ đối mặt với những vết sẹo lì lợm và thiếu thẩm mỹ.

Thảo My/HELLO BACSI