Thiếu máu là tình trạng cơ thể không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để mang oxy đến các mô của cơ thể. Bị thiếu máu có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và yếu.

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu nhưng phần lớn là do không tiêu thụ đủ chất sắt và vitamin B12. Cả hai chất này cùng với folate đều cần thiết cho việc sản xuất ra các tế bào hồng cầu khỏe mạnh.

Các triệu chứng thiếu máu thay đổi tùy theo loại thiếu máu, nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, chẳng hạn như sốt xuất huyết, loét, vấn đề kinh nguyệt hoặc ung thư.

Nếu tình trạng thiếu máu của bạn nhẹ hoặc đã phát triển trong một thời gian dài, bạn có thể không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào. Hãy cùng Hello Bacsi điểm qua những triệu chứng thầm lặng của thiếu máu để có thể tự nhận biết và chăm sóc cơ thể kịp thời.

Thường xuyên khó thở và chóng mặt

Khi không có đủ chất sắt hoặc vitamin B12, cơ thể không thể sản xuất ra hemoglobin (hay còn gọi là huyết sắc tố), là một loại protein quan trọng đối với hoạt động sống của các tế bào hồng cầu. Hemoglobin rất giàu chất sắt, nó tạo màu đỏ cho máu và cho phép oxy liên kết với mình để mang đi khắp cơ thể.

Khi không có đủ sắt hoặc vitamin B12, ở một số bộ phận sẽ không nhận được lượng oxy cần thiết. Kết quả là khiến cơ thể đói oxy dẫn đến khó thở, chóng mặt hoặc đôi khi thấy lâng lâng. Thiếu máu cũng là một trong các triệu chứng của ung thư ruột kết, vì vậy bạn cần đề phòng các triệu chứng đơn giản như vậy.

Cảm thấy cực kỳ mệt mỏi

Một trong những triệu chứng thiếu máu phổ biến nhất và nổi bật nhất là cảm giác kiệt sức, mệt mỏi. Tuy nhiên, mọi người lại có trải nghiệm khác nhau về cách họ thấy mệt mỏi. Một số người đơn giản chỉ thấy mệt hơn bình thường, trong khi người khác mệt khi vận động.

Nguyên nhân gây ra mệt mỏi cũng tương tự như khó thở và chóng mặt, do không có đủ sắt và vitamin B12 làm cho cơ thể không có đủ oxy để cung cấp năng lượng cho cơ thể.

Làn da nhợt nhạt và xanh xao

Nếu bạn không có các tế bào máu đỏ khỏe mạnh để cung cấp năng lượng, da bạn sẽ có màu nhạt hơn, và thậm chí bị vàng.

Bị đau ở ngực

Khi có ít tế bào hồng cầu khỏe mạnh lưu thông, tim phải làm việc nhiều hơn để di chuyển chúng qua cơ thể. Kết quả là tim đập nhanh hơn bình thường và bạn bắt đầu cảm thấy căng đau tức ngực. Khi tim phải làm việc vất vả hơn, nó có thể dẫn đến nhịp tim không đều, tiếng thổi tim, tim to hoặc thậm chí suy tim.

Thèm nhai đá và các món ăn vặt

Một trong những triệu chứng thiếu máu là thèm ăn các loại thực phẩm không có dinh dưỡng như đá lạnh, đất sét, bút chì hoặc sơn. Các bác sĩ vẫn không biết lý do tại sao bệnh nhân thèm nhai và ăn các thực phẩm khác thường như vậy, nhưng đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của thiếu máu do thiếu sắt.

Tay và chân bị lạnh

Nếu bạn nhận thấy tứ chi lạnh hơn bình thường, đây có thể là dấu hiệu thiếu sắt hoặc thiếu máu. Lý do là khi bị thiếu máu, bạn không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh trong cơ thể. Sắt cung cấp nhiệt và chất dinh dưỡng cho các tế bào máu nên khi thiếu hụt sắt, bạn sẽ dễ bị cảm lạnh hơn.

Đau đầu bất thường

Hầu hết chúng ta thỉnh thoảng bị đau đầu, có thể đau do căng thẳng, thiếu ngủ, bệnh tật và hàng loạt lý do khác. Nhưng nếu bạn đau đầu nhiều hơn bình thường, có lẽ đã đến lúc kiểm tra lại nồng độ sắt của bạn. Nguyên nhân là do hàm lượng sắt thấp sẽ dẫn đến không đủ lượng oxy cung cấp cho não. Những cơn đau đầu do thiếu máu có thể từ nhẹ đến nặng. Vì vậy, đừng bỏ qua ngay cả khi bạn chỉ cảm thấy đau đầu nhẹ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thiếu máu

Khi có thai hay bị mất nhiều máu

Dù bạn đã hấp thu đầy đủ sắt và vitamin B12, nhưng vẫn bị thiếu máu thì có thể là do một lý do khác. Phụ nữ mang thai dễ bị thiếu máu vì cơ thể phải tạo ra nhiều máu hơn bình thường để hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển của em bé.

Ngoài ra, phụ nữ, nam giới và thậm chí cả trẻ em bị các bệnh về đường tiêu hóa, như loét, trĩ, viêm dạ dày và ung thư, cũng tăng nguy cơ thiếu máu vì đây là các bệnh gây chảy máu mãn tính.

Ăn chay

Sắt không chỉ có trong thị đỏ mà còn có trong đậu nành, rau lá xanh đậm và đậu phụ nên người ăn chay và ăn kiêng vẫn có thể tiêu thụ lượng sắt cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong các thực phẩm từ thực vật lại không có vitamin B12. Do đó, cách duy nhất để những người có chế độ ăn chay tiêu thụ đủ lượng vitamin B12 là dùng thêm các thực phẩm chức năng có chứa vitamin B12.

Tiền sử bệnh của gia đình

Nếu gia đình bạn có tiền sử thiếu máu di truyền, chẳng hạn như thiếu máu hồng cầu hình liềm, bạn cũng dễ có nguy cơ mắc bệnh này.

Tuổi tác

Những người trên 65 tuổi có nguy cơ thiếu máu cao.

Vậy bạn sẽ làm gì nếu bị thiếu máu?

Nếu bạn gặp phải một số triệu chứng thiếu máu và nghĩ rằng mình có thể bị thiếu máu, thì điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ để đánh giá chính xác loại thiếu máu của bạn và cần làm gì để chữa khỏi.

Các bác sĩ cảnh báo rằng không nên mua bất kỳ loại thuốc chống thiếu máu không kê đơn nào. Điều quan trọng là hiểu nguyên nhân gây ra thiếu máu và đến gặp bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để thay đổi chế độ ăn uống của bạn.

Ăn một chế độ ăn giàu vitamin

Nhiều loại thiếu máu không thể ngăn ngừa được. Nhưng thiếu máu thiếu sắt và thiếu máu do thiếu vitamin B12 có thể tránh được bằng cách có chế độ ăn uống bao gồm nhiều loại vitamin và chất dinh dưỡng, bao gồm:

• Chất sắt: Thịt bò, đậu, ngũ cốc, rau xanh, trái cây.
• Folate: Folate và acid folic tổng hợp của nó được tìm thấy nhiều trong các loại trái cây, nước ép trái cây, rau xanh, đậu phộng, ngũ cốc, bánh mì và gạo.
• Vitamin B12: Bao gồm thịt, các sản phẩm từ sữa, các sản phẩm ngũ cốc và đậu nành.
• Vitamin C: Thực phẩm giàu vitamin C bao gồm trái cây và nước ép cam quýt, ớt, bông cải xanh, cà chua, dưa và dâu tây là những loại thực phẩm giúp tăng hấp thu sắt.

Xem xét tư vấn di truyền

Nếu bạn có tiền sử gia đình bị thiếu máu di truyền, chẳng hạn như thiếu máu hồng cầu hình liềm hoặc thalassemia, hãy nói chuyện với bác sĩ để tìm hiểu và tìm cách giảm thiểu nguy cơ của bạn.