Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Sắt là dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển cũng như hoạt động của hàng loạt tế bào, bao gồm cả tế bào máu và cơ bắp.
Đặc biệt, khoáng chất trên còn là thành phần quan trọng của hemoglobin, loại protein đặc thù trong hồng cầu, chịu trách nhiệm vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
Quá ít hoặc quá nhiều sắt trong cơ thể sẽ dẫn đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau, chẳng hạn như:
Như vậy, để đảm bảo nồng độ sắt vẫn nằm trong phạm vi cho phép, bạn sẽ cần kiểm tra bằng một thủ thuật y tế gọi là định lượng sắt huyết thanh.
Khi tiến hành kiểm tra hàm lượng sắt trong cơ thể, bác sĩ thường sẽ định lượng nồng độ khoáng chất này trong huyết thanh. Huyết thanh là phần dịch trong máu còn lại sau khi đã loại bỏ tế bào hồng cầu cùng các yếu tố đông máu.
Thủ thuật định lượng sắt huyết thanh có thể cho biết nồng độ sắt của bạn hiện tại là bao nhiêu. Tình trạng thiếu sắt hay thừa sắt đều có nguy cơ gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ có thể nhanh chóng đưa ra phương hướng điều trị phù hợp.
Thực tế, định lượng sắt huyết thanh không phải là dạng xét nghiệm được yêu cầu thực hiện thường xuyên để sàng lọc. Phần lớn trường hợp, thủ thuật này chỉ tiến hành khi những kết quả xét nghiệm trước đó không ổn, ví dụ như:
Bên cạnh đó, bạn cũng cần làm xét nghiệm trên khi bác sĩ nghi ngờ bạn đang bị thiếu máu. Ngoài ra, định lượng sắt huyết thanh sẽ phải tiến hành nếu bạn đáp ứng bất kỳ yếu tố nào dưới đây:
Các chuyên viên y tế cần có mẫu máu từ bạn để phân tích lượng sắt trong huyết thanh. Do đó, quá trình lấy máu sẽ cần thiết trong xét nghiệm này.
Sau khi bị rút máu, bạn có thể cảm thấy đau nhói hoặc sưng đỏ ngay tại vị trí kim đâm. Tuy nhiên, bạn không cần phải quá lo lắng vì tình trạng này hoàn toàn bình thường. Các triệu chứng khó chịu sẽ nhanh chóng biến mất mà không cần bất kỳ sự can thiệp y tế nào.
Mặc dù vậy, trong một số trường hợp hiếm gặp, bạn cũng có nguy cơ gặp phải những biến chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:
Hàm lượng sắt thực tế trong cơ thể có nguy cơ tăng hoặc giảm bởi tác dụng từ nhiều loại thuốc, ví dụ như thuốc tránh thai. Điều này khiến kết quả định lượng sắt huyết thanh bị sai lệch đáng kể.
Do đó, nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, dù kê toa hay không kê toa, hãy báo với bác sĩ trước khi làm thủ thuật trên. Nếu thuốc bạn đang dùng gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm, các chuyên gia sẽ yêu cầu bạn tạm ngưng.
Thêm vào đó, trong trường hợp bạn không thể ngưng dùng thuốc, họ sẽ cố gắng tính đến hiệu ứng của thuốc khi phân tích kết quả của bạn.
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Phần lớn trường hợp, thủ thuật định lượng sắt huyết thanh không có yêu cầu đặc biệt nào cho quá trình chuẩn bị. Tuy nhiên, nhằm đảm bảo kết quả chính xác nhất có thể, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhịn ăn uống từ đêm hôm trước khi làm xét nghiệm.
Theo các nhà nghiên cứu, buổi sáng là thời điểm tốt nhất để tiến hành xét nghiệm, vì nồng độ sắt thường đạt mức cao nhất vào thời gian này.
Các chuyên viên y tế, thường là y tá, sẽ sử dụng kim tiêm tiệt trùng để lấy máu đem đi phân tích. Vị trí rút máu thường là tĩnh mạch ở mặt trong khuỷu tay, vì mao mạch ở đây rất dễ tìm thấy. Sau đó, mẫu máu sẽ được đưa đến phòng xét nghiệm để tiến hành kiểm tra nồng độ sắt.
Nếu không có chỉ định đặc biệt từ bác sĩ, bạn có thể ra về sau khi lấy máu. Kết quả xét nghiệm sẽ có trong vài ngày. Dựa vào đó, bác sĩ có thể đề ra phương hướng điều trị phù hợp với vấn đề bạn gặp phải. Chẳng hạn như, nếu bạn bị thiếu máu do thiếu sắt, họ sẽ đề nghị bạn dùng chất bổ sung hoặc thay đổi chế độ ăn uống với những thực phẩm giàu chất sắt, bao gồm:
Mặt khác, đôi khi các chuyên gia cũng sẽ yêu cầu bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm trước khi đưa ra chẩn đoán cuối cùng.
Tương tự những thủ thuật xét nghiệm khác, kết quả định lượng sắt huyết thanh được chia thành hai nhóm, bao gồm:
Nồng độ sắt trong huyết thanh được đo lường với đơn vị mg/dl. Phạm vi cho phép là:
Trong đó, transferrin là một protein trong máu, đảm đương nhiệm vụ vận chuyển sắt đi khắp cơ thể. Định lượng loại protein này cũng có thể biết lượng khoáng chất sắt hiện tại. Ngoài ra, vai trò của TIBC là đánh giá hiệu quả hoạt động của transferrin.
Hàm lượng sắt trong huyết thanh cao bất thường đồng nghĩa với việc bạn đã tiêu thụ quá nhiều sắt, vitamin B6 cũng như vitamin B12. Mặt khác, điều này cũng có thể cảnh báo về một số tình trạng sức khỏe như:
Ngược lại, nồng độ sắt thấp bất thường cho thấy bạn tiêu thụ không đủ lượng sắt cần thiết hoặc hấp thụ không đúng cách. Ngoài ra, đây còn là dấu hiệu của một số vấn đề gồm:
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!