Cảm giác bị rát lưỡi, miệng hoặc thậm chí là mất vị giác lâu ngày do hội chứng miệng bỏng rát thường không nguy hiểm nhưng lại vô cùng khó chịu, ảnh hưởng không ít đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

Vậy, do đâu bạn lại gặp phải tình trạng này? Làm thế nào để khắc phục các triệu chứng khó chịu do hội chứng miệng bỏng rát gây ra? Mời bạn cùng tìm kiếm câu trả lời qua bài viết dưới đây.

Hội chứng miệng bỏng rát là gì?

Tình trạng bỏng rát liên tục (mạn tính) ở trong miệng mà không có nguyên nhân rõ ràng được gọi là hội chứng miệng bỏng rát. Bệnh có thể xuất hiện đột ngột hoặc phát triển dần theo thời gian. Các bộ phận chịu ảnh hưởng thường gồm:

• Lưỡi
• Nướu
• Môi
• Má trong
• Vòm miệng

Đôi khi, cảm giác khó chịu này còn xảy ra ở toàn bộ khoang miệng.

Theo thống kê, chỉ khoảng 2% dân số mắc phải hội chứng trên. Trong đó, bệnh phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới.

Những dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng miệng bỏng rát?

Hầu hết trường hợp, người mắc hội chứng này sẽ có những biểu hiện như sau, bao gồm:

• Rát lưỡi kéo dài, kèm theo mất vị giác
• Cảm giác bỏng rát đôi khi có thể xảy ra ở môi, nướu, vòm miệng hoặc toàn bộ miệng
• Khô miệng, khát nước thường xuyên
• Thay đổi vị giác, chẳng hạn như đắng miệng hoặc thấy vị kim loại trong miệng
• Mất vị giác
• Ngứa ran hoặc tê trong miệng

Những triệu chứng khó chịu trên thường bắt đầu ngay sau khi bạn thức dậy và kéo dài cả ngày với cường độ tăng dần theo thời gian. Chúng có thể xuất hiện liên tục trong thời gian dài và tạm thời dịu bớt khi người bệnh ăn uống. Tuy nhiên, nhìn chung hội chứng miệng bỏng rát thường không gây ra bất kỳ thay đổi vật lý đáng chú ý nào ở lưỡi hoặc miệng.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nguyên nhân nào gây ra hội chứng miệng bỏng rát?

Dựa trên nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ phân loại hội chứng này thành 2 nhóm riêng biệt là:

Hội chứng miệng bỏng rát nguyên phát

Nếu các chuyên gia không thể tìm thấy bất kỳ dấu hiệu lâm sàng bất thường nào, họ sẽ xếp tình trạng của bạn vào nhóm hội chứng miệng bỏng rát nguyên phát hoặc vô căn. Theo một số nghiên cứu, trường hợp này có khả năng liên quan đến vấn đề của dây thần kinh vị giác và cảm giác thuộc hệ thần kinh ngoại biên hoặc trung ương.

Hội chứng miệng bỏng rát thứ phát

Đôi khi, hội chứng này có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, chẳng hạn như:

• Chứng khô miệng do tác dụng phụ của thuốc hoặc vấn đề ở tuyến nước bọt
• Nhiễm nấm miệng
• Thiếu hụt dưỡng chất cần thiết (sắt, kẽm, các vitamin B…)
• Răng giả không phù hợp với hàm
• Dị ứng thực phẩm hoặc dị ứng với hương liệu thực phẩm, phụ gia thực phẩm, nước hoa, thuốc nhuộm hoặc các chất dùng trong thủ thuật nha khoa
• Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
• Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc cao huyết áp
• Miệng cũng có thể bị kích ứng do thói quen nghiến răng hoặc cắn đầu lưỡi, lạm dụng nước súc miệng, dùng kem đánh răng không phù hợp…
• Rối loạn nội tiết tố, ví dụ như suy giáp
• Đái tháo đường (tiểu đường)
• Một số yếu tố tâm lý như lo âu, căng thẳng hoặc trầm cảm

Trong trường hợp này, bệnh được gọi là hội chứng miệng bỏng rát thứ phát.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc hội chứng miệng bỏng rát?

Một số yếu tố sau có thể làm tăng nguy cơ gặp phải hội chứng này, gây bỏng rát lưỡi, miệng và mất vị giác:

• Bạn là nữ giới
• Trong giai đoạn mãn kinh
• Trên dưới 50 tuổi
• Từng bị bệnh gần đây
• Gặp phải một số rối loạn mạn tính như đau cơ xơ hóa, bệnh Parkinson, rối loạn tự miễn hoặc bệnh thần kinh
• Thực hiện các thủ thuật nha khoa trước đó
• Gặp các sự việc gây ảnh hưởng đến tâm lý

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán hội chứng miệng bỏng rát?

Để chẩn đoán hội chứng này, bác sĩ thường sẽ:

• Kiểm tra tổng quan vòm miệng, bệnh sử và toa thuốc của người bệnh
• Đặt câu hỏi về các triệu chứng và thói quen chăm sóc răng miệng
• Kiểm tra sức khỏe tổng quát

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể cần thực hiện một số xét nghiệm để tìm kiếm nguyên nhân gây rát lưỡi kéo dài hoặc mất vị giác, ví dụ như:

• Xét nghiệm máu
• Sinh thiết hoặc nuôi cấy mẫu mô lấy từ khoang miệng
• Xét nghiệm dị ứng
• Định lượng nước bọt
• Chụp CT hoặc MRI
• Kiểm tra tâm lý

Những phương pháp nào dùng để điều trị hội chứng miệng bỏng rát?

Hội chứng miệng bỏng rát thứ phát

Đối với hội chứng miệng bỏng rát thứ phát, việc điều trị phụ thuộc vào tình trạng bệnh tiềm ẩn gây ra cảm giác khó chịu ở miệng. Ví dụ như, thay thế răng giả kém phù hợp hoặc uống bổ sung các vitamin thiếu hụt có thể giúp giảm các triệu chứng khó chịu của bạn như bị rát lưỡi kéo dài, mất vị giác…

Do đó, việc xác định nguyên nhân gây nên hội chứng này là rất quan trọng. Khi bất kỳ nguyên nhân chính được điều trị, các triệu chứng bỏng rát lưỡi, miệng hay thậm chí là mất vị giác sẽ được cải thiện ngay.

Hội chứng miệng bỏng rát nguyên phát

Hội chứng miệng bỏng rát nguyên phát không có cách điều trị và cũng không có cách chắc chắn nào giúp giảm triệu chứng của bệnh. Hiện nay vẫn còn thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về hội chứng này. Một số phương pháp được áp dụng để làm nhẹ các triệu chứng cụ thể mà bạn gặp phải. Bạn có thể phải thử một vài phương pháp điều trị trước khi tìm ra được một hoặc vài phương pháp phù hợp với mình để giúp giảm cảm giác khó chịu trong miệng.

Lựa chọn điều trị có thể bao gồm:

• Các sản phẩm thay thế nước bọt
• Một loại nước súc miệng đặc biệt hoặc có chứa lidocain
• Capsaicin, một loại thuốc giảm đau chiết xuất từ ớt
• Thuốc chống co giật clonazepam
• Một số thuốc chống trầm cảm
• Một số loại thuốc chặn cơn đau dây thần kinh
• Liệu pháp nhận thức hành vi

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của hội chứng miệng bỏng rát?

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn đối phó với tình trạng sức khỏe này, bao gồm:

• Uống nhiều nước để giảm bớt cảm giác khô miệng hoặc bạn cũng có thể ngậm thêm nước đá
• Tránh các loại thực phẩm và thức uống có tính axit như cà chua, nước cam, nước giải khát có ga và cà phê
• Tránh uống rượu và các sản phẩm chứa rượu, vì chúng có thể gây kích ứng niêm mạc miệng
• Không hút thuốc lá
• Tránh thức ăn cay nóng
• Tránh các sản phẩm có quế hoặc bạc hà
• Hãy thử kem đánh răng không chứa chất phụ gia như kem đánh răng dành cho răng nhạy cảm hoặc không có bạc hà hoặc quế
• Giảm stress.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.