Buổi sáng khi thức dậy, bạn có thường cảm thấy khó chịu, đau lưng và cứng cổ? Nguyên nhân gây ra hiện tượng đau cổ và lưng có thể là do sự căng cơ hoặc căng dây chằng đơn giản, nhưng đau kéo dài là dấu hiệu của căn bệnh nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như viêm cột sống.
Cột sống hoạt động thế nào?
Đa phần khi nghĩ đến các khớp, chúng ta thường nghĩ nó có ở đầu gối, khuỷu tay, hàm hoặc hông. Nhưng ở cột sống cũng có rất nhiều khớp. Cột sống được tạo thành từ xương được gọi là đốt sống, giữa các đốt sống là đĩa đệm. Mỗi đốt sống có hai bộ khớp. Đây là các khớp hoạt dịch nằm ở hai bên của đốt sống.
Các khớp này liên kết các đốt sống với nhau, giúp hỗ trợ, di chuyển và ổn định cột sống, và cho phép cột sống thực hiện các vận động như đi, đứng, cúi, ưỡn, xoắn vặn. Giống như bất kỳ khớp nào khác, các khớp cột sống có sụn, có thể bị bào mòn dẫn đến ngăn cản các chuyển động bình thường của cột sống.
[embed-health-tool-bmi]
Nguyên nhân viêm cột sống
Sụn có thể bị vỡ do chấn thương hoặc tuổi tác. Sụn trong các khớp xương mòn dần theo thời gian, trở nên mỏng hơn. Đĩa đệm trượt ra ngoài hoặc gai xương phát triển khi xương cố gắng điều chỉnh do sụn bị mài mòn. Viêm, thoái hóa khớp thường dẫn đến đau, cứng và thậm chí tạo áp lực lên các dây thần kinh của tủy sống.
Có nhiều bệnh ở cột sống, bao gồm:
- Thoái hóa khớp
- Viêm khớp
- Bệnh xương khớp phì đại
- Hội chứng khớp cột sống
- Gai cột sống
- Thoái vị đĩa đệm
Ảnh hưởng của viêm cột sống
Đau cổ
Viêm khớp và thoái hóa khớp gây ra sự di chuyển bất thường của các cơ quan đốt sống, dẫn đến sự phát triển bệnh ở đốt sống cổ với một loạt triệu chứng như:
- Đau cổ và cứng khớp
- Tiếng mài như xương cào vào nhau khi chuyển động cổ
- Đau đầu
- Co thắt cơ ở cổ và vai
- Cơn đau dữ dội nhất vào buổi sáng và vào cuối ngày
- Cơn đau tỏa ra từ cổ vào vai và xương bả vai
- Đau nhói đi xuống cánh tay
Đau lưng
Đau lưng là một bệnh rất phổ biến do nhiều nguyên nhân gây ra. Thoái hóa khớp có thể dẫn đến một loạt các triệu chứng nghiêm trọng cho thắt lưng. Khi chúng ta già và sụn mòn đi, các khớp bị mất nước, áp lực sẽ được đặt nhiều hơn trên mỗi khớp ở cột sống thắt lưng dẫn đến viêm khớp thắt lưng.
Để bù đắp cho sụn bị mất, xương mới bắt đầu phát triển. Điều này gây ra hiện tượng các gai xương chèn ép dây thần kinh. Viêm khớp thắt lưng thường dẫn đến đau và cứng ở lưng. Nếu gặp phải tình trạng này, bạn sẽ thấy mình có xu hướng nghiêng về phía trước thường xuyên.
Các triệu chứng khác của viêm khớp thắt lưng bao gồm:
- Đau sau khi nghỉ ngơi hoặc ngủ
- Đau sau khi uốn cong phần thân trên về phía sau hoặc sang một bên
- Cơn đau tập trung ở lưng dưới, có thể kéo dài sang mông và đùi
- Ngứa ran và châm chích ở lưng và tay chân
Ảnh hưởng đến dây thần kinh
Các dây thần kinh ở tủy sống hoặc rễ thần kinh có thể bị chèn ép do tổn thương khớp. Các ống tủy sống cũng trở nên nhỏ hơn, để lại ít chỗ hơn cho các dây thần kinh đi qua cột sống. Áp lực lên dây thần kinh dễ dẫn đến các triệu chứng:
- Tê và yếu ở cánh tay, bàn tay và ngón tay
- Khó đi lại, mất thăng bằng hoặc yếu ở tay hoặc chân
- Đau rát, ngứa ran hoặc tê ở mông hoặc chân, còn được gọi là đau dây thần kinh tọa
Yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm cột sống
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp và đau nhức khớp cột sống bao gồm:
Viêm xương khớp
Bạn bị viêm khớp ở tay hoặc chân không có nghĩa là bạn cũng bị viêm khớp ở cột sống. Tuy nhiên, khi viêm khớp ở bất cứ đâu, các khớp sẽ không thẳng hàng, chấn thương hoặc viêm các khớp tiếp theo sẽ gây tổn thương cho các khớp khác. Đó là lý do tại sao khi bị viêm xương khớp ở đâu đó trong cơ thể cuối cùng lại dẫn đến viêm khớp ở cột sống.
U nang bao hoạt dịch
Bao hoạt dịch là những túi chứa đầy chất lỏng phát triển dọc theo cột sống. Khi các khớp xương sống mòn dần, chúng tiết ra thêm chất lỏng. Khi u nang phát triển, nó sẽ đi dọc theo cột sống. U nang hiếm khi gây khó chịu cho đến khi chúng bắt đầu đè lên các dây thần kinh.
Cân nặng quá mức
Thừa cân hoặc béo phì có thể gây nặng thêm tình trạng viêm khớp và làm tổn thương khớp.
Tuổi tác
Viêm khớp sẽ trở nên phổ biến hơn khi bạn già đi.
Giới tính
Nam giới dưới 45 tuổi có nhiều khả năng phát triển bệnh viêm xương khớp cột sống, Tuy nhiên, trên 45 tuổi, phụ nữ lại dễ bị viêm xương khớp cột sống hơn.
Chẩn đoán viêm khớp cột sống
Để chẩn đoán, bác sĩ thường tiến hành một số loại xét nghiệm như:
Kiểm tra sức khỏe
Trước khi xét nghiệm máu hoặc chụp X-quang, bác sĩ sẽ tìm hiểu về các triệu chứng của bạn. Họ cũng muốn có các thông tin bao gồm các vấn đề về sức khỏe mà bạn gặp phải (không liên quan đến đau khớp). Hãy cung cấp cho bác sĩ của bạn thông tin chi tiết về thời điểm cơn đau xảy ra, kéo dài bao lâu và điều gì làm cho nó tốt hơn.
Khám sức khỏe
Bác sĩ có thể yêu cầu bạn chuyển động, sử dụng cơ bắp và xem phản xạ của bạn.
Xét nghiệm hình ảnh
Chụp X-quang, CT scan hoặc MRI giúp giải thích cho các triệu chứng của bạn. Những xét nghiệm này cho phép bác sĩ xem các cơ và mô mềm xung quanh lưng bạn cụ thể, chi tiết hơn.
Tiêm
Xác định chính xác nguồn của cơn đau sẽ giúp bác sĩ tìm ra được nguyên nhân gây bệnh. Tiêm thuốc gây tê vào một khớp cụ thể là một phương pháp. Nếu thuốc tê làm tê khớp và cơn đau của bạn biến mất, bác sĩ sẽ biết được nguồn gốc gây ra cơn đau của bạn. Nếu cơn đau vẫn còn, bác sĩ sẽ tiếp tục tìm kiếm nguyên nhân.
Điều trị viêm cột sống
Các phương pháp điều trị cho viêm cột sống thường được sử dụng cùng nhau để mang lại lợi ích tối đa. Những phương pháp điều trị này là:
Nghỉ ngơi
Đối với một số người, nghỉ ngơi và giảm sử dụng cột sống có thể giúp giảm bớt các triệu chứng.
Thuốc giảm đau nhẹ
Thuốc giảm đau như aspirin và thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp.
Thuốc giãn cơ
Nếu cơn đau nghiêm trọng, thuốc giãn cơ theo toa sẽ làm dịu cơ bắp, giúp giảm đau.
Vật lý trị liệu
Các bài tập vật lý trị liệu như kéo giãn, nắn chỉnh cột sống giúp giảm đau, ngăn ngừa đau cơ và khớp. Khi tình trạng viêm khớp trở nên tồi tệ hơn, vật lý trị liệu cũng giúp bạn duy trì sức mạnh và sức chịu đựng.
Lựa chọn phẫu thuật
Viêm khớp cột sống nếu phát hiện kịp thời và điều trị sớm thì tỷ lệ thành công lên đến 95% mà không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, khi bệnh quá nặng, phương pháp phẫu thuật sẽ được tiến hành. Bác sĩ có thể yêu cầu thay khớp nếu tình trạng đau kéo dài hoặc phẫu thuật chỉnh hình khi khớp bị biến dạng.
Khi nào cần đi gặp bác sĩ?
Đau cổ và lưng có thể làm bạn suy nhược, nhưng những tình trạng này dễ dàng được điều trị bằng thuốc, vật lý trị liệu, tiêm và đôi khi là phẫu thuật. Điều quan trọng là bạn phải gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân gây ra cơn đau cũng như tránh nhầm lẫn với các bệnh khác. Các bệnh sau đây có triệu chứng tương tự như viêm cột sống:
- Loãng xương
- Bất thường xương
- Khối u
- Bệnh thận.
