Dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường: Nên ăn gì và kiêng gì?

Tìm hiểu chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường sẽ giúp bạn hiểu rõ người bệnh tiểu đường nên ăn gì và không nên ăn gì. Nhờ đó, lượng đường trong máu được kiểm soát tốt hơn để ngăn ngừa các biến chứng khác.

Việc tuân theo chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2 không có nghĩa là bạn phải kiêng khem tất cả mọi thứ. Bí quyết chính là việc kết hợp đúng loại thực phẩm giữ mức đường huyết ổn định, hạn chế nguy cơ dẫn đến biến chứng tiểu đường. Để rõ hơn mời bạn tham khảo bài viết sau.

Lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường tuýp 2

Bạn cần hiểu rõ mỗi loại thức ăn có sức tác động thế nào lên đường huyết trước khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường tuýp 2:

• Tinh bột, đường thường có nhiều trong ngũ cốc, bánh mì, sữa, mì sợi, nui, đồ ngọt, trái cây và rau củ có tinh bột. Các chất bột đường này sẽ chuyển hóa thành đường trong máu nhanh hơn những loại thực phẩm khác, tiềm tàng nguy cơ tăng đường huyết.
• Đạm và chất béo không tác động trực tiếp lên mức đường trong máu nhưng cần được quản lý lượng tiêu thụ trong thực đơn để giảm calo và cân nặng, giúp cho sức khỏe của bạn luôn được ổn định.
• Để kiểm soát mức đường huyết, người bệnh phải thường xuyên theo dõi lượng đường, bột trong khẩu phần ăn của mình, kể cả bữa chính lẫn phụ vì thực phẩm giàu tinh bột sẽ gây nhiều biến đổi đường huyết.

Hãy đọc thêm: Chỉ số đường huyết cỉa người bị tiểu đường tuýp 2 bao nhiêu là an toàn?

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường tuýp 2: Nên ăn gì và kiêng gì?

Trong chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường tuýp 2 nên có: 50% là rau củ không tinh bột, 50% còn lại bao gồm những thực phẩm tốt cho sức khỏe khác như: ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, các loại hạt, đậu, sản phẩm từ sữa tách béo hoặc ít béo và một lượng nhỏ trái cây tươi cũng như các chất béo lành mạnh.

Chế độ ăn của người tiểu đường nên hạn chế tối đa lượng đường và tinh bột chuyển hóa trong khẩu phần ăn, bao gồm soda, kẹo cứng, các loại thực phẩm đóng gói hoặc chế biến sẵn như bánh bắp, khoai tây chiên… Vì chất làm ngọt nhân tạo trong các loại thức ăn này vẫn có khả năng làm thay đổi mức đường huyết của bạn.

1. Chế độ ăn cho người bị tiểu đường nên tăng cường thực phẩm nhiều protein

Dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường nên tăng cường các loại thực phẩm giàu protein. Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), thịt nạc chứa nhiều đạm và rất ít chất béo bão hòa nên thích hợp để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường. Nếu ăn chay, bạn hãy bổ sung đạm bằng các loại quả hạch, đậu và đậu phụ nhưng chỉ nên ăn đủ lượng vì chúng cũng chứa nhiều chất béo và calo. Thực phẩm giàu đạm sẽ cung cấp nguồn năng lượng tốt và hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Các nguồn bổ sung đạm nên và không nên sử dụng cho người tiểu đường bao gồm:

2. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường tuýp 2: Nên dùng loại ngũ cốc nào?

Tiểu đường tuýp 2 nên ăn gì? Thực tế, chế độ ăn cho người tiểu đường không cần kiêng hoàn toàn chất đường, bột. Bạn vẫn có thể chọn ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là chất xơ có lợi cho tiêu hóa cũng như làm đường huyết tăng chậm hơn. Chất xơ còn tạo cảm giác no, ngăn bạn khỏi tiêu thụ những món ăn vặt có hại.

Tuy nhiên, ngũ cốc trong bánh mì hay những sản phẩm đóng gói đã tẩm gia vị đều phải hạn chế dùng, nếu không bạn sẽ có nguy cơ bị tăng đường huyết. Bên cạnh đó, bột mì tinh chế cũng không còn chứa đủ lượng dưỡng chất nhiều như ở ngũ cốc nguyên hạt.

Nếu bạn muốn đường huyết luôn ở mức ổn định, hãy nhớ tính khẩu phần để chỉ ăn một lượng ngũ cốc thích hợp vì chúng cũng chứa chất bột đường.

3. Chế độ ăn người tiểu đường có nên sử dụng các sản phẩm từ sữa không?

Sản phẩm từ sữa thông thường có rất nhiều tác động xấu lên cơ thể: gây tăng cân, béo phì, mắc chứng tiền tiểu đường rồi phát triển thành bệnh hoặc sẽ bị nhiều biến chứng của tiểu đường tuýp 2. Tuy vậy, khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường, bạn vẫn có thể lựa chọn các sữa và sản phẩm từ sữa tách béo để giảm bớt lượng calo cũng như chất béo bão hòa tiêu thụ.

4. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường nên bao gồm những loại rau củ gì?

Người bị tiểu đường tuýp 2 nên ăn gì thì chắc chắn không thể thiếu rau củ. Vì đây là nguồn cung cấp dinh dưỡng, nhất là chất xơ dồi dào. Đáng nói hơn nữa là rau, củ thường có ít hoặc không chứa tinh bột nên thích hợp với bệnh nhân tiểu đường. Nếu sử dụng rau củ đông lạnh hoặc đóng hộp, bạn nên chú ý đến lượng muối nạp vào để tránh bị tăng huyết áp. Khẩu phần ăn của bạn nên có 50% là rau không có tinh bột.

Bệnh tiểu đường kiêng ăn gì? Những rau củ mà người bị tiêu đường nên ăn và hạn chế ăn bao gồm:

5. Loại trái cây nào là thực phẩm cho người tiểu đường tuýp 2?

Không phải trái cây nào cũng là thực phẩm tốt cho người tiểu đường tuýp 2. Có nhiều loại trái câu chứa tinh bột đường gây bất lợi cho sức khỏe của bệnh nhân tiểu đường.

Tuy nhiên, nếu biết lựa chọn đúng loại và đúng lượng phù hợp, trái cây sẽ là món ăn rất tốt khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường. Không chỉ cung cấp các chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất, chất xơ làm no, trái cây còn có thể dùng để thay cho các món ngọt không tốt cho sức khỏe như bánh mì ngọt, bánh kem, bánh quy.

Cũng tương tự với ngũ cốc nguyên hạt, bạn nên kiểm tra và tính toán lượng tinh bột đường có trong trái cây để không tiêu thụ quá mức cần thiết. Một miếng trái cây tươi hoặc 120ml nước ép, trái cây đông lạnh đóng hộp thường sẽ có 15g tinh bột.

Trái cây sấy khô không phải là lựa chọn tốt vì sau khi tách nước, phần ăn còn lại quá ít sẽ không đủ no như trái cây tươi nguyên quả. Thậm chí, chỉ 28g nho khô có thể chứa 15g tinh bột đường – tương đương với 1 quả táo tươi. Trái cây đóng hộp cũng vậy. Chúng thường sẽ có thêm sirô đường đặc mà bệnh nhân tiểu đường cần tránh xa. Dùng nước ép cũng sẽ không còn đủ lượng chất xơ như trái cây tươi nguyên vỏ.

Tuy nhiên, các loại sinh tố chỉ làm từ trái cây tươi và không thêm đường vẫn rất tốt cho người bệnh. Bạn cũng có thể trữ các loại trái cây đông lạnh không tẩm đường để thay thế cho những bữa ăn sáng nếu bạn không có thời gian. Hãy ăn kèm với các món chứa chất đạm như sữa chua hoặc một lượng nhỏ bơ hạt cũng sẽ giảm nguy cơ tăng đường huyết.

Sử dụng chỉ số tải lượng đường huyết (GL) cũng là một cách để đo xem một phần thực phẩm có tầm ảnh hưởng thế nào đến việc tăng lượng đường trong máu của bạn. Bệnh nhân tiểu đường có thể tự lựa chọn hoặc tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để có khẩu phần ăn phù hợp nhất.

Cụ thể bạn có thể tham khảo thêm bài viết: Người tiểu đường không nên ăn hoa quả gì? Tìm hiểu ngay!

6. Chất béo nên chọn khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường

Chất béo sẽ không còn là “kẻ thù” của bệnh tiểu đường nếu bạn biết lựa chọn đúng loại và đúng lượng thích hợp. Thực đợn cho người tiểu đường tuýp 2 được cung cấp đủ chất béo tốt sẽ giúp bạn hạn chế những cơn thèm ăn, giảm cân và kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Có hai loại chất béo tốt cực kỳ thích hợp vì chúng có thể giúp người bị tiểu đường giảm lượng cholesterol xấu LDL trong cơ thể. Đầu tiên là chất béo đơn không bão hòa, thường có trong bơ, hạnh nhân, quả hồ đào. Loại thứ hai là chất béo đa không bão hòa, có nhiều trong quả óc chó và dầu hướng dương.

Trong khi đó, chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa lại rất có hại cho tim mạch và sức khỏe nói chung. Nếu bạn kiểm tra bao bì các thực phẩm đóng gói và thấy có xuất hiện từ “hydrogenated” (hydro hóa/chưa bão hòa) nghĩa là chúng có chứa các chất béo xấu. Bạn hãy luôn kiểm tra kỹ thành phần nguyên liệu và tránh xa các loại thực phẩm này.

Các thực phẩm chứa chất béo mà người tiểu nên ăn và kiêng ăn là:

Áp dụng tốt chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường là yếu tố quan trọng để người bệnh kiểm soát đường huyết, tránh được những biến chứng tiểu đường nguy hiểm để có thể sống chung với căn bệnh mãn tính này.