Beberin là hoạt chất thường được chiết xuất từ rễ và thân cây vàng đắng hoặc nhiều loài cây khác thuộc chi Berberis hay họ Hoàng liên gai (như hoàng liên, thổ hoàng liên, hoàng bá…). Các cây thuốc này được trồng rất nhiều và đã dùng làm thuốc từ hơn 3.000 năm trước ở Trung Quốc.

Tại Việt Nam, trong lúc dịch lỵ hoành hành rất nguy hiểm trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, dược sĩ Phan Quốc Kinh đã đứng ra nhận trọng trách nghiên cứu và bào chế ra thuốc dập dịch lỵ. Sau nhiều tháng mày mò tìm hiểu, thu thập tài liệu về các bài thuốc Nam, nhóm nghiên cứu cũng đã tìm thấy hoạt chất có khả năng chống lại vi khuẩn và amip gây ra bệnh lỵ. Loại thuốc điều trị tiêu chảy, kiết lỵ hiệu quả góp phần dập tắt dịch lúc bấy giờ chính là Berberin và vẫn được sản xuất đến tận ngày nay.

Hoạt chất này có màu vàng bắt mắt và thường được sản xuất dưới dạng muối clorid thành viên nén, viên nhộng dùng đường uống. Các hàm lượng thường thấy là berberin 10mg, 50mg hay 100mg. Ngoài ra, nó còn được bào chế thành thuốc nhỏ mắt điều trị viêm kết mạc, đau mắt đỏ do kích ứng từ môi trường (bụi, khói, thời tiết…).

Tác dụng, công dụng

Thuốc Berberin có tác dụng, công dụng gì?

Tác dụng lâm sàng chính của Berberin là điều trị lỵ và tiêu chảy. Nó có tác động đối với các chủng vi khuẩn Staphyllococcus aureus, Streptocochemolytique, trực trùng ho gà, thương hàn, phó thương hàn, lỵ, lao…

Ngoài ra, nhiều tác dụng khác của hoạt chất này đã được nghiên cứu và ghi nhận là:

• Đối với tiêu hóa: tăng tạm thời trương lực và sự co bóp ruột.
• Đối với hô hấp: liều thấp kích thích hô hấp nhưng liều cao làm cho hô hấp kém đi có thể dẫn tới ngạt do tê liệt trung tâm hô hấp.
• Đối với tim và tuần hoàn: có tác dụng giảm huyết áp, chống loạn nhịp.
• Chữa bệnh về gan mật như vàng da, ăn uống khó tiêu.
• Có tác dụng tích cực trên đường huyết, triglycerid và insulin, cho thấy khả năng điều trị đái tháo đường.

Thuốc Berberin thường được chỉ định điều trị các chứng nhiễm khuẩn đường ruột, tiêu chảy và kiết lỵ.

Liều dùng

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều dùng thuốc Beberin cho người lớn như thế nào?

Liều lượng sẽ được điều chỉnh tùy theo độ tuổi và các triệu chứng gặp phải.

Ở người lớn, liều dùng thường là 50–100mg/ lần, ngày uống 2–3 lần.

Liều dùng thuốc Berberin cho trẻ em như thế nào?

Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi muốn sử dụng thuốc này cho trẻ em và trẻ nhỏ.

Liều dùng tham khảo theo độ tuổi như sau:

• Trẻ em trên 16 tuổi dùng liều như người lớn.
• Trẻ từ 8–16 tuổi: uống 50–80mg/ lần, ngày uống 2 lần.
• Trẻ từ 2–7 tuổi: uống 20–40mg/ lần, ngày uống 2 lần.
• Trẻ dưới 2 tuổi: uống 10–20mg/ lần, ngày uống 2 lần.

Cách dùng

Bạn nên dùng thuốc Berberin như thế nào?

Dùng thuốc theo đúng hướng dẫn sử dụng, uống thuốc với nước lọc. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khi dùng thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn.

Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?

Liều gây độc của berberin chưa được xác định nhưng nếu dùng liều cao có thể gây ra một số vấn đề như:

• Rối loạn tiêu hóa
• Táo bón
• Buồn nôn, nôn
• Tiêu chảy

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, hãy ngưng dùng thuốc ngay và gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến cơ sở y tế gần nhất.

Bạn nên làm gì nếu quên một liều?

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.

Tác dụng phụ

Bạn có thể gặp tác dụng phụ nào khi dùng thuốc Berberin?

Một số tác dụng không mong muốn bạn có thể gặp khi dùng thuốc này gồm:

• Táo bón
• Phát ban da
• Buồn nôn, nôn
• Kích thích nhu động ruột
• Khó chịu, đi tiểu nhiều

Trên đây không phải là tất cả tác dụng phụ của thuốc. Nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường nào trong quá trình uống thuốc, hãy thông báo ngay cho bác sĩ.

Thận trọng/ Cảnh báo

Trước khi dùng thuốc Berberin, bạn nên biết những gì?

Không sử dụng nếu bạn bị mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc. Nhìn chung, hoạt chất berberin tương đối ít độc và an toàn khi sử dụng ở liều lượng như chỉ định.

Nếu dùng thuốc cho trẻ em, bạn nên thận trọng vì có thể gây loạn khuẩn đường ruột. Một số đối tượng khác cũng cần chú ý khi dùng thuốc này:

• Có bilirubin huyết cao
• Người bệnh rối loạn tim mạch, huyết áp thấp
• Người cao tuổi chức năng sinh lý giảm
• Người có nhiều bệnh lý nền

Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú

Chống chỉ định dùng thuốc Berberin cho phụ nữ có thai. Các nhà nghiên cứu cho rằng berberine có thể đi qua nhau thai và có thể gây hại cho thai nhi. Vàng da nhân (kernicterus), một loại tổn thương não, đã phát triển ở trẻ sơ sinh tiếp xúc với thuốc này.

Mặc dù chưa có tài liệu rõ ràng về khả năng thuốc đi vào sữa mẹ nhưng để đảm bảo an toàn, phụ nữ đang cho con bú không nên sử dụng thuốc này.

Tương tác thuốc

Berberin có thể tương tác với thuốc nào?

Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Hãy viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ xem. Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Một số thuốc có thể gây tương tác và tránh dùng cùng thuốc Berberin là:

• Thuốc có khả năng cảm ứng CYP3A4
• Thuốc an thần như nhóm barbiturat, benzodiazepin…
• Thuốc hạ huyết áp
• Thuốc điều trị đái tháo đường
• Thuốc chống đông máu
• Một số dược liệu như bạch chỉ, tiêu, rễ cây bồ công anh, quế, cải bắp… có thể tăng tiết axit dạ dày, tăng nguy cơ loét, đau dạ dày

Thức ăn và rượu bia có tương tác với thuốc Berberin không?

Một số thuốc nhất định không được dùng trong bữa ăn hoặc cùng lúc với những loại thức ăn nhất định vì có thể xảy ra tương tác. Rượu và thuốc lá cũng có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia sức khỏe về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc Berberin?

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.

Bảo quản

Bạn nên bảo quản thuốc Berberin như thế nào?

Bảo quản thuốc nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ dưới 25ºC. Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em.