Kiết lỵ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị

Bệnh kiết lỵ được xếp vào nhóm bệnh phổ biến, ước tính hằng năm trên thế giới có 80-165 triệu ca mắc bệnh. Thế nhưng kiết lỵ là gì, bệnh nguy hiểm ra sao hay bị kiết lỵ nên ăn gì, bị kiết lỵ bao lâu thì khỏi… không phải ai cũng biết. Điều này khiến người bệnh chậm trễ trong việc đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, từ đó làm tăng nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Bài viết dưới đây của Hello Bacsi sẽ cung cấp cho bạn tất tần tật thông tin về căn bệnh này, nhằm hỗ trợ bạn điều trị tốt hơn nếu chẳng may mắc phải.

Bệnh kiết lỵ là gì?

Kiết lỵ là tình trạng viêm ruột gây ra bởi hai loại tác nhân thường gặp:

• Lỵ amip: gây ra do kí sinh trùng Entamoeba histolytica, Balantidium coli và giun lươn.
• Lỵ trực khuẩn: gây ra bởi vi khuẩn, phổ biến nhất là Shigella, Salmonella, Campylobacter và Escherichia coli (E. coli ). Dạng lỵ này phổ biến nhất.

Kiết lỵ là bệnh phổ biến, có thể ảnh hưởng đến người ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, ở trẻ em từ 2 – 4 tuổi, bệnh kiết lỵ xảy ra thường xuyên hơn. Bệnh kiết lỵ phổ biến trong mùa hè hơn mùa đông.

Triệu chứng kiết lỵ là gì, kéo dài bao lâu?

Bạn thắc mắc triệu chứng kiết lỵ ở người lớn và trẻ em là gì? Các triệu chứng bệnh kiết lỵ thường gặp là tiêu chảy (thường phân sẽ có máu), sốt cao, buồn nôn và nôn. Riêng lỵ amip còn gây giảm cân, khó chịu vùng dạ dày và nếu nặng, kí sinh trùng sẽ di chuyển đến vùng các khác của cơ thể, gây áp xe.

Lỵ trực khuẩn có tình trạng đau quặn bụng, nếu nặng dẫn tới viêm ruột nặng, giãn ruột già và bệnh thận cấp tính.

Vậy, người lớn hoặc bé bị kiết lỵ bao lâu khỏi hay bệnh kiết lỵ có tự khỏi không? Các triệu chứng bệnh kiết lỵ trực khuẩn thường kéo dài 5 – 7 ngày, còn lỵ amip là 14 ngày. Ở một số người bị kiết lỵ, đặc biệt là trẻ nhỏ và người cao tuổi, tình trạng tiêu chảy có thể rất nghiêm trọng cần phải nhập viện ngay.

Một số người bị nhiễm khuẩn có thể không có triệu chứng gì nhưng vẫn lây lan mầm bệnh cho người khác.

Bệnh kiết lỵ có nguy hiểm không?

Đã biết kiết lỵ là gì thì bạn không thể thờ ơ với mức độ nguy hiểm của nó. Người bị kiết lỵ nếu không được điều trị kịp thời có thể phải đối mặt với những biến chứng nghiêm trọng như: thủng ruột, xuất huyết tiêu hóa, lồng ruột, viêm ruột thừa do amip…

Thậm chí, bệnh kiết lỵ có thể gây tử vong, nhất là với trẻ nhỏ, người trên 50 tuổi, người bị mất nước, suy dinh dưỡng.

Nguyên nhân gây bệnh kiết lỵ là gì?

Lý do dẫn đến bệnh kiết lỵ là gì thì bạn đã có câu trả lời từ trên, do kí sinh trùng (lỵ amip) hoặc do vi khuẩn (lỵ trực khuẩn).

Con đường lây lan của kiết lỵ là gì? Kiết lỵ lây lan khi vi khuẩn có trong phân, trên tay hay thức ăn, nước uống bị nhiễm khuẩn được đưa vào miệng.

Việc không có thói quen rửa tay đúng cách và không tuân thủ quy tắc an toàn vệ sinh thực phẩm, sử dụng nguồn nước bị nhiễm khuẩn… có thể gây ra tình trạng này.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh kiết lỵ?

Nếu bạn thắc mắc yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh kiết lỵ là gì, thì đừng bỏ qua những yếu tố nguy cơ sau:

• Trẻ em: Bệnh kiết lỵ xảy ra tương đối phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ trong độ tuổi từ 2 – 4.
• Sống chung trong cụm gia đình hoặc tham gia vào các hoạt động nhóm: Việc tiếp xúc gần gũi với những người khác làm vi khuẩn lây lan từ người này sang người khác. Dịch kiết lỵ phổ biến hơn tại các trung tâm chăm sóc trẻ em, hồ bơi cộng đồng, nhà dưỡng lão, nhà tù và doanh trại quân đội.
• Sống hoặc đi du lịch tới những khu vực thiếu vệ sinh.
• Nam giới có quan hệ tình dục đồng tính: Nam có quan hệ tình dục với nam có nguy cơ cao hơn do tiếp xúc miệng – hậu môn trực tiếp hoặc gián tiếp.

Chẩn đoán bệnh kiết lỵ

Những phương pháp được dùng để chẩn đoán bệnh kiết lỵ là gì? Xét nghiệm là cách tốt nhất để chẩn đoán bệnh kiết lỵ. Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng và hỏi bạn những câu hỏi về các triệu chứng, thực phẩm gần đây bạn đã ăn, vấn đề vệ sinh của nơi làm việc và nhà cửa, môi trường bạn đang sống.

Phương pháp cấy phân giúp xác định chẩn đoán bệnh lỵ trực trùng nhưng mất thời gian và hiếm khi tiến hành. Dựa trên lâm sàng có thể quyết định điều trị kháng sinh sớm cho bệnh nhân. Với nguyên nhân amip, soi phân tươi giúp xác định chẩn đoán khi tìm thấy thể hoạt động ăn hồng cầu.

Bác sĩ có thể đề nghị làm xét nghiệm máu, soi đại tràng sigma nếu nhận thấy bạn có các triệu chứng nghiêm trọng hoặc để loại trừ các nguyên nhân khác.

Các phương pháp điều trị bệnh kiết lỵ là gì?

Ngoài thắc mắc kiết lỵ là gì thì nhiều người cũng băn khoăn không biết bé bị kiết lỵ bao lâu khỏi hay bị kiết lỵ uống thuốc gì, cách chữa bệnh kiết lỵ ở người lớn như thế nào…

Theo các chuyên gia sức khỏe, để điều trị bệnh kiết lỵ, việc bổ sung lượng chất lỏng bị mất đi do tiêu chảy là điều cần nhất, đặc biệt là nếu sức khỏe tổng quát của bạn vẫn tốt và tình trạng nhiễm trùng kiết lỵ chỉ ở mức nhẹ.

Trong khi mọi người thường quan tâm cách chữa kiết lỵ nhanh nhất, thì các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:

1. Kháng sinh:

Nếu bạn thắc mắc bị kiết lỵ uống thuốc gì, thì việc dùng kháng sinh để điều trị bệnh kiết lỵ trực khuẩn và thuốc diệt ký sinh trùng cho bệnh lỵ amip.

Ngoài ra, thuốc bismuth subsalicylate cũng có thể được chỉ định để khắc phục triệu chứng buồn nôn.

2. Truyền dịch

Việc uống bù nước có thể giúp chống lại những tác hại của tình trạng mất nước do tiêu chảy.

Trẻ em và người lớn bị mất nước nghiêm trọng cần được đi cấp cứu ngay để có thể được bổ sung các chất điện giải và các chất lỏng thông qua truyền tĩnh mạch. Việc truyền nước đường tĩnh mạch giúp cung cấp nước và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể nhanh hơn nhiều so với uống nước.

Một số ít trường hợp cần phải truyền máu.

Cách phòng ngừa bệnh kiết lỵ là gì?

1. Những thói quen sinh hoạt giúp ngừa bệnh kiết lỵ

Ngoài việc đi tìm lời đáp cho thắc mắc bị kiết lỵ uống thuốc gì? Bạn cần lưu ý là việc thực hiện lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp bạn đối phó với bệnh hiệu quả:

• Rửa tay thường xuyên với xà phòng, nước rửa tay sát khuẩn; đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Nếu con bạn đang ở độ tuổi mặc tã và bị nhiễm vi khuẩn, sau khi thay tã xong phải lau sạch khu vực xung quanh với chất khử trùng như thuốc tẩy gia dụng pha loãng và gói tã kỹ càng, bỏ vào thùng rác có nắp đóng kín. Sau đó, bạn rửa tay bằng xà phòng và nước ấm.

Làm thế nào để tránh lây lan cho người khác khi bản thân mình bị nhiễm bệnh? Lời khuyên là bạn hãy thực hiện các điều sau: 

• Rửa tay thường xuyên, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh. 
• Những người bị nhiễm vi khuẩn không nên chuẩn bị thức ăn, đồ uống cho người khác. Bạn cần lưu ý là vi khuẩn gây bệnh kiết lỵ có mặt trong phân bệnh nhân bị bệnh tiêu chảy trong vòng 1 hoặc 2 tuần sau khi các triệu chứng đã dừng lại.
• Vệ sinh bồn cầu, nhà tắm bằng sản phẩm khử trùng.
• Không nên đi bơi.
• Giặt quần áo bằng nước nóng ít nhất 60 độ.

2. Nên ăn và kiêng ăn gì khi bị bệnh?

Thực phẩm nên ăn:

• Những món ăn nhạt, không dầu mỡ, dễ tiêu hóa.
• Ăn rau củ quả tươi, có thể luộc hoặc ép thành nước.
• Bổ sung lợi khuẩn probiotic (men tiêu hóa, sữa chua) để cải thiện sức khỏe ruột.
• Bổ sung Oresol để tránh mất nước.
• Ăn chín, uống sôi.

Kiêng ăn:

• Tránh uống sữa bò và các chế phẩm của sữa.
• Tránh các món ăn cay, nhiều dầu mỡ.
• Tránh các loại trái cây nhiều chất xơ: bưởi, cam, quýt.
• Đồ uống có cồn, thức uống có gas hoặc caffeine.
• Thực phẩm gây đầy hơi, chướng bụng: ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, hành tây, đậu bắp, đậu Hà Lan, bông cải xanh, súp lơ.

Hello Bacsi tin rằng với những thông tin được cung cấp trong bài, bạn có được câu trả lời cho thắc mắc bệnh kiết lỵ là gì. Từ đó biết cách phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe tốt hơn.