Một số yếu tố rủi ro bao gồm:
Di truyền
Nếu gia đình có tiền sử bị tâm thần phân liệt, bạn cũng có nguy cơ lớn mắc bệnh. Trong trường hợp ngược lại, tỷ lệ bệnh phát sinh ở bạn chưa đến 1%. Mặt khác, theo các chuyên gia thống kê, nếu bố mẹ mắc bệnh tâm thần phân liệt, con số trên sẽ tăng gấp 10 lần.
Có tiền sử gia đình bị tâm thần phân liệt làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.
Một số yếu tố khác có khả năng góp phần phát triển tâm thần phân liệt và hoang tưởng bao gồm:

- Mẹ bầu nhiễm virus
- Trẻ bị suy dinh dưỡng trước khi chào đời
- Căng thẳng, chấn thương tinh thần hoặc lạm dụng tình dục xảy ra ở trẻ nhỏ trong thời thơ ấu
Căng thẳng kéo dài
Những người mắc bệnh tâm thần phân liệt có xu hướng rơi vào tình trạng căng thẳng trong thời gian dài.
Trước khi các triệu chứng cấp tính xuất hiện, người bệnh có thể bắt đầu trải qua trạng thái tiêu cực, lo lắng và thiếu tập trung. Điều này có thể trở thành rào cản trong những mối quan hệ.
Nhiều người cho rằng các yếu tố trên là sự khởi đầu của tâm thần phân liệt. Một số khác lại đánh giá những triệu chứng ban đầu của bệnh là tác nhân gây nên cuộc khủng hoảng tinh thần này.
Thực tế, hiện các chuyên gia cũng chưa thể khẳng định căng thẳng lâu ngày là nguyên nhân hay hệ quả của tâm thần phân liệt.
Bạn có thể muốn tìm hiểu: 10 cách đơn giản để giảm thiểu căng thẳng.
Tuổi tác
Tuổi của bố mẹ có thể là một yếu tố dẫn đến tâm thần phân liệt.
Thuốc
Việc sử dụng những loại thuốc ảnh hưởng đếm tâm trí và nhận thức có mối liên hệ mật thiết với bệnh tâm thần phân liệt. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể xác định yếu tố này là nguyên nhân hay hệ quả.
Chẩn đoán tâm thần phân liệt
Trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi về bệnh sử gia đình, đồng thời tiến hành kiểm tra thể chất của bạn.
Các xét nghiệm chẩn đoán có thể bao gồm xét nghiệm máu. Thủ thuật này giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác của những triệu chứng mà bạn bắt gặp, chẳng hạn như rối loạn chức năng tuyến giáp, nghiện rượu hay lạm dụng thuốc.
Chẩn đoán bằng phương pháp chụp MRI hoặc CT có thể cho thấy bất kỳ thương tổn hoặc bất thường xảy ra trong cấu trúc não. Điện não đồ cũng có thể được áp dụng để đánh giá chức năng não.
Đánh giá tâm lý

Bác sĩ tâm thần sẽ hỏi bạn về những suy nghĩ, cảm xúc, thói quen hành xử gần đây, các triệu chứng đã xuất hiện và những thông tin chi tiết về chúng, chẳng hạn như:
- Chúng bắt đầu từ khi nào?
- Mức độ nghiêm trọng của dấu hiệu ra sao?
- Bạn chịu ảnh hưởng gì từ những biểu hiện trên trong cuộc số thường ngày?
- Liệu bạn đã có tư tưởng gây tổn thương cho chính mình hay bất kỳ ai khác không?
Tiêu chuẩn chẩn đoán
Kết quả chẩn đoán sẽ xác nhận bạn bị tâm thần phân liệt nếu bạn đáp ứng các tiêu chí cụ thể được đề ra trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn tâm thần phiên bản 5 như sau:
Ít nhất hai trong số triệu chứng dưới đây đã xảy ra, một trong hai phải thuộc ba yếu tố đầu:
- Hoang tưởng
- Ảo giác
- Nói chuyện phi logic, không hợp lý
- Hội chứng Catatonia (gặp khó khăn trong việc di chuyển)
- Các triệu chứng tiêu cực, như không cảm xúc, thiếu động lực…
Ngoài ra, các tiêu chí dưới đây cũng cần thiết:
- Rối loạn chức năng xã hội và nghề nghiệp
- Các triệu chứng phải xuất hiện ít nhất nửa năm
- Kết quả chẩn đoán các rối loạn tâm trạng khác hay lạm dụng thuốc hoặc rượu âm tính
Thực tế, bác sĩ sẽ tốn một thời gian để có thể đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác nhất về tình trạng tâm thần phân liệt.
Điều trị
Tâm thần phân liệt và hoang tưởng có thể kéo dài suốt đời. Tuy nhiên, các liệu trình điều trị có khả năng hỗ trợ thuyên giảm phần nào những triệu chứng xảy ra. Đặc biệt, bạn cần lưu ý rằng quá trình điều trị phải tiếp tục, ngay cả khi triệu chứng dường như đã giảm đáng kể hoặc biến mất. Nếu điều trị dừng lại, nhiều dấu hiệu có xu hướng xuất hiện trở lại.
Tùy vào thể trạng của bạn cũng như mức độ nghiêm trọng và hình thức triệu chứng, bác sĩ sẽ đưa ra phương hướng điều trị phù hợp, có thể là:
Sử dụng thuốc
Thuốc chống loạn thần hay thuốc an thần lớn có thể làm giảm những suy nghĩ đáng lo ngại, ảo giác và hoang tưởng. Chúng có thể được dùng dưới dạng thuốc viên, chất lỏng hoặc tiêm hàng tháng. Tương tự những loại thuốc khác, loại thuốc đặc hiệu cho tâm thần phân liệt cũng có một số tác dụng phụ. Do đó, bạn cần cẩn thận khi dùng thuốc chống loạn thần.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể kê thêm cho bạn một số nhóm thuốc khác như:
- Thuốc chống trầm cảm
- Thuốc chống lo âu
- Thuốc ổn định tâm trạng
Nhập viện
Một người có triệu chứng nghiêm trọng có thể cần nhập viện. Điều này sẽ giúp giữ cho bản thân người bệnh cũng như người thân an toàn. Ở đây, bạn sẽ được cung cấp dinh dưỡng phù hợp và ổn định giấc ngủ.
Tuân thủ quá trình điều trị đôi khi không phải là điều dễ dàng đối với những người mắc bệnh tâm thần phân liệt. Nếu không uống thuốc liên tục, bệnh có nguy cơ trở nặng hơn. Do đó, nhập viện là một cách để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra thuận lợi.
Điều trị tâm lý xã hội
Trị liệu tâm lý, tư vấn và đào tạo kỹ năng xã hội cũng như dạy nghề có thể giúp người bệnh sống độc lập và giảm thiểu nguy cơ tái phát.
Liệu pháp sốc điện
Liệu pháp sốc điện (ECT) là một thủ thuật để dòng điện qua não nhằm tạo ra các cơn co giật có kiểm soát. Cơn co giật được cho là kích hoạt sự giải phóng của các neuron thần kinh trong não. Tuy nhiên, tác dụng phụ của liệu trình này có thể bao gồm mất trí nhớ ngắn hạn.
Thủ thuật này thường áp dụng với những người không đủ khả năng đáp ứng các phương pháp điều trị khác.
Nếu người thân bị chứng tâm thần phân liệt, bạn hãy cùng các thành viên khác trong gia đình giúp họ vượt qua bằng cách tìm hiểu càng nhiều càng tốt về căn bệnh này, đồng thời khuyến khích họ tuân thủ đúng chương trình điều trị.
Biến chứng của tâm thần phân liệt
Bệnh tâm thần phân liệt có khả năng gây ra những biến chứng nghiêm trọng không chỉ liên quan đến sức khỏe mà còn bao gồm cả vấn đề tài chính và pháp lý, nếu bạn không sớm có biện pháp can thiệp y tế.
Các biến chứng có thể xảy ra thường là:
- Phiền muộn hoặc thậm chí là trầm cảm
- Có tư tưởng và hành vi tự tử
- Suy dinh dưỡng
- Thất nghiệp
- Vô gia cư
- Bị cầm tù
- Không có khả năng học tập
- Là nạn nhân của nhiều tệ nạn xã hội
- Các bệnh liên quan đến lạm dụng chất gây nghiện và thuốc lá
Người mắc bệnh tâm thần phân liệt có xu hướng hút thuốc lá thường xuyên. Tuy nhiên, một số thuốc điều trị có nguy cơ tương tác với những thành phần trong thuốc lá. Do đó, để đảm bảo hiệu quả của việc điều trị, bạn nên bỏ thuốc lá nếu có thói quen không lành mạnh này.
Một số quan niệm sai lầm về tâm thần phân liệt
- Phân chia tính cách hay đa nhân cách.
- Có xu hướng bạo lực. Thực tế, người mắc bệnh tâm thần phân liệt thường sẽ tự tổn thương bản thân.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!