Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Chứng ăn cắp vặt (kleptomania), hay còn gọi là trộm cắp bệnh lý, là tình trạng người bệnh không thể ngăn cản ham muốn lấy trộm một vài đồ vật nhưng không phải do nhu cầu hoặc giá trị của chúng. Đây là một rối loạn tâm thần hiếm gặp nhưng nghiêm trọng. Chứng bệnh này có thể ảnh hưởng đến cảm xúc của chính người bệnh hoặc người thân nếu không được điều trị.
Trộm cắp bệnh lý thuộc loại rối loạn kiểm soát xung động (impulse control disorder) – một rối loạn đặc trưng bởi các vấn đề liên quan đến khả năng tự kiểm soát cảm xúc và hành vi. Những người bị rối loạn kiểm soát xung động có thể thực hiện những hành động làm tổn thương chính mình hoặc người khác. Họ không có khả năng chống lại các xung động thần kinh và gây ra những hành vi lặp đi lặp lại.
Các triệu chứng cho thấy một người có khả năng mắc chứng ăn cắp vặt gồm:
Những người mắc phải chứng bệnh này còn thể biểu hiện một số đặc điểm như:
Nếu bạn không thể tự dừng lại hành vi trộm cắp vặt, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ các bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Nhiều người mắc phải chứng bệnh này thường không tự điều trị vì sợ sẽ bị tố cáo và bắt giam. Tuy nhiên, các bác sĩ, chuyên gia sức khỏe tâm thần thường không báo cáo hành động trộm cắp này cho cơ quan chức năng.
Nếu bạn nghi ngờ một người thân quen mắc phải chứng bệnh này, hãy nhẹ nhàng, tinh tế nói chuyện với họ. Bạn cần nhớ rằng đây là một rối loạn sức khỏe tâm thần, không phải là một khiếm khuyết trong nhân cách, nên hãy nhẹ nhàng trò chuyện thay vì đổ lỗi hay buộc tội họ.
Nguyên nhân gây ra chứng bệnh này vẫn chưa được biết rõ. Một số giả thuyết cho rằng những thay đổi trong não bộ có thể là nguyên nhân chính của rối loạn tâm thần này. Tuy cần có nhiều nghiên cứu hơn để tìm hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh nhưng đã có nghiên cứu cho thấy chứng ăn cắp vặt có thể liên quan đến:
Chứng bệnh này thường bắt đầu xuất hiện ở độ tuổi thiếu niên hoặc mới trưởng thành, có thể trễ hơn. Khoảng 2/3 trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh là phụ nữ.
Các yếu tố nguy cơ gây ra chứng ăn cắp vặt có thể là:
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Bác sĩ thường đưa ra chẩn đoán cho chứng bệnh này dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng của người bệnh. Bởi vì đây là một loại rối loạn kiểm soát xung động nên bác sĩ có thể thực hiện các việc sau để xác nhận lại chẩn đoán ban đầu:
Chứng bệnh này rất khó để có thể tự bản thân vượt qua. Do đó, dù có cảm thấy xấu hổ, sợ hãi, bạn cũng cần tìm đến chuyên gia để nhận được sự giúp đỡ và điều trị kịp thời. Nếu không, chứng bệnh này sẽ kéo dài và không thể chấm dứt.
Việc điều trị chứng trộm cắp bệnh lý thường bao gồm sử dụng thuốc và trị liệu tâm lý hoặc cả hai. Không có một phác đồ tiêu chuẩn để điều trị cho chứng bệnh này, các chuyên gia vẫn đang cố gắng tìm hiểu để đưa ra biện pháp tốt nhất. Tuy nhiên, bạn có thể phối hợp với bác sĩ để thử các phương pháp điều trị và tìm ra cách thức phù hợp nhất để kiểm soát bệnh.
Sử dụng thuốc
Những nghiên cứu khoa học về việc sử dụng thuốc tâm thần trong điều trị chứng ăn cắp vặt vẫn còn rất hạn chế. Thực tế, không có loại thuốc nào được FDA phê duyệt để điều trị bệnh lý này. Tuy nhiên, một số thuốc có thể mang lại tác dụng, tùy vào tình trạng bệnh và các bệnh tâm thần khác (nếu có) như trầm cảm hay lạm dụng chất gây nghiện.
Một số thuốc thường được bác sĩ xem xét để kê đơn gồm:
Khi nhận được đơn thuốc, hãy hỏi bác sĩ về những tác dụng phụ hoặc tương tác có thể xảy ra khi dùng những thuốc này.
Trị liệu tâm lý
Liệu pháp nhận thức hành vi có thể giúp bạn xác định lại những niềm tin không tích cực và hành vi không lành mạnh để thay thế chúng bằng các suy nghĩ đúng đắn hơn. Bác sĩ sẽ sử dụng một vài kỹ thuật trong liệu pháp này để kiểm soát ham muốn khiến người bệnh muốn trộm cắp.
Để tránh tái phát bệnh, hãy luôn tuân thủ theo kế hoạch điều trị. Nếu bạn vẫn cảm thấy muốn lấy trộm đồ vật, hãy liên lạc ngay với bác sĩ hoặc một người thân đáng tin cậy.
Nếu không được điều trị, người bệnh có thể gặp những vấn đề nghiêm trọng trong cảm xúc, tình cảm gia đình, hay những vấn đề trong công việc, pháp lý và tài chính.
Các biến chứng và những vấn đề khác liên quan đến chứng bệnh này có thể xảy ra là:
Bởi vì nguyên nhân gây ra chứng bệnh này chưa được biết rõ nên rất khó để có thể phòng ngừa nó xảy ra hay tái phát. Không có cách nào có thể chắc chắn ngăn chặn được hành vi ăn cắp vặt diễn ra ở người bệnh.
Việc điều trị sớm ngay khi nhận thấy bản thân có thể bị rối loạn trong kiểm soát hành vi có thể giúp ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng và những hậu quả tiêu cực khác.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!