Triệu chứng quai bị ở trẻ em là tình trạng sưng đau tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai, kèm theo sốt, mệt mỏi và đau khi nhai nuốt. Các dấu hiệu thường xuất hiện theo từng giai đoạn và dễ nhầm với bệnh cảm.
Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra và thường phổ biến ở trẻ trong độ tuổi đi học. Việc quan tâm và nhận biết sớm các triệu chứng quai bị ở trẻ em là điều cần thiết, giúp cha mẹ xử lý kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm cho bé.
Bệnh quai bị ở trẻ em là gì?
Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do Paramyxovirus gây ra. Virus này có thể lây nhiễm sang nhiều bộ phận của cơ thể, nhưng phổ biến nhất là gây sưng tuyến nước bọt mang tai.
Quai bị từng rất phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ từ 5 đến 9 tuổi. Tuy nhiên, hiện nay bệnh không còn phổ biến nữa vì đã có thuốc chủng ngừa. Mặc dù vậy, cha mẹ không nên chủ quan mà cần biết cách nhận biết quai bị ở trẻ nhỏ để kịp thời phát hiện bệnh và điều trị khoa học.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Triệu chứng quai bị ở trẻ em thường gặp là gì?
Các dấu hiệu quai bị ở trẻ em phổ biến bao gồm:
- Sốt nhẹ
- Nhức đầu
- Đau cơ, đau khớp
- Đau bụng nhẹ
- Khó chịu
- Mệt mỏi, ốm yếu
- Sưng tuyến nước bọt một bên hoặc hai bên mang tai
- Khô miệng
- Mất cảm giác thèm ăn
- Sưng tuyến nước bọt dưới cằm hoặc dưới lưỡi (ít gặp)
- Đau khi nói, nhai, nuốt, uống nước chua
Triệu chứng quai bị ở trẻ em qua từng giai đoạn
Thông thường, có thể mất khoảng 16 đến 18 ngày kể từ khi trẻ nhiễm virus thì các triệu chứng quai bị ở trẻ em mới xuất hiện và phát triển. Dưới đây là dấu hiệu quai bị ở trẻ qua 4 giai đoạn cụ thể:
1. Trong giai đoạn ủ bệnh
Quai bị có thời gian ủ bệnh từ 12 đến 25 ngày. Giai đoạn này thường rất dễ lây bệnh cho người khác, vì bệnh nhân chưa có dấu hiệu cụ thể nên chưa phát hiện bệnh và chưa có biện pháp cách ly ngừa lây lan.
2. Trong giai đoạn đầu phát bệnh
- Sốt.
- Đau đầu.
- Mất cảm giác thèm ăn, ăn không ngon miệng.
- Mệt mỏi, cảm thấy không khỏe.
3. Trong vòng 24 giờ sau khi xuất hiện các triệu chứng trên
- Đau tai hoặc đau mặt.
- Đau nặng hơn khi nhai, khi ăn thực phẩm hoặc uống nước có vị chua gây tăng tiết nước bọt.
4. Trong 24 giờ tiếp theo đến vài ngày
- Sưng tuyến nước bọt mang tai ở một hoặc hai bên, có thể khiến phần má sưng lên.
- Sưng hai tuyến nước bọt nằm dưới lưỡi và dưới cằm (ít gặp).
Các biến chứng quai bị ở trẻ em
Mặc dù các triệu chứng quai bị ở trẻ em thường nhẹ nhưng vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:
- Viêm khớp
- Điếc
- Viêm não
- Viêm màng não
- Viêm buồng trứng
- Viêm tinh hoàn
- Viêm tụy
- Viêm tuyến giáp
Cách chăm sóc trẻ bị bệnh quai bị
Hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh quai bị. Việc chăm sóc chủ yếu nhằm giảm triệu chứng quai bị ở trẻ em và giúp bé hồi phục:
- Cho trẻ nghỉ ngơi tại nhà, tránh vận động nhiều.
- Đảm bảo bé uống đủ nước, ăn thức ăn mềm, dễ nhai, dễ nuốt.
- Không cho trẻ uống các loại nước có vị chua hoặc thực phẩm có tính axit như nước cam, chanh, bưởi…
- Cho trẻ dùng thuốc hạ sốt, giảm đau như paracetamol, ibuprofen theo hướng dẫn bác sĩ. Không dùng aspirin cho trẻ em để tránh nguy cơ hội chứng Reye.
- Chườm ấm hoặc chườm mát vùng sưng để giảm đau.
FAQs – Một số câu hỏi thường gặp
1. Bệnh quai bị có lây không?
Quai bị là bệnh truyền nhiễm do Paramyxovirus gây ra. Bệnh lây lan nhanh chóng qua giọt bắn đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc dùng chung đồ vật như ly uống nước, đồ chơi, tay nắm cửa…
Người mắc bệnh có thể truyền virus cho người khác từ 2 ngày trước khi có triệu chứng cho đến 5 ngày sau khi triệu chứng xuất hiện. Ngay cả khi chưa xuất hiện các triệu chứng quai bị ở trẻ em, bé đã có thể lây cho người khác.
Đặc biệt, bệnh quai bị rất dễ lây cho những trẻ chưa tiêm phòng. Do đó, việc tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh quai bị là cần thiết.
2. Trẻ bị quai bị bao lâu thì khỏi?
Hầu hết các triệu chứng quai bị ở trẻ em sẽ biến mất sau khoảng 1-2 tuần. Nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách, trẻ sẽ nhanh chóng phục hồi. Sau khi khỏi bệnh, trẻ sẽ có miễn dịch suốt đời, rất hiếm khi bị mắc lại.
3. Khi nào cần đưa trẻ bị quai bị đến bệnh viện?
Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay nếu có các dấu hiệu:
- Sốt cao kéo dài, không hạ sốt
- Đau đầu dữ dội
- Nôn ói nhiều
- Cứng cổ
- Co giật
- Buồn ngủ bất thường, lơ mơ, lú lẫn, thay đổi hành vi
- Đau bụng dữ dội
4. Phòng ngừa quai bị ở trẻ em như thế nào?
- Cho trẻ tiêm phòng vắc xin MMR đúng lịch
- Tránh tiếp xúc gần với người bệnh
- Dạy trẻ che miệng khi ho, hắt hơi
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng
- Khử trùng đồ dùng, đồ chơi, bề mặt tiếp xúc thường xuyên
Kết luận
Triệu chứng quai bị ở trẻ em thường khởi phát âm thầm và dễ bị bỏ qua ở giai đoạn đầu. Nếu không phát hiện kịp thời và chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Do đó, khi thấy trẻ có các dấu hiệu của bệnh quai bị, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt. Đặc biệt, việc chủ động tiêm vắc xin MMR ngừa quai bị là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ.
