11 phương pháp khoa học giúp làm chậm quá trình lão hóa và tăng tuổi thọ

Lão hóa không còn là nỗi bận tâm của riêng các chị em phụ nữ mà đã trở thành nỗi lo của tất cả mọi người. Một số người cố gắng thử mọi cách để làm chậm quá trình tự nhiên này. Nếu bạn là một số đó thì bây giờ bạn có thể cảm thấy yên tâm được rồi. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và tìm ra một số phương pháp có thể giúp chúng ta kéo dài tuổi xuân và làm chậm quá trình lão hóa.

Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu thêm về những cách làm chậm quá trình lão hóa với sự giúp đỡ của khoa học và công nghệ hiện đại nhé!

1. Loại bỏ các tế bào lão hóa

Một nhóm các nhà khoa học từ Phòng khám Mayo, Hoa Kỳ, đã tiến hành các nghiên cứu trên chuột để tìm ra tác dụng của thuốc ức chế lão hóa (còn gọi là liệu pháp tuổi thọ hay senolytics). Họ phát hiện rằng loại thuốc này loại bỏ các tế bào lão hóa, có khả năng ngăn ngừa tổn thương tế bào, phục hồi chức năng vật lý và kéo dài cuộc sống của những con chuột già.

Trong khi đó, vào năm ngoái, Công ty Công nghệ sinh học Unity Biotechnology, Hoa Kỳ, đã đưa ra các thử nghiệm lâm sàng đầu tiên trên người để thử nghiệm liệu pháp ngăn ngừa lão hóa này. Mục tiêu của họ là chữa viêm khớp gối, một căn bệnh có mối liên hệ chặt chẽ với sự lão hóa tế bào ở khớp.

2. Đột biến gien

Bạn có bao giờ thắc mắc rằng tại sao một số loài động vật có vú lại có thể sống lâu đến như vậy? Các nhà nghiên cứu đến từ Vương quốc Anh và Tây Ban Nha đã cố gắng đi tìm lời giải cho câu hỏi này. Họ đã liên kết các bộ gien cụ thể với bộ gien của những loài linh trưởng sống lâu năm bằng cách sử dụng phương pháp tin sinh học. Đây là một lĩnh vực khoa học sử dụng các công nghệ của các ngành toán học ứng dụng, tin học, thống kê, khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, hóa học và hóa sinh để giải quyết các vấn đề sinh học.

Họ đã phát hiện ra 25 đột biến gien có tham gia đến quá trình chữa lành vết thương, đông máu và điều trị tim mạch. Bây giờ, họ muốn sử dụng những kết quả này để nghiên cứu quá trình lão hóa ở người.

3. Dấu ấn sinh học của lão hóa

Dấu ấn sinh học (Biomarker) là một chỉ số đo lường được mức độ nghiêm trọng hoặc sự hiện diện của một số trạng thái bệnh. Dấu ấn sinh học có thể đơn thuần là hóa chất, như glucose là dấu ấn của bệnh đái tháo đường, gien hay DNA marker là dấu ấn cho các bệnh liên quan đến di truyền.

Steve Horvath, một chuyên gia về tin sinh học, đã nghiên cứu để tạo ra các đặc điểm đáng tin cậy của tuổi sinh học. Năm ngoái, Horvath và một nhóm nhà nghiên cứu đã phát triển một dấu ấn sinh học mới về sự lão hóa mà họ gọi là DNAm PhenoAge. Nó tốt hơn nhiều so với các dấu ấn sinh học trước đây và có thể dự đoán các kết quả khác nhau của lão hóa, bao gồm cả tỷ lệ tử vong do ung thư hoặc Alzheimer.

4. Liệu pháp tế bào gốc chống ung thư và đái tháo đường

Các nhà nghiên cứu đã có thể lưu trữ một số tế bào gốc nhất định và có thể kích thích các tế bào này phát triển thành các cơ quan thích hợp. Các tế bào gốc được bảo quản trong điều kiện nhiệt độ thấp. Khi cần, các tế bào này sẽ được sử dụng để tái tạo lại tế bào và mô.

Một trong những start-up (khởi nghiệp) ra mắt vào năm 2018 đã tham gia vào việc phát triển loại trị liệu này bằng cách sử dụng tế bào gốc nhau thai để điều trị các bệnh như ung thư, bệnh Crohn, bệnh đái tháo đường…

5. Làm mềm các nếp nhăn trong hạt nhân tế bào

Khi lớn tuổi, chúng ta thường chỉ quan tâm đến các nếp nhăn trên khuôn mặt. Thế nhưng, có một vấn đề cần được quan tâm hơn thế chính là nếp nhăn trong hạt nhân tế bào.

Năm 2018, các nhà nghiên cứu từ Đại học Virginia, Hoa Kỳ, phát hiện ra rằng hầu hết tác nhân lão hóa, như bệnh gan nhiễm mỡ, có thể là kết quả của sự xuất hiện các nếp nhăn trong nhân tế bào, khiến hạt nhân trở nên cong và nhăn nheo. Việc những nếp nhăn đó xuất hiện có ảnh hưởng không tốt đến hoạt động của gien, khiến nó bị sai lệch.

Theo các nghiên cứu của họ, virus có thể được sửa đổi để cung cấp lamin (sợi trung gian) cho tế bào người. Lamin là một loại protein sợi cung cấp chức năng cấu trúc và điều hòa phiên mã trong nhân tế bào, từ đó có thể làm mềm và mịn các nếp nhăn tế bào.

6. In 3D mô người có mao mạch

Vào tháng 6 năm 2018, Prellis Biologics tuyên bố rằng họ có thể in các mô có mao mạch sống của con người. Các mô đã in có thể được sử dụng để cấy ghép. Sự tiến bộ này sẽ giúp chúng ta có thể in các cơ quan nội tạng quan trọng và thay thế chúng cho các bộ phận đã cũ, bị bệnh hoặc bị biến dạng. Việc này sẽ giúp giảm đáng kể tình trạng tử vong do không có nội tạng để ghép.

Mới đây, các nhà khoa học Israel đã sử dụng thành công máy in sinh học 3D để tạo ra một trái tim hoàn chỉnh với mô và mạch máu giống tim người, không chỉ mở ra triển vọng mới cho các bệnh nhân cần ghép tim mà cho cả các bệnh nhân cần ghép nội tạng khác.

7. Chuyển gien

Trong vài năm qua, các nhà nghiên cứu đã đạt được những thành tựu tuyệt vời trong điều trị và phòng ngừa bệnh bằng cách loại bỏ các tế bào lão hóa hoặc những tế bào đã ngừng phân chia. Các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp chuyển gien và tiến hành các thí nghiệm ban đầu trên chuột.

Năm 2018, 2 nhóm nghiên cứu độc lập đã sử dụng phương pháp chuyển gien để ngăn ngừa thoái hóa thần kinh. Tiếp nối những kết quả đó, các nhà khoa học từ phòng khám Mayo đã tiến hành nghiên cứu cách loại bỏ các tế bào não lão hóa ở những bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer, ngăn ngừa tình trạng thoái hóa não.

Một phòng thí nghiệm khác sử dụng phương pháp chuyển gien để phá hủy các tế bào cũ trong não của những con chuột từng tiếp xúc với chất diệt cỏ, nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh Parkinson ở người và chuột. Kết quả của nghiên cứu cho thấy liệu pháp chuyển gien này đem lại những tín hiệu khả quan trong việc điều trị căn bệnh Parkinson ở chuột.

8. Truyền máu chống mất trí nhớ

Trong một thử nghiệm, người ta phát hiện ra rằng việc truyền máu từ chuột non sang chuột già đã kích thích tế bào thần kinh và tế bào gốc trong não của chuột già. Điều này có thể làm thay đổi hoàn toàn những ảnh hưởng của tiến trình lão hóa. Cũng từ đây đã xuất hiện dự án start-up mang tên Ambrosia, dự án này cho phép các bệnh nhân có thể trả 8.000 đô la Mỹ để mua huyết tương từ những người trẻ tuổi.

Mặc dù kết quả của thử nghiệm chưa thật rõ ràng và có nhiều ý kiến phản đối dự án Ambrosia, một nghiên cứu lâm sàng vẫn được thực hiện. Kết quả thu được từ nghiên cứu này rất đáng ngạc nhiên. Dấu ấn sinh học của người già mắc bệnh Alzheimer và các vấn đề về tim mạch cho thấy có sự cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, không may là ở một số bệnh nhân, hiệu quả này lại không kéo dài lâu.

9. Sức khỏe tinh thần

Tình trạng rối loạn tâm lý (hay rối loạn tâm thần), bao gồm cả việc lạm dụng các chất kích thích, có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 8 năm 2018 đã phân tích hơn 60.000 hình chụp cắt lớp não của những người từ 9 tháng đến 105 tuổi. Một nhóm nhà nghiên cứu, bao gồm các nhà khoa học từ Google và Đại học Johns Hopkins, Hoa Kỳ, đã phát hiện ra rằng nguyên nhân gây nên tình trạng lão hóa sớm là do:

• Tâm thần phân liệt (trung bình, giảm 4 năm tuổi thọ)
• Lạm dụng cần sa (2,5 năm)
• Rối loạn lưỡng cực (1,6 năm)
• Rối loạn tăng động giảm chú ý (1,4 năm)
• Lạm dụng rượu (0,6 năm)

Thêm vào đó, họ cũng nhận thấy rằng trầm cảm không có liên quan gì đến tình trạng lão hóa cấp tốc.

10. Chế độ ăn

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng việc giảm tiêu thụ calo thực sự có thể làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến lão hóa. Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2018 cho thấy thời gian và lượng thực phẩm bạn ăn có tác dụng chống lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh như tim mạch, đái tháo đường, ung thư và chứng mất trí. Các nhà khoa học khuyên rằng bạn nên ăn theo chế độ “nhịn ăn gián đoạn” (intermittent fasting).

11. Lối sống

Chúng ta đã nghe mỗi ngày về lợi ích của việc ăn theo chế độ ăn hợp lý, luyện tập thể thao và tránh các thói quen xấu. Năm 2018, người ta đã chứng minh rằng những việc này thực sự có thể giúp kéo dài tuổi thọ của bạn thêm 10 năm.

Một nghiên cứu thực hiện trong 34 năm đã chỉ ra rằng nếu mọi người bỏ hút thuốc, giữ chỉ số khối cơ thể (BMI) trong khoảng từ 18,5 đến 24,9, tập thể dục 30 phút mỗi ngày, giảm lượng rượu tiêu thụ và tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh thì đàn ông có thể kéo dài thêm 12 năm tuổi thọ còn phụ nữ là 14 năm.

Lão hóa đã trở thành mối quan tâm của rất nhiều người. May mắn thay, các nhà khoa học trên khắp thế giới đã nỗ lực để tìm ra được những cách giúp “đảo ngược tình trạng lão hóa” và giúp tăng tuổi thọ cho con người.

Tuy nhiên, cách thiết thực nhất để bảo vệ bản thân trước “sức mạnh của thời gian” chính là duy trì lối sống lành mạnh và tuân theo chế độ ăn hợp lý. Đừng chờ đợi sự can thiệp của khoa học kỹ thuật, chính bạn cũng có thể “chiến đấu” và giành phần thắng với lão hóa từ bây giờ. Hy vọng rằng Hello Bacsi đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về cách làm chậm lão hóa và tăng tuổi thọ của con người nhờ khoa học kỹ thuật.

Phương Quỳnh/HELLO BACSI