Ngày nay, với nhịp độ cuộc sống vội vã và căng thẳng, bạn có thể dễ dàng bắt gặp nhiều người mắc các loại bệnh tâm thần như trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế…
Bệnh tâm thần là tình trạng sức khỏe tinh thần liên quan đến những thay đổi về cảm xúc, suy nghĩ hoặc hành vi (trong một số trường hợp có thể là sự kết hợp cả hai). Tình trạng này có mối liên hệ mật thiết với những vấn đề trong các hoạt động xã hội, công việc hoặc gia đình. Ngoài ra, đây là một vấn đề sức khỏe có thể chữa trị được. Sau khi điều trị, phần lớn trường hợp người bệnh đều có thể tiếp tục các hoạt động trong đời sống thường ngày.
Thực tế, bệnh tâm thần có rất nhiều loại. Vậy, bạn đã biết gì về chúng? Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu qua bài viết sau nhé.
Các loại bệnh tâm thần phổ biến
Ngày nay, bệnh tâm thần không còn là một tình trạng hiếm gặp. Trong những năm gần đây, có đến 30% dân số Việt Nam mắc các loại bệnh tâm thần khác nhau. Trong đó, tỷ lệ người trầm cảm chiếm 25%.
Ngoài ra, các loại bệnh tâm thần phổ biến khác có thể bao gồm:
Rối loạn lo âu
Phổ biến nhất trong các loại bệnh tâm thần là rối loạn lo âu. Những người bị chứng rối loạn lo âu có xu hướng phản ứng sợ hãi với một số đối tượng hoặc tình huống. Lúc này, họ sẽ biểu hiện những triệu chứng lo lắng hoặc hoảng loạn về thể chất, chẳng hạn như tim đập nhanh và đổ nhiều mồ hôi. Bạn sẽ được chẩn đoán mắc bệnh rối loạn lo âu nếu đáp ứng một trong các yếu tố sau:
- Phản ứng bất thường với tình huống được đưa ra
- Không thể kiểm soát phản ứng
- Sự lo lắng cản trở hoạt động bình thường của người thực hiện xét nghiệm
Rối loạn lo âu thường bao gồm rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn hoảng sợ, rối loạn lo âu xã hội và ám ảnh cụ thể.
Bạn có thể quan tâm: Rối loạn lo âu là gì? Lo âu, mất ngủ kéo dài có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm.
Rối loạn tâm trạng
Theo các chuyên gia, rối loạn tâm trạng, còn gọi là rối loạn cảm xúc, liên quan đến cảm giác buồn bã kéo dài hoặc những giai đoạn cảm thấy hạnh phúc quá mức hay dao động từ hạnh phúc đến buồn bã. Các rối loạn tâm trạng phổ biến nhất là trầm cảm, rối loạn lưỡng cực và rối loạn khí sắc.
Rối loạn tâm thần
Một trong các loại bệnh tâm thần được nhiều người biết đến nhất là rối loạn tâm thần. Tình trạng này liên quan đến nhận thức và suy nghĩ lệch lạc. Hai triệu chứng phổ biến nhất của rối loạn tâm thần bao gồm:
- Ảo giác: trải nghiệm hình ảnh hoặc âm thanh không có thật
- Ảo tưởng: niềm tin sai lầm về một vấn đề cụ thể, dù có nhiều bằng chứng phản biện
Bệnh tâm thần phân liệt là một ví dụ điển hình về chứng rối loạn tâm thần.
Rối loạn ăn uống
Rối loạn ăn uống là một trong các loại bệnh tâm thần liên quan đến cảm xúc, thái độ và hành vi cực đoan về vấn đề cân nặng và thực phẩm. Chán ăn tâm thần, ăn ói và ăn vô độ là những rối loạn ăn uống phổ biến nhất.
Rối loạn kiểm soát ham muốn và nghiện
Những người mắc chứng rối loạn kiểm soát ham muốn và nghiện không có khả năng chống lại sự thôi thúc thực hiện các hành vi có thể gây hại chính họ hoặc người khác. Đốt nhà, ăn cắp hay đánh bạc là những ví dụ thường thấy ở loại tâm thần này. Trong khi đó, rượu và ma túy là hai yếu tố gây nghiện nghiêm trọng nhất.
Khác với các loại bệnh tâm thần đã được nhắc đến phía trên, những người mắc chứng rối loạn kiểm soát ham muốn và nghiện không chỉ gặp rắc rối với vấn đề sức khỏe mà còn cả pháp luật.
Rối loạn nhân cách
Những người bị rối loạn nhân cách có những đặc điểm tính cách cực đoan và không linh hoạt. Điều này gây ra khó chịu cho chính họ cũng như dẫn đến nhiều vấn đề phát sinh trong công việc, trường học hoặc các mối quan hệ xã hội. Ngoài ra, lối tư duy và hành vi của người bệnh cũng khác biệt đáng kể so với kỳ vọng của xã hội. Chúng có thể cứng nhắc đến mức can thiệp vào hoạt động bình thường của người bệnh. Bệnh rối loạn nhân cách có thể bao gồm:
- Rối loạn nhân cách chống đối xã hội
- Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế
- Rối loạn nhân cách hoang tưởng
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
Những người mắc bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế có xu hướng bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ hoặc nỗi sợ hãi liên tục. Chúng khiến người bệnh bắt buộc thực hiện các “nghi thức” hoặc thói quen nhất định. Những suy nghĩ đáng lo ngại được gọi là nỗi ám ảnh, trong khi các “nghi lễ” là sự ép buộc. Chẳng hạn như, nỗi sợ hãi vô lý về sự hiện diện của vi trùng sẽ hình thành thói quen rửa tay quá nhiều.
Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)
Tình trạng sức khỏe tinh thần có thể phát triển sau một sự kiện chấn thương hoặc đáng sợ được gọi là rối loạn căng thẳng sau chấn thương. Các sự kiện sau có thể là nguyên nhân dẫn đến vấn đề tâm lý này, chẳng hạn như:
- Tấn công tình dục hoặc thể xác
- Cái chết bất ngờ của người thân
- Thảm họa tự nhiên
Những người mắc bệnh rối loạn căng thẳng sau chấn thương thường có những suy nghĩ đáng sợ về sự kiện này và có xu hướng bị tê liệt về mặt cảm xúc.
Các loại bệnh tâm thần ít gặp
Ngoài các loại bệnh tâm thần phổ biến đã được đề cập phía trên, bạn hoặc người thân cũng có thể đối mặt với những vấn đề sức khỏe tinh thần sau đây, gồm:
Hội chứng rối loạn điều chỉnh
Hội chứng rối loạn điều chỉnh phát sinh khi một người phát triển các triệu chứng cảm xúc hoặc hành vi bất thường để phản ứng với một sự kiện hoặc tình huống căng thẳng. Các yếu tố gây căng thẳng có thể bao gồm:
- Thảm họa tự nhiên, chẳng hạn như động đất hoặc lốc xoáy
- Các sự kiện khủng hoảng như tai nạn xe hơi hoặc kết quả chẩn đoán dương tính với bệnh nặng
- Một số vấn đề cá nhân, bao gồm ly hôn, người thân qua đời, mất việc
- Lạm dụng chất gây nghiện
Rối loạn điều chỉnh thường bắt đầu trong vòng ba tháng kể từ khi xảy ra sự kiện gây căng thẳng và kết thúc trong vòng sáu tháng sau khi tác nhân này dừng lại hoặc bị loại bỏ.
Bạn có thể muốn đọc thêm: Chứng rối loạn điều chỉnh: dễ nhầm lẫn, khó phát hiện.
Rối loạn phân ly
Những người mắc chứng rối loạn phân ly có xu hướng bị rối loạn nghiêm trọng hoặc thay đổi về trí nhớ, ý thức, bản sắc và nhận thức chung về bản thân cũng như môi trường xung quanh. Tình trạng này thường liên quan đến việc căng thẳng quá mức, tai nạn hoặc thảm họa. Rối loạn đa nhân cách và rối loạn giải thể nhân cách là những ví dụ kinh điển về hội chứng rối loạn phân ly.
Hội chứng Munchausen
Munchausen là hội chứng khiến người bệnh thường xuyên cố tình hành động như đang gặp phải những dấu hiệu của bệnh lý về thể chất hoặc tinh thần, dù thực tế không phải. Trong trường hợp này, bạn có xu hướng thích đặt bản thân vào vai trò người bệnh hay người cần giúp đỡ.
Bạn có thể muốn tìm hiểu: 5 điều bạn cần biết về hội chứng Munchausen.
Rối loạn tình dục và giới tính
Vấn đề này bao gồm các rối loạn ảnh hưởng đến ham muốn, hiệu suất cũng như hành vi liên quan đến tình dục. Rối loạn chức năng tình dục, rối loạn nhận dạng giới tính và lệch lạc tình dục là những ví dụ về chứng rối loạn tình dục và giới tính.
Rối loạn triệu chứng thực thể
Một người bị rối loạn triệu chứng thực thể có thể đặt quá nhiều sự chú ý vào những triệu chứng thể chất như đau hay mỏi mệt. Tình trạng này có nguy cơ dẫn đến một số vấn đề chức năng hoặc cảm xúc tiêu cực. Ngoài ra, thực tế bạn có khả năng có hoặc không mắc những bệnh lý liên quan đến những dấu hiệu này.
Chứng rối loạn Tic
Những người bị chứng rối loạn Tic thường tạo ra âm thanh hoặc hiển thị các chuyển động cơ thể không chủ đích. Các hành động này xảy ra nhanh chóng và lặp đi lặp lại nhiều lần. Hội chứng Tourette là một ví dụ điển hình về rối loạn Tic.
Bạn có thể muốn biết: Nhận biết chứng rối loạn Tic ở trẻ để không mắng oan con.
Ngoài những hội chứng rối loạn trên, trong một số trường hợp, các bệnh hoặc tình trạng liên quan đến giấc ngủ và nhiều dạng sa sút trí tuệ, bao gồm cả bệnh Alzheimer, đôi khi cũng được phân loại là bệnh tâm thần. Nguyên nhân có thể là do các bệnh này có liên quan đến não.
[embed-health-tool-bmi]
