Thiếu máu hồng cầu nhỏ: Hậu quả lại không hề nhỏ!

Ban đầu, người bị thiếu máu hồng cầu nhỏ sẽ không có biểu hiện triệu chứng gì rõ rệt. Điều này có thể kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng vì nếu kéo dài, bệnh sẽ gây tổn thương cho nhiều cơ quan và thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh. 

Để biết thiếu máu hồng cầu nhỏ có nguy hiểm không, dưới đây bạn hãy cùng tìm hiểu về định nghĩa, triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị nhé!

Bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ là gì?

Thiếu máu hồng cầu nhỏ được định nghĩa là tình trạng thiếu máu trong đó các tế bào hồng cầu có kích thước nhỏ hơn bình thường, thường kèm theo giảm huyết sắc tố (nhược sắc). Hemoglobin (hay huyết sắc tố) là một loại protein trong các tế bào hồng cầu của bạn. Nó giúp các tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể bạn. Bệnh làm giảm khả năng vận chuyển oxy của các tế bào hồng cầu và dẫn đến thiếu oxy ở các mô. 

Người bị thiếu máu hồng cầu nhỏ có biểu hiện gì?

Các triệu chứng thiếu máu ban đầu có thể chưa rõ rệt và khó nhận biết. Chúng thường xuất hiện ở giai đoạn tiến triển khi tình trạng thiếu tế bào hồng cầu bắt đầu ảnh hưởng đến các mô trong cơ thể.

Nhìn chung, các dấu hiệu thiếu máu phổ biến bao gồm:

• Khó thở hoặc tăng nhịp thở
• Dễ cáu gắt
• Chóng mặt
• Da nhợt nhạt, xanh xao
• Nhịp tim nhanh
• Mệt mỏi, yếu đuối, mất sức
• Niêm mạc mắt nhạt hoặc móng mất màu hồng
• Móng tay lõm hình thìa, dễ gãy

Nếu những triệu chứng này không tự biến mất trong vòng hai tuần, bạn hãy hẹn gặp bác sĩ. Bạn nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt nếu có triệu chứng chóng mặt hoặc khó thở nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ là gì?

Một số nguyên nhân sau có thể gây bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ, bao gồm:

Thiếu sắt

Thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ. Tình trạng thiếu máu thiếu sắt có thể xảy ra khi:

• Phụ nữ trong thai kỳ.
• Chế độ ăn uống không đáp ứng đủ lượng chất sắt cần thiết cho cơ thể.
• Cơ thể không thể hấp thụ sắt do bệnh celiac hoặc nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori.
• Mất máu mạn tính do chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hoặc nặng ở phụ nữ, do xuất huyết đường tiêu hóa trên hoặc bệnh viêm ruột.

Bệnh thalassemia

Bệnh thalassemia là một loại bệnh thiếu máu xuất hiện do đột biến gen di truyền, gây ảnh hưởng cho việc sản xuất huyết sắc tố.

Do viêm và các bệnh mạn tính

Các tình trạng viêm và bệnh mạn tính ngăn chặn các tế bào hồng cầu hoạt động đúng chức năng bình thường. Điều này có thể dẫn đến giảm hấp thu hoặc sử dụng chất sắt trong cơ thể. Dưới đây là những nguyên nhân liên quan đến bệnh lý có thể dẫn đến bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ: 

• Ung thư
• Bệnh thận
• Bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như bệnh lao, HIV/AIDS hoặc viêm nội tâm mạc
• Các bệnh viêm nhiễm như viêm khớp dạng thấp, bệnh Crohn, bệnh đái tháo đường

Thiếu máu nguyên hồng cầu

Thiếu máu nguyên hồng cầu (sideroblastic anemia) có thể được di truyền (bẩm sinh) hoặc mắc phải do đột biến gen. Tình trạng này xảy ra khi tủy xương thay vì tạo ra các hồng cầu khỏe mạnh bình thường thì lại tạo nên các nguyên bào sắt (tế bào tiền thân của hồng cầu) chứa sắt trong ty thể. Bởi vì sắt mắc kẹt trong ty thể, cơ thể không thể kết hợp sắt này để tạo thành hemoglobin cần thiết mà tế bào hồng cầu cần để vận chuyển oxy. 

Nhiễm độc chì

Nhiễm độc chì cũng là một nguyên nhân có thể gây bệnh. Bạn có thể bị ngộ độc chì khi tiếp xúc với các loại sơn hoặc xăng chứa chì. Không những thế, việc tiếp xúc lâu với các loại đồ chơi chứa nhiều chì cũng có thể gây thiếu máu nhược sắc hồng cầu nhỏ ở trẻ em.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ là gì?

Để chẩn đoán bệnh, đầu tiên bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC). 

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy bạn bị thiếu máu, bác sĩ tiếp tục thực hiện thêm một xét nghiệm khác gọi là xét nghiệm phết máu ngoại biên dưới kính hiển vi (peripheral blood smear). Xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ phát hiện những thay đổi trong cấu trúc tế bào hồng cầu (hồng cầu to hay nhỏ, nhược sắc, đẳng sắc hay ưu sắc).

Sau khi đã được chẩn đoán mắc bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng khác mà bạn gặp phải cũng như thực hiện một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này, bao gồm:

• Siêu âm bụng
• CT scan bụng
• Nội soi thực quản, dạ dày và ruột non hoặc nội soi đường tiêu hóa trên (EGD)

Đối với phụ nữ bị đau vùng chậu và chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, bác sĩ phụ khoa có thể thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán xem có u xơ tử cung hoặc các tình trạng khác có phải là nguyên nhân gây ra xuất huyết nặng hay không.

Thiếu máu hồng cầu nhỏ có nguy hiểm không? 

“Thiếu máu hồng cầu nhỏ có nguy hiểm không?” là thắc mắc chung của nhiều người bệnh và gia đình bệnh nhân. Ban đầu người bị thiếu máu nhẹ có thể cảm thấy bình thường, chưa ảnh hưởng nhiều. Thế nhưng theo thời gian, nếu không điều trị, tình trạng này sẽ gây ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể. Bệnh có thể gây ra các biến chứng, bao gồm:

• Sốc (thường trong tình trạng tán huyết hoặc mất máu cấp tính)
• Vấn đề về phổi
• Huyết áp thấp, suy nhược cơ thể
• Vấn đề động mạch vành
• Tử vong

Những biến chứng thiếu máu trên thường phổ biến ở người lớn tuổi đã mắc các bệnh về phổi hoặc tim mạch.

Cách điều trị bệnh hồng cầu nhỏ là gì?

Việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản gây nên bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ. Sau khi bác sĩ thực hiện một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân, họ có thể đưa ra kế hoạch điều trị cụ thể cho từng trường hợp bệnh. Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:

• Truyền máu trong trường hợp thiếu máu nặng
• Bổ sung hormone để điều trị tình trạng chảy máu kinh nguyệt nặng
• Dùng thuốc kích thích cơ thể tạo ra nhiều tế bào hồng cầu
• Phẫu thuật để điều trị loét dạ dày hoặc khối u trong ruột
• Dùng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh nhiễm trùng mạn tính gây thiếu máu
• Thực hiện liệu pháp chelation giảm mức độ chì trong cơ thể, đặc biệt trong trường hợp thiếu máu nhược sắc hồng cầu nhỏ ở trẻ em.

Phòng ngừa thiếu máu hồng cầu nhỏ thông qua chế độ ăn uống

Thiếu máu hồng cầu nhỏ do nhiều yếu tố, liên quan đến quá trình sản xuất hồng cầu và bạn không thể phòng ngừa bệnh tuyệt đối. Tuy nhiên, thiếu máu dạng này thường liên quan đến chế độ dinh dưỡng thiếu hụt dưỡng chất.

Vậy nên, lời khuyên từ các chuyên gia là tích cực bổ sung những thực phẩm nhiều chất sắt, vitamin B12, vitamin C và axit folic để phòng ngừa bệnh. Trong đó, chất sắt sẽ giúp hỗ trợ điều trị thiếu máu và vitamin C sẽ giúp tăng khả năng hấp thụ chất sắt của cơ thể.

Nếu không hấp thu đủ lượng sắt cần thiết thông qua chế độ ăn uống, bạn có thể cần phải sử dụng thêm các sản phẩm viên uống bổ sung dưới chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý mua và dùng không đúng liều lượng.

Những thông tin trên hy vọng có giúp bạn hiểu rõ thiếu máu hồng cầu nhỏ là gì, triệu chứng, nguyên nhân, mức độ nguy hiểm cũng như cách điều trị bệnh. Bạn nên xét nghiệm máu định kỳ mỗi năm để phòng ngừa và thăm khám bác sĩ sớm ngay khi có triệu chứng bất thường nhé!