Tìm hiểu chung
Xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần là gì?
Xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần (PTT) là một loại xét nghiệm máu giúp các bác sĩ đánh giá chức năng đông – cầm máu của cơ thể.
Khi chảy máu, một loạt các phản ứng gọi là thác đông máu sẽ được kích hoạt. Đông máu là quá trình cơ thể cần để cầm máu. Tiểu cầu tạo ra dạng nút để bao phủ các mô bị hỏng. Sau đó, các yếu tố đông máu tương tác để hình thành cục máu đông. Nếu chỉ số các yếu tố đông máu thấp, việc đông máu có thể khó hình thành. Sự thiếu hụt các yếu tố đông máu này có thể dẫn đến các triệu chứng như chảy máu quá nhiều, chảy máu cam kéo dài và dễ bị bầm tím.
Trong xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần, người bệnh sẽ được thu thập mẫu máu, thêm các hóa chất vào để đo thời gian hình thành cục máu đông. Đôi khi xét nghiệm này còn được gọi là xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần hoạt hóa (aPTT).
Khi nào bạn cần thực hiện xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần?
Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm này để đánh giá nguyên nhân gây chảy máu kéo dài hoặc chảy máu nhiều, nhất là khi người bệnh gặp phải các triệu chứng như:
- Chảy máu cam thường xuyên hoặc nặng, chảy máu không rõ nguyên nhân
- Thời gian hành kinh kéo dài, lượng máu kinh nhiều
- Có máu trong nước tiểu
- Khớp sưng và đau
- Dễ bầm tím
- Xuất hiện cục máu đông trong tĩnh mạch hoặc động mạch
Bên cạnh đó, xét nghiệm này còn dùng để theo dõi tình trạng khi sử dụng heparin làm loãng máu hay đánh giá chức năng đông máu của người bệnh trước khi phẫu thuật. Ngoài ra, xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần còn có thể giúp chẩn đoán tình trạng bệnh lý cụ thể như bệnh gan, sẩy thai liên tục (sẩy thai tái phát) hoặc hội chứng kháng phospholipid. Tuy nhiên, mục đích chính vẫn là xác định sự thiếu hụt của các yếu tố đông máu. Nếu kết quả xét nghiệm bất thường, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm các xét nghiệm bổ sung để có căn cứ chẩn đoán chính xác hơn.
Điều cần thận trọng
Xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần có nguy hiểm không?
Để xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần, người bệnh sẽ được trích máu. Nhìn chung đây là một thủ thuật phổ biến và an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy hơi đau hoặc chảy máu và bầm tím tại vị trí lấy mẫu máu. Trong những trường hợp hiếm gặp hơn, một số rủi ro có thể xảy ra như:
- Ngất xỉu
- Mất nhiều máu (nếu bị rối loạn chảy máu hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu, chẳng hạn như warfarin hoặc aspirin)
- Tụ máu
- Nhiễm trùng da
- Viêm tĩnh mạch
Quy trình thực hiện
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Trước khi thực hiện
Xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần không yêu cầu chuẩn bị đặc biệt. Tuy nhiên, người bệnh có thể cần tránh ăn thức ăn có nhiều chất béo trước khi xét nghiệm. Ngoài ra, nếu có sử dụng thuốc chống đông máu, hãy thông báo cho bác sĩ. Người bệnh có thể cần được lấy mẫu máu trước khi dùng liều thuốc của ngày. Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm này là:
- Heparin
- Warfarin
- Aspirin
- Thuốc kháng histamin
- Vitamin C
- Chlorpromazine
Trong khi thực hiện
Bác sĩ, y tá hoặc kỹ thuật viên sẽ lấy mẫu máu của người bệnh để xét nghiệm. Vị trí phổ biến nhất để trích máu là từ tĩnh mạch ở khuỷu tay trong hoặc trên mu bàn tay của người bệnh.
Trong một số trường hợp, người bệnh có thể không cần rút máu bằng kim. Thay vào đó, người bệnh sẽ được lấy máu ở đầu ngón tay. Kỹ thuật này thường nhanh và ít đau đớn hơn, cũng như cần ít lượng máu hơn.
Sau khi thực hiện
Mẫu máu được đưa về phòng thí nghiệm để phân tích. Sau khi có kết quả, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm bổ sung khác nếu cần.
Kết quả của xét nghiệm
Kết quả của xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần là gì?
Kết quả bình thường
Kết quả xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần được đo bằng giây. Kết quả bình thường thường là 25 – 35 giây, tức mẫu máu sau khi thêm hóa chất cần 25 – 35 giây để đông lại. Các tiêu chuẩn chính xác để kết luận một kết quả là bình thường có thể khác nhau tùy thuộc vào điều kiện phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, ngay cả với kết quả bình thường vẫn có thể xuất hiện sự thiếu hụt một yếu tố đông máu đơn lẻ từ nhẹ đến trung bình. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Kết quả bất thường
Cần lưu ý cho dù kết quả của xét nghiệm thời gian thromboplastin là bất thường cũng không trực tiếp chẩn đoán bất kỳ một bệnh cụ thể nào ngoài thời gian cần thiết để đông máu. Nhiều bệnh và tình trạng sức khỏe có thể khiến kết quả xét nghiệm này bất thường (thời gian lâu hơn) chẳng hạn như:
- Tình trạng sinh sản: vừa mới sinh, đang mang thai hoặc vừa sảy thai gần đây
- Bệnh ưa chảy máu (máu khó đông)
- Thiếu hụt các yếu tố đông máu
- Hội chứng von Willebrand
- Bệnh đông máu nội mạch lan tỏa
- Hạ fibrinogen máu (thiếu hụt yếu tố đông máu fibrinogen)
- Một số loại thuốc như thuốc làm loãng máu heparin và warfarin
- Có vấn đề về dinh dưỡng như thiếu vitamin K và kém hấp thu
- Kháng thể kháng phospholipid như kháng thể kháng cardiolipin và chống đông lupus
- Bệnh bạch cầu
- Bệnh gan
Một số nguyên nhân khiến kết quả xét nghiệm cho thời gian đông máu ngắn hơn là:
- Bệnh đông máu nội mạch lan tỏa trong giai đoạn đầu
- Ung thư di căn (buồng trứng, tụy, đại tràng) trừ trường hợp có liên quan đến gan
- Phản ứng giai đoạn cấp tính: đây là tình trạng gây viêm mô hoặc chấn thương lan rộng làm tăng đáng kể nồng độ yếu tố VIII và thường khiến kết quả xét nghiệm thời gian thromboplastin thay đổi tạm thời.
Vì có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến kết quả bất thường nên xét nghiệm thời gian thromboplastin từng phần không đủ cơ sở để xác định chính xác tình trạng của bạn. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm xét nghiệm.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
