Rối loạn tiền đình là bệnh gì? Có chữa được không?

Rối loạn tiền đình thường có dấu hiệu đi đứng khó khăn; bị choáng váng hoặc chóng mặt khi thay đổi tư thế. Người bệnh đôi khi khó tập trung, mau quên, thỉnh thoảng kèm theo nôn ói.

Vậy, bạn bị tiền đình là do đâu? Bệnh có thể chữa khỏi không? Làm sao để kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe này? Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu câu trả lời qua bài viết sau.

1. Rối loạn tiền đình là bệnh gì?

Rối loạn tiền đình (vestibular disorders) là tình trạng tổn thương khu vực tai trong và não khiến cơ thể mất thăng bằng. Những triệu chứng phổ biến nhất của căn bệnh này là choáng váng và mất thăng bằng. Ngoài ra, bạn còn có khả năng bị vấn đề về thính giác hoặc thị giác.

2. Các dạng rối loạn tiền đình thường gặp

2.1 Chóng mặt lành tính do tư thế

Chóng mặt lành tính do tư thế (Benign paroxysmal positional vertigo – BPPV) là chứng rối loạn tiền đình thường gặp nhất. BPPV khiến bạn bị chóng mặt, hoa mắt khi thay đổi tư thế đột ngột; bạn sẽ có cảm giác đột nhiên bị chao đảo hoặc lắc lư.

Tình trạng này xảy ra khi các tinh thể canxi carbonat (sỏi tai) thường có ở xoang nang bị rơi ra; và di chuyển đến các khu vực mà chúng không nên xuất hiện. Điều này khiến tai trong truyền đi tín hiệu sai đến não rằng bạn đang di chuyển; nhưng thực ra bạn vẫn đang đứng yên.

Nếu bạn bị chóng mặt lành tính do tư thế, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách chuyển động đầu để giúp các tinh thể canxi carbonat trở lại vị trí ban đầu của chúng ở tai trong.

2.2 Viêm mê đạo tai

Viêm mê đạo tai (Labyrinthitis) là một dạng của nhiễm trùng tai trong. Tình trạng này xảy ra do cấu trúc mỏng sâu bên trong tai – hay còn gọi là mê đạo của bạn bắt đầu bị viêm.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến việc giữ thăng bằng và thính giác của bạn; mà còn có thể khiến bạn gặp phải các vấn đề như đau tai, ù tai, tai có mủ hoặc chất lỏng; buồn nôn, sốt cao…

Nếu tai trong bị nhiễm khuẩn, bạn cần phải dùng thuốc kháng sinh. Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn dùng steroid giúp giảm viêm hoặc những loại thuốc khác như antiemetic để giảm chứng nôn mửa và chóng mặt.

2.3 Viêm dây thần kinh tiền đình

Nhiễm vi-rút ở một nơi trong cơ thể bạn; chẳng hạn như thủy đậu hoặc sởi; có thể gây ra tình trạng này và ảnh hưởng đến dây thần kinh gửi âm thanh; cũng như thông tin cân bằng từ tai trong đến não của bạn.

Các triệu chứng phổ biến nhất là chóng mặt đột ngột kèm buồn nôn, nôn và đi lại khó khăn.

2.4 Bệnh Meniere

Những người mắc chứng rối loạn này thường có các dấu hiệu như đột ngột chóng mặt; mất thính lực; ù tai (nghe thấy tiếng chuông, tiếng rì rầm hoặc tiếng ầm ĩ trong tai); không nghe được hoặc cảm giác âm thanh trong tai bị ảnh hưởng.

Tình trạng này gây ra do virus, dị ứng hoặc các phản ứng tự miễn dịch khiến cho tai trong chứa quá nhiều chất dịch. Trong một số trường hợp, thính giác sẽ kém dần theo thời gian; và có thể bị điếc vĩnh viễn.

Tuy nhiên, để cải thiện tình trạng bệnh Meniere, bạn có thể thay đổi lối sống bằng việc giảm ăn muối; giảm ăn hoặc uống các thực phẩm chứa caffeine; hạn chế uống rượu, bia và uống thuốc giảm cơn đau tai khi phát bệnh.

Trong một số trường hợp hiếm gặp, bạn cần được tiến hành phẫu thuật để làm giảm các triệu chứng bệnh; đồng thời bảo tồn thính lực cho bạn. Các bộ phận bị ảnh hưởng của phần tai trong có thể cắt bỏ; với mục đích ngăn việc chúng gửi các tín hiệu cân bằng sai đến não.

3. Nguyên nhân nào gây ra bệnh rối loạn tiền đình?

Rối loạn tiền đình có thể là hậu quả của các tình trạng nhiễm virus hoặc vi khuẩn ở tai; chấn thương đầu hoặc rối loạn tuần hoàn máu ảnh hưởng đến tai trong hoặc não.

Ngoài ra, một số nghiên cứu cho rằng nguyên nhân gây tiền đình đôi khi còn có thể liên quan đến:

• Tác dụng phụ của thuốc điều trị đau mạn tính.
• Tích tụ tinh thể canxi trong ống bán khuyên ở tai.
• Các vấn đề ở tai trong, chẳng hạn như lưu thông máu kém đến tai.
• Các vấn đề bắt nguồn từ não, chẳng hạn như chấn thương sọ não.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh rối loạn tiền đình

Một nghiên cứu dịch tễ lớn ước tính khoảng 35% người lớn từ 40 tuổi trở lên – xấp xỉ 69 triệu người mắc phải tình trạng rối loạn tiền đình. Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này bao gồm:

• Độ tuổi: Người lớn tuổi có nhiều khả năng gặp các bệnh lý gây chóng mặt, đặc biệt là cảm giác mất thăng bằng. Họ cũng có nhiều khả năng sẽ dùng các loại thuốc có thể gây rối loạn tiền đình.
• Tiền sử bị chóng mặt: Nếu bạn đã từng bị chóng mặt trước đây thì bạn có nhiều khả năng bị chóng mặt trong tương lai.

4. Dấu hiệu và triệu chứng rối loạn tiền đình là gì?

Người bị bệnh tiền đình sẽ thường có một số biểu hiện đặc trưng như:

• Rối loạn thính giác.
• Chóng mặt và choáng váng.
• Nhận thức hoặc tâm lý thay đổi.
• Mất cân bằng và mất phương hướng không gian.
• Các triệu chứng rối loạn tiền đình khác như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, lo âu, nhịp tim thay đổi….

Loại và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng rối loạn tiền đình có thể khác nhau, nguy hiểm và khó mô tả. Những người bị ảnh hưởng bởi rối loạn tiền đình có dấu hiệu thiếu tập trung, lười biếng, quá lo lắng hoặc tìm kiếm sự chú ý. Họ có thể gặp khó khăn trong hoạt động tại nơi làm việc hay trường học, thực hiện nhiệm vụ thường xuyên hàng ngày hoặc thậm chí là ra khỏi giường vào buổi sáng.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Chẩn đoán và điều trị sớm có thể ngăn ngừa diễn tiến nặng hơn và tránh các tình huống phải cấp cứu, vì vậy hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để tránh tình trạng này.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng rối loạn tiền đình nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.

5. Rối loạn tiền đình có nguy hiểm không?

Một trong những câu hỏi thường gặp của bệnh nhân rối loạn tiền đình là tình trạng này nguy hiểm như thế nào.

Mặc dù không gây nguy hiểm cho tính mạng; nhưng rối loạn tiền đình có thể ảnh hưởng lớn đến cuộc sống thương ngày của bệnh nhân. Bởi những cơn đau đầu chóng mặt bất chợt có thể dẫn đến té ngã, chấn thương ở bệnh nhân; đặc biệt là người cao tuổi.

6. Phương pháp chẩn đoán rối loạn tiền đình

Các bác sĩ có thể sử dụng thông tin từ bệnh sử cũng như thực hiện khám lâm sàng và tiến hành các xét nghiệm chẩn đoán nhằm đánh giá chức năng hệ tiền đình và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng.

Sau đó, bác sĩ có thể tiến hành các quy trình kiểm tra, bao gồm:

6.1 Điện ký rung giật nhãn cầu (ENG)

Quy trình này bao gồm một nhóm các xét nghiệm hoặc xét nghiệm điện sử dụng các điện cực nhỏ đặt lên vùng da xung quanh mắt; nhằm đo chuyển động của mắt để đánh giá các dấu hiệu của rối loạn chức năng tiền đình hay các vấn đề về thần kinh.

6.2 Xét nghiệm xoay vòng

Xét nghiệm xoay vòng là một cách khác để đánh giá xem mắt và tai trong làm việc với nhau như thế nào. Những xét nghiệm này cũng sử dụng kính video hoặc các điện cực để theo dõi chuyển động của mắt.

6.3 Âm ốc tai (OAE)

Xét nghiệm âm ốc tai sẽ giúp bác sĩ biết được các tế bào lông trong ốc tai làm việc như thế nào; bằng cách đo sự đáp ứng của các tế bào này với một loạt các cú nhấp được tạo ra bởi một loa nhỏ chèn vào trong ống tai.

6.4 Chụp MRI

Chụp MRI sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh cắt ngang các mô cơ thể được quét. MRI não có thể phát hiện các khối u, đột quỵ và những bất thường về mô mềm có thể gây chóng mặt hoặc ngất.

7. Điều trị rối loạn tiền đình như thế nào?

Rối loạn tiền đình có thể điều trị được. Khi đi thăm khám, bác sĩ sẽ dựa trên các triệu chứng, bệnh sử và tình trạng sức khỏe; kết quả khám lâm sàng và các xét nghiệm chẩn đoán; bác sĩ sẽ áp dụng các cách chữa rối loạn tiền đình sau:

7.1 Điều trị nguyên nhân gây bệnh

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định cho bạn sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm. Thuốc này có thể điều trị nhiễm trùng tai gây rối loạn tiền đình.

7.2 Liệu pháp phục hồi chức năng tiền đình

Phương pháp này cho phép bạn áp dụng các bài tập đầu, cơ thể và mắt được thiết kế để rèn luyện bộ não nhằm giúp nhận biết và xử lý các tín hiệu từ hệ tiền đình cũng như phối hợp chúng bằng các thông tin từ việc nhìn và sự nhận cảm trong cơ thể.

7.3 Tập thể dục tại nhà

Tập thể dục tại nhà thường là một phần quan trọng của quá trình điều trị. Bác sĩ sẽ chỉ định và hướng dẫn bạn các bài tập chữa rối loạn tiền đình phù hợp; cùng với một chương trình thể dục tiến bộ để tăng năng lượng và giảm bớt căng thẳng.

7.4 Điều chỉnh chế độ ăn uống

Đối với những bệnh nhân bị Meniere, việc hạn chế lượng muối tiêu thụ có thể giúp giảm bớt triệu chứng rối loạn tiền đình. Một số người bị chóng mặt do đau nửa đầu cũng có thể nhận được nhiều lợi ích nhờ hạn chế caffeine, rượu, nicotin và sô-cô-la.

7.5 Thuốc chữa rối loạn tiền đình

Nhiều người bệnh thắc mắc không biết rối loạn tiền đình uống thuốc gì? Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc rối loạn tiền đình phụ thuộc vào rối loạn chức năng hệ tiền đình là giai đoạn ban đầu; cấp tính (kéo dài lên đến 5 ngày) hay mạn tính (liên tục).

7.6 Phẫu thuật

Khi các phương pháp nêu trên không hiệu quả trong việc kiểm soát tình trạng chóng mặt và các triệu chứng khác do rối loạn chức năng hệ thống tiền đình và chóng mặt gây ra thì bác sĩ có thể đề nghị tiến hành phẫu thuật.

>> Xem thêm: Phác đồ điều trị rối loạn tiền đình giúp bạn nhanh khỏe hơn

8. Phòng ngừa bằng cách điều chỉnh chế độ sinh hoạt

Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:

• Đừng đi máy bay nếu xoang, tai bị nhiễm trùng; bị tắc nghẽn do bệnh.
• Tránh ra đường trong giờ cao điểm và tránh nghe nhạc với âm thanh lớn,
• Tránh đọc sách hay làm việc trên máy tính khi bạn đang ngồi xe hơi, xe buýt hay xe lửa.
• Đừng quên mang theo kính mát và đội mũ nếu vấn đề tiền đình của bạn là do nhạy cảm với ánh sáng.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.