Nếu mắc hội chứng sợ đám đông, bạn sẽ cảm thấy sợ nói trước đám đông và sợ giao tiếp nên chỉ muốn thu mình trong không gian nhỏ hẹp ở nhà. Thậm chí, bạn có thể trở nên lo lắng và căng thẳng tột độ mỗi khi đến các khu vực công cộng!
Người mắc hội chứng sợ đám đông thường khó cảm thấy an toàn ở các nơi công cộng, đặc biệt nơi có đám đông tụ tập. Bạn có thể cảm thấy cần có một người đồng hành như bạn bè hoặc người thân để đến các nơi công cộng. Nỗi sợ hãi sẽ tăng lên thành hoảng loạn khi bạn cảm thấy mình không thể rời khỏi đám đông để trở về nhà.
Hội chứng sợ đám đông là gì?
Hội chứng sợ đám đông là một dạng bệnh rối loạn lo âu khiến bạn né tránh những không gian hoặc tình huống có thể làm bạn hoảng sợ. Bạn cảm thấy như mình bị mắc kẹt, tuyệt vọng và xấu hổ. Bạn sợ hãi khi ở không gian công cộng, không gian mở hoặc kín, xếp hàng dài hay ở trong đám đông.
Cảm giác lo âu bắt nguồn từ nỗi sợ hãi rằng không có cách nào giải thoát hoặc nhờ cậy sự giúp đỡ. Hầu hết những người mắc bệnh tâm lý này bắt đầu xuất hiện triệu chứng sau khi bị tấn công. Họ bị ám ảnh với nỗi hoảng loạn nên tránh đến các nơi tụ tập có thể dẫn đến tình huống này lần nữa.
Hội chứng sợ đám đông có thể giới hạn các hoạt động trong cuộc sống của bạn. Nếu chứng bệnh tâm lý này trở nặng hơn, bạn có thể chẳng dám rời khỏi nhà. Khi không được điều trị, một số người chỉ quanh quẩn trong nhà suốt nhiều năm trời.
Bạn không thể đi thăm bạn bè và gia đình, đến trường hay đi làm, xử lý việc vặt hay tham gia công việc hàng ngày. Bạn trở nên phụ thuộc vào sự giúp đỡ của người khác. Hội chứng này cũng có thể dẫn đến các vấn đề sau đây:
- Trầm cảm
- Nghiện rượu hoặc thuốc phiện
- Những rối loạn tinh thần khác như rối loạn lo âu, rối loạn nhân cách…
Dấu hiệu hội chứng sợ đám đông
Những dấu hiệu đặc trưng của hội chứng sợ đám đông có thể bao gồm những nỗi sợ hãi mà bạn cảm nhận sau đây:
- Sợ ra khỏi nhà một mình
- Sợ đám đông hoặc chờ đợi xếp hàng
- Sợ không gian hẹp như rạp chiếu phim, thang máy hay gian hàng nhỏ
- Sợ không gian mở như bãi đỗ xe, cây cầu hay các trung tâm mua sắm
- Sợ sử dụng các phương tiện công cộng như xe bus, máy bay hay tàu lửa
Những tình huống đông người gây ra cảm giác lo âu vì bạn sợ hãi mình không thể thoát khỏi để kêu gọi giúp đỡ trong khi đang hoảng loạn.
Bạn có thể theo dõi thêm các dấu hiệu khác của hội chứng sợ đám đông:
- Nỗi sợ hãi hoặc lo lắng quá mức so với tình trạng thực tế.
- Nỗi sợ đám đông thường kéo dài tầm 6 tháng hoặc lâu hơn.
- Luôn luôn sợ hãi hoặc lo lắng khi gặp các tình huống có đám đông.
- Bạn gặp nhiều vấn đề trong các tình huống giao tiếp xã hội vì cảm giác sợ hãi, lo lắng và né tránh.
- Bạn tránh đám đông và cần có bạn đồng hành, hoặc bạn có thể chịu đựng được nhưng không thoải mái.
Rối loạn hoảng sợ khi bị chứng sợ đám đông
Một số người mắc kèm chứng rối loạn hoảng sợ khi bị hội chứng sợ đám đông. Đây là một dạng rối loạn lo âu do bạn từng trải nghiệm những cuộc tấn công bất ngờ. Nỗi sợ hãi lên đến đỉnh điểm trong vòng vài phút và kích thích các biểu hiện thể chất rõ rệt. Bạn có thể cảm thấy như mình mất hết kiểm soát, bị đột quỵ hay thậm chí là chết ngất.
Dấu hiệu của cơn hoảng loạn có thể bao gồm cả những triệu chứng thể chất:
- Sợ chết
- Nhịp tim nhanh
- Đổ quá nhiều mồ hôi
- Đau ngực hoặc tức ngực
- Đau bụng hoặc tiêu chảy
- Cảm thấy mất kiểm soát
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Khó thở hoặc cảm giác nghẹt thở
- Đột ngột đổ mồ hôi hoặc ớn lạnh
- Cảm thấy run rẩy, tê hoặc ngứa ran
Hội chứng sợ đám đông có thể hạn chế khả năng của bạn trong giao tiếp, làm việc, tham gia sự kiện quan trọng và thậm chí quản lý những công việc lặt vặt.
Đừng để chứng sợ đám đông khiến thế giới của bạn thu nhỏ lại. Hãy tìm đến bác sĩ khi bạn gặp các dấu hiệu.
Vì sao bạn bị chứng sợ đám đông?
Bạn có thể mắc hội chứng sợ đám đông vì các lý do sau đây:
- Sinh học: bao gồm điều kiện sức khỏe và gene di truyền
- Tính cách: người hướng nội sẽ dễ sợ đám đông hơn
- Môi trường: môi trường căng thẳng và trải nghiệm
Hội chứng sợ đám đông có thể bắt đầu xuất hiện từ khi còn bé, nhưng thường biểu hiện rõ ở tuổi dậy thì và thanh niên trước 35. Tuy nhiên, người lớn tuổi hơn cũng có thể hình thành hội chứng sợ đám đông.
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến hội chứng sợ đám đông có thể bao gồm:
- Bị rối loạn hoảng sợ hoặc ám ảnh khác
- Có tính cách lo lắng hoặc thường xuyên lo lắng
- Có quan hệ huyết thống với người bị hội chứng sợ đám đông
- Phản ứng cảm giác hoảng loạn với sự sợ hãi và tránh né quá mức
- Trải qua các sự kiện cuộc sống căng thẳng, chẳng hạn như lạm dụng chất gây nghiện, cái chết của cha mẹ hoặc bị tấn công
Cách điều trị hội chứng sợ đám đông
Quá trình điều trị hội chứng sợ đám đông là một thử thách khó khăn khi bạn phải đối diện với nỗi sợ hãi. Cùng với sự kết hợp của tâm lý trị liệu và thuốc, bạn sẽ vượt qua thế giới thu nhỏ của chứng bệnh tâm lý này để tận hưởng cuộc sống.
Nếu mắc chứng sợ đám đông, bạn có thể cần áp dụng các phương pháp điều trị sau đây.
1. Phương pháp tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu còn được gọi là phương pháp trò chuyện. Bạn sẽ gặp gỡ với một chuyên gia tâm lý hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe tinh thần. Đây là cơ hội để bạn chia sẻ về nỗi sợ hãi cùng bất kỳ vấn đề nào khiến bạn cảm thấy lo âu.
Tâm lý trị liệu thường kết hợp với một số loại thuốc để tối ưu hiệu quả. Phương pháp này thường giới hạn trong một thời gian ngắn và có thể ngưng lại khi bạn có thể đối mặt với nỗi sợ hãi của chính mình.
Khi thực hiện tâm lý trị liệu, bạn có thể được áp dụng liệu pháp nhận thức hành vi và liệu pháp tiếp xúc.
• Liệu pháp nhận thức hành vi: Liệu pháp nhận thức hành vi (cognitive behavioral therapy – CBT) là một trong những phương pháp tâm lý trị liệu phổ biến nhất giúp chữa hội chứng sợ đám đông. Chuyên gia tâm lý sẽ giúp bạn hiểu được chứng rối loạn cảm xúc của bản thân. Từ đó, họ sẽ giúp bạn vượt qua cảm giác căng thẳng bằng cách suy nghĩ tích cực hơn.
• Liệu pháp tiếp xúc: Liệu pháp tiếp xúc (exposure therapy) sẽ giúp bạn đối mặt với nỗi sợ hãi. Bạn sẽ tiếp xúc từ từ với các tình huống đáng sợ cho đến khi nỗi sợ biến mất. Điều này có nghĩa là bạn sẽ đến những nơi đông đúc để tập vượt qua nỗi sợ.
2. Thuốc giảm nhẹ nỗi sợ hãi
Một số loại thuốc nhất định có thể giúp bạn giảm nhẹ dấu hiệu của hội chứng sợ đám đông bao gồm:
• Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc như paroxetine (Paxil) hoặc fluoxetine (Prozac)
• Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine có chọn lọc như venlafaxine (Effexor) hoặc duloxetine (Cymbalta)
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng chẳng hạn như amitriptyline (Elavil) hoặc nortriptyline (Pam Bachelor)
• Thuốc chống lo âu như alprazolam (Xanax) hoặc clonazepam (Klonopin)
Trong suốt quá trình điều trị hội chứng sợ đám đông, bạn nên tránh dùng thực phẩm chức năng và thảo dược. Những liệu pháp tự nhiên này chưa được chứng minh có tác dụng điều trị chứng lo âu và có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc kê đơn.
3. Lối sống tốt cho tinh thần
Mặc dù lối sống không có tác dụng trực tiếp điều trị hội chứng sợ đám đông nhưng có thể giúp giảm cảm giác lo âu.
Bạn có thể điều chỉnh lối sống theo lời khuyên sau đây để cải thiện sức khỏe tinh thần.
• Vận động thường xuyên: Thói quen tập thể dục mỗi ngày để giúp não tăng cường sản xuất hormone “vui vẻ” serotonin. Bạn cũng có thể tìm cách tăng serotonin khi ra ánh sáng mặt trời và massage.
• Ăn uống lành mạnh: Xây dựng thực đơn hàng ngày với các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả và protein nạc để giúp bạn cải thiện tâm trạng.
• Thư giãn tinh thần: Bạn có thể thực hiện ngồi thiền hoặc các bài tập thở để giảm lo lắng và ngủ ngon hơn. Đây là một cách thư giãn mà bạn có thể áp dụng tại nhà sau khi đối mặt với nỗi sợ đám đông.
Hội chứng sợ đám đông hiện nay chưa có cách nào ngăn ngừa triệt để. Các dấu hiệu lo âu sẽ có xu hướng tăng lên khi bạn tìm cách né tránh tình huống khiến bạn sợ hãi. Vì thế, bạn nên cố gắng đối mặt với nỗi sợ hãi bằng cách đến những nơi khiến bạn lo lắng. Bạn có thể nhờ bạn bè hoặc người thân đi cùng để cảm thấy an tâm hơn.
Chứng lo âu vì sợ đám đông cũng khó điều trị như nhiều bệnh tâm lý khác nếu bạn chần chừ. Vì vậy, bạn nên tìm kiếm sự giúp đỡ càng sớm càng tốt trước khi tình trạng tệ hơn.
Ngay từ khi còn là một đứa trẻ, bạn có thể mắc hội chứng sợ đám đông trong ngày đầu tiên đi học. Nỗi sợ hãi này sẽ mất dần nếu bạn có thể hòa nhập với bạn bè và thầy cô giáo. Tuy nhiên, nếu bạn sợ đám đông trong suốt những năm đi học và đi làm sau này thì nên tìm cách chữa trị. Cuộc đời sẽ thú vị hơn rất nhiều với nhiều trải nghiệm mới mẻ khi bạn bước ra khỏi “thế giới thu nhỏ” của mình đấy!
Thảo Viên HELLO BACSI
[embed-health-tool-bmi]
