Methamphetamine hay dạo gần đây được biết đến phổ biến với tên gọi là ma túy đá, là một hoạt chất có thể được chỉ định để điều trị chứng rối loạn tăng động giảm chú ý hoặc ngủ rũ. Tuy nhiên, với việc “gắn mác” mục đích giải trí, ma túy đá ngày càng bị lạm dụng gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe tức thời và lâu dài.
Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về methamphetamine và những tác hại của nó để cảnh giác hơn trước loại chất gây nghiện này nhé!
Methamphetamine là gì?
Methamphetamine (hay methamphetamin, meth) là một hoạt chất gây nghiện tổng hợp, thuộc nhóm kích thích thần kinh amphetamine. Với cấu trúc gần giống nhất với amphetamine nên methamphetamine cũng là một chất kích thích thần kinh trung ương mạnh, được chỉ định để điều trị chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và chứng ngủ rũ (một trong các dạng rối loạn giấc ngủ). Tuy nhiên, vì độc tính và hiệu quả kém mà ít khi được sử dụng.
[embed-health-tool-bmi]
Ma túy đá được sử dụng như thế nào?
Methamphetamine thường ở dạng tinh thể như pha lê, nên còn được gọi là ma túy đá. Ngoài ra, ma túy đá cũng xuất hiện ở dạng bột màu trắng, vàng hoặc nâu đỏ, có vị đắng. Ma túy đá có thể được sử dụng theo đường nuốt, hút, hít hoặc tiêm (bột methamphetamine sau khi được hòa vào trong nước).
Cảm giác “high” (hưng phấn) sau khi hút ma túy đá có thể duy trì trong 12 giờ hoặc lâu hơn. Tuy nhiên, thường giảm nhanh ngay sau khi sử dụng nên nhiều người lặp lại liều dùng sau mỗi 2-4 giờ và dùng nhiều ngày liên tiếp cho đến khi kiệt sức, không đủ tỉnh táo và rơi vào tình trạng ngủ li bì trong 24-48 giờ sau đó. Đây chính là cách dùng methamphetamine thường gặp, mang lại nhiều tác hại cho sức khỏe.
Ngoài ra, cũng có người dùng liên tục nhiều lần trong ngày, kéo dài trên 20 ngày một tháng (mãn tính) hoặc kiểu “đập đá” giải trí trong các buổi tiệc tùng hoặc chủ nhật, ngày nghỉ.
Hiện nay, tại Mỹ và Mexico, ma túy đá có thể được sản xuất bất hợp pháp tại các phòng thí nghiệm nhỏ lẻ, với những hóa chất độc hại và được buôn bán phi pháp với giá thành rẻ.
Ở Việt Nam, việc sử dụng, tổ chức sử dụng hay sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ methamphetamine đều là hành vi là bất hợp pháp. Người vi phạm có thể bị bắt giữ và xét xử theo quy định của pháp luật.
Những tác hại khôn lường của ma túy đá
Methamphetamine ảnh hưởng đến não trong thời gian ngắn hạn như thế nào?
Sử dụng methamphetamine sẽ kích thích não bộ phóng thích dopamine. Đây là một chất hóa chất thần kinh đại điện cho sự khen thưởng, khiến người dùng hưng phấn, sung sức và thậm chí được mô tả là cảm giác sung sướng đến tột cùng. Khả năng giải phóng nhanh một lượng dopamine trong não củng cố cho hành vi sử dụng ma túy đá, khiến nhiều người không thể “dứt bỏ” chúng.
Dù chỉ sử dụng một lượng nhỏ ma túy đá trong thời gian ngắn cũng có thể gây ra nhiều tác động đến thể chất, tương tự như các chất kích thích thần kinh mạnh khác như:
- Tỉnh táo hơn và tràn đầy sinh lực.
- Làm giảm cảm giác thèm ăn.
- Thở nhanh hơn.
- Nhịp tim nhanh và/hoặc không đều.
- Tăng huyết áp.
- Tăng thân nhiệt.
- Tăng ham muốn tình dục
- Khô miệng và khó nuốt, nếu nặng có thể gây tình trạng mất nước và sốt cao
- Tâm trạng tốt hơn, cảm thấy lâng lâng và tràn đầy sức sống
- Lo lắng, hoang tưởng
- Liều cao có thể gây co giật, trụy tim mạch, đột quỵ hoặc tử vong.
Đặc biệt nguy hiểm nhất là khi sử dụng ma túy đá, nhiều người cảm thấy mình như siêu nhân và làm ra nhiều hành vi vượt ngoài tưởng tượng.
Những ảnh hưởng đến sức khỏe khác khi dùng methamphetamine lâu dài
Do tác dụng của methamphetamine liều thấp kéo dài, hành động của người sử dụng trở nên khó đoán, họ có thể kích động sau đó giận dữ, mất ăn mất ngủ cho đến khi sử dụng ma túy đá liều lặp lại. Việc phải sử dụng methamphetamine kéo dài sẽ gây ra tác dụng phụ lớn nhất là trầm cảm và ảo giác. Từ đó, người dùng có hành vi tự hủy bản thân, tự tử hay làm ra những hành vi gây hại cho bản thân và người thân.
Ngoài ra, những tác hại khi lạm dụng methamphetamine thời gian dài phải kể đến:
- Sụt cân.
- Bị ốm (bệnh) thường xuyên do cơ thể giảm sức đề kháng.
- Lo lắng, hoang mang, buồn phiền, trầm cảm.
- Thường trở nên bạo lực hơn mà không rõ nguyên nhân.
- Các đợt loạn thần với biểu hiện ảo giác, hoang tưởng. Nếu ngừng sử dụng có thể khỏi sau một vài tuần, nhưng biểu hiện này có thể tồn tại dai dẳng.
- Gặp nhiều vấn đề với răng miệng.
- Da lở loét do gãi ngứa quá nhiều.
- Giảm khả năng phối hợp và học hỏi qua ngôn ngữ. Mất trí nhớ.
- Rối loạn giấc ngủ.
- Bị lệ thuộc vào methamphetamine (nghiện).
- Tổn thương tế bào não, thay đổi cấu trúc và chức năng của não. Bệnh tâm thần trở nên trầm trọng hơn.
Mặc dù độc tính của methamphetamine có thể đảo ngược khoảng 1 năm hoặc lâu hơn sau khi ngưng dùng thuốc, nhưng có những tác dụng phụ sẽ không thuyên giảm ngay cả sau một thời gian dài. Bên cạnh đó, cho đến hiện nay vẫn chưa có loại thuốc nào được phê duyệt để điều trị chứng nghiện methamphetamine. Chỉ có cách dùng liệu pháp hành vi nhận biết, tránh và đối phó với các tình huống có thể kích thích nhu cầu sử dụng ma túy đá.
Bạn có thể xem thêm: 11 tác hại của cần sa gây nguy hiểm nếu bạn hút trong thời gian dài
Quá liều methamphetamine thì sao?
Lạm dụng ma túy đá quá liều rất dễ xảy ra nhất là ở người nghiện thuốc nặng. Họ cảm thấy không đủ liều dẫn đến dùng quá nhiều methamphetamine một lần, sinh các các phản ứng độc hại nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim và tổn thương nội tạng, thậm chí là tử vong.
Để cấp cứu trong trường hợp này, các bác sĩ thường:
- Khôi phục lưu lượng máu đến não (trường hợp đột quỵ) và tim (trường hợp nhồi máu cơ tim).
- Điều trị các tổn thương nội tạng do độc tính methamphetamine gây ra.
Một số vấn đề khác liên quan đến methamphetamine
Methamphetamine có khả năng đi qua nhau thai và sữa mẹ. Vì thế, 50% trẻ sơ sinh có mẹ dùng ma túy đá gặp phải hội chứng cai sơ sinh. May mắn rằng, hội chứng này tương đối nhẹ, chỉ khoảng 4% cần điều trị. Tuy nhiên, tuyệt đối không nên “thử” dùng ma túy đá, dù dưới bất kỳ hình thức nào, nhất là trong thời kỳ mang thai và cho con bú.
Sử dụng methamphetamine hay các loại kích thích amphetamine khác đều làm tăng nguy cơ mắc phải nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STIs) vì khi đó người bệnh không đủ tỉnh táo để quan hệ tình dục một cách an toàn.
Methamphetamine có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe và vận hành máy móc. Ma túy đá khiến người dùng hưng phấn quá độ và lái xe với tốc độ cao, nguy cơ gây tai nạn là rất lớn.
Methamphetamine hay ma túy đá được vào danh mục bao gồm các chất ma túy được dùng hạn chế trong phân tích và nghiên cứu khoa học bởi những độc tính mà chúng đem lại cho sức khỏe con người. Vì thế, đừng lỡ dại thử “đập đá” hay nghĩ rằng ma túy đá là không độc hại, bạn nhé!
