Cảnh giác với căn bệnh rò hậu môn ở trẻ sơ sinh

Rò hậu môn ở trẻ sơ sinh là vấn đề khiến không ít phụ huynh lo lắng. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.

Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách chữa trị rò hậu môn ở trẻ sơ sinh trong bài viết sau.

Tổng quan về bệnh rò hậu môn ở trẻ sơ sinh

Hậu môn là cơ quan cuối cùng của hệ tiêu hóa, nằm giữa 2 mông và là nơi loại bỏ phân ra khỏi cơ thể. Rò hậu môn là tình trạng xuất hiện một “đường hầm” bất thường hình thành từ ống hậu môn đến vùng da gần hậu môn. Lỗ rò này cũng có thể xuất phát từ ống hậu môn đến các cơ quan khác như âm đạo hoặc đường tiết niệu.

Rò hậu môn thường bị nhầm lẫn với áp xe hậu môn do cả hai đều có các biểu hiện tương tự. Thực chất, hai căn bệnh này là hai giai đoạn khác nhau của tình trạng nhiễm trùng xoang tuyến hậu môn. Trong đó, áp xe hậu môn là giai đoạn cấp tính, còn rò hậu môn là giai đoạn mãn tính.

Phân loại rò hậu môn ở trẻ sơ sinh

Tùy vào mức độ nghiêm trọng mà rò hậu môn ở trẻ sơ sinh có thể được phân thành các loại sau đây:

Dựa vào đặc điểm đường rò

• Rò hoàn toàn: Là tình trạng lỗ rò xuyên suốt từ bên trong ra bên ngoài da hậu môn.
• Rò không hoàn toàn: Là hiện tượng đường rò chỉ có 1 lỗ rò. Lỗ đó có thể nằm bên trong hoặc bên ngoài hậu môn.
• Rò phức tạp (rò móng ngựa): Là tình trạng đường rò ngoằn ngoèo theo nhiều ngóc ngách, có nhiều lỗ thông ra bên ngoài da.
• Rò đơn giản: Là hiện tượng đường rò thẳng, ngắn, không có nhiều ngóc ngách và lỗ thông như rò phức tạp.

Dựa vào vị trí đường rò so với cơ thắt hậu môn

• Rò trong cơ thắt (rò nông)
• Rò ngoài cơ thắt (rò trên cơ thắt)
• Rò qua cơ thắt

Nguyên nhân gây rò hậu môn ở trẻ sơ sinh

Rò hậu môn ở trẻ sơ sinh có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nhiều trẻ bị rò hậu môn do các bất thường bẩm sinh tại xoang ở tuyến hậu môn. Chính những bất thường này đã tạo điều kiện để phân và dị vật ứ đọng bên trong tuyến, gây ra tình trạng nhiễm trùng và áp xe hậu môn.

Áp xe không được điều trị sẽ vỡ ra, tạo thành vùng liên kết giữa ống hậu môn, khoang áp xe và da. Sau vài tuần, vùng liên kết này sẽ hình thành các đường rò ra ngoài hậu môn hoặc các khu vực lân cận.

Bên cạnh đó, rò hậu môn ở trẻ còn có thể do táo bón lâu ngày, rặn mạnh khi đi đại tiện gây nứt, rách hậu môn. Ngoài ra, một số ít trẻ bị rò hậu môn bẩm sinh, lỗ rò tự có mà không do áp xe, mưng mủ tạo thành.

Triệu chứng rò hậu môn ở trẻ sơ sinh

Các triệu chứng rò hậu môn ở trẻ sơ sinh rất đa dạng, bao gồm:

• Xuất hiện các khối sưng, cứng và mưng mủ tại vùng da xung quanh hậu môn
• Có cảm giác ngứa ngáy ở hậu môn
• Đau hậu môn kéo dài
• Vùng da quanh hậu môn chảy dịch vàng hoặc chảy mủ, có mùi hôi tanh, khó chịu, đáy tã luôn vấy bẩn
• Đại tiện ra mủ hoặc ra máu
• Thường xuyên quấy khóc và bỏ bú
• Sốt cao do nhiễm trùng

Rò hậu môn ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

Nhiễm trùng hậu môn lan rộng

Đây là biến chứng phổ biến nhất của tình trạng rò hậu môn ở trẻ sơ sinh. Các lỗ rò sẽ có hiện tượng lở loét, chảy mủ, đồng thời vùng da xung quanh hậu môn cũng sẽ bị sưng tấy, khiến trẻ cảm thấy vô cùng khó chịu và đau đớn.

Hình thành các đường rò phức tạp

Rò hậu môn không được điều trị hoặc điều trị không dứt điểm có thể tạo điều kiện cho các đường rò mới phát triển. Khi kết hợp với nhau, các đường rò cũ và mới sẽ gây ra hiện tượng rò hậu môn đa phát. Đặc biệt, các đường rò phức tạp này có xu hướng lan rộng đến các cơ quan khác trên cơ thể như bàng quang, trực tràng và niệu đạo, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và phức tạp hơn.

Rò hậu môn mãn tính

Rò hậu môn lâu ngày có thể chuyển sang thể mãn tính, thường xuyên tái phát và gây khó khăn cho việc điều trị dứt điểm.

Làm tăng nguy cơ ung thư hậu môn

Sự phát triển quá mức của các đường rò và tình trạng viêm nhiễm mãn tính là một trong những nguyên nhân hình thành các tế bào ung thư hậu môn.

Khi nào bố mẹ cần đưa trẻ đi khám?

Rò hậu môn ở trẻ sơ sinh là một vấn đề sức khỏe nguy hiểm. Do đó, bố mẹ cần đưa con mình đến ngay các cơ sở y tế nếu trẻ có những biểu hiện bất thường sau:

• Sốt cao
• Đau bụng kéo dài và không có dấu hiệu thuyên giảm
• Đại tiện bất thường
• Đau đỏ, sưng, chảy máu hoặc tiết dịch tại khu vực gần hậu môn – trực tràng
• Phân có lẫn máu, dịch nhầy hoặc mủ có màu đỏ sẫm hoặc sáng màu, lẫn dịch, mủ và máu
• Nôn ói liên tục

Điều trị rò hậu môn ở trẻ sơ sinh

Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ tiến hành quan sát và kiểm tra triệu chứng để xác định mức độ rò hậu môn. Thông thường, trẻ sơ sinh sẽ không cần làm các xét nghiệm chẩn đoán áp xe và rò hậu môn nguyên phát. Các xét nghiệm hình ảnh như chụp đường rò, chụp điện toán cắt lớp vùng chậu hay chụp cộng hưởng từ chỉ được thực hiện trong trường hợp rò hậu môn phức tạp do nguyên nhân thứ phát.

Khác với người trưởng thành, phẫu thuật rò hậu môn ít khi được chỉ định cho trẻ sơ sinh. Thay vào đó, các biện pháp chăm sóc tại chỗ bao gồm vệ sinh hậu môn và ngâm hậu môn sẽ được ưu tiên trong quá trình điều trị.

Dung dịch ngâm hậu môn thường là Povidine-iod pha loãng trong nước ấm. Trẻ bị bệnh cần ngâm hậu môn sau mỗi lần đi tiêu và sau khi vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ. Mỗi lần ngâm khoảng 5 phút hoặc hơn.

Trong trường hợp trẻ có khối áp xe sưng phồng và tụ mủ, bác sĩ sẽ tiến hành rạch trích để mủ thoát ra bên ngoài. Trước khi rạch mủ, trẻ sẽ được gây tê tại chỗ. Sau khi rạch, cha mẹ sẽ được hướng dẫn cách tách 2 mép vết thương sau mỗi lần thay tã hoặc vệ sinh hậu môn cho trẻ.

Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không đem lại hiệu quả, trẻ có thể phải cần thực hiện phẫu thuật xẻ đường rò.

Cách chăm sóc khi trẻ sơ sinh bị rò hậu môn

Chăm sóc tại nhà có vai trò cực kỳ quan trọng trong điều trị rò hậu môn ở trẻ sơ sinh. Chăm sóc tốt sẽ giúp nâng cao hiệu quả phục hồi và rút ngắn thời gian lành bệnh. Do đó, khi trẻ bị rò hậu môn, bố mẹ cần lưu ý đến các vấn đề sau:

• Theo dõi liên tục các biểu hiện của trẻ trong và sau quá trình điều trị
• Thông báo ngay với bác sĩ nếu trẻ gặp phải tình trạng đau tức hậu môn, sốt, rối loạn đại tiện, táo bón, nhiễm trùng… sau phẫu thuật để có phương án xử lý kịp thời
• Vệ sinh vùng da xung quanh hậu môn và lỗ rò đúng cách
• Ngâm hậu môn cho trẻ nhiều lần trong ngày, đặc biệt là sau mỗi lần trẻ đi tiêu
• Cho trẻ uống nhiều nước
• Bổ sung chất xơ cho trẻ để ngăn ngừa tình trạng táo bón, giảm nguy cơ đường rò tái phát

Rò hậu môn ở trẻ sơ sinh là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến quá trình phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Chính vì vậy, các ông bố, bà mẹ không nên chủ quan và cần đưa con mình đến các cơ sở y tế ngay khi trẻ có các biểu hiện bệnh.