Lần đầu làm bố mẹ, chắc hẳn bạn hồi hộp và mong chờ gặp bé cưng của mình. Khi ôm bé trong lòng, bạn sẽ nhận ra con có bình thường không qua một số dấu hiệu. Hãy theo dõi những chia sẻ dưới đây để hiểu thêm về những đặc điểm của bé mới sinh nhé.
bạn mới sinh con và thấy bé khác so với những gì bạn được xem trên tivi và cảnh bé cưng được ẵm bồng ngay sau ca sinh. Bạn có biết thực tế là trẻ mới sinh thường trông nhăn nhúm, gầy guộc, xanh xao và dính đầy máu?
Phản xạ nguyên thủy của trẻ sơ sinh
Một giờ đầu sau sinh, đa số các bé đều ở trong trạng thái tỉnh táo. Đây là khoảng thời gian tuyệt vời để bạn và bé có thể làm quen với nhau và bắt đầu hình thành một sợi dây liên kết. Trẻ nhỏ được sinh ra với một số bản năng nhất định. Những phản xạ này sẽ biến mất khi bé lớn lên.
- Phản xạ bú, mút: Bé sẽ làm động tác bú khi có bất cứ gì chạm vào miệng bé.
- Phản xạ cầm nắm bắt: Khi bạn đặt ngón tay hoặc những món đồ vật khác vào lòng bàn tay bé, bé sẽ tự động nắm chặt lại.
- Phản xạ giật mình: Vung tay chân một cách thình lình rồi nhanh chóng rụt về và bật khóc khi có tiếng động mạnh, cử động đột ngột hoặc những kích thích bất ngờ khác.
Ngoài ra, do hệ thần kinh của bé vẫn còn đang phát triển, bé sẽ có thêm một số phản xạ khác, đặc biệt là khi bé khóc hoặc bị kích động. Những bé sinh non thường có sự khác biệt về tư thế, hoạt động và hành vi so với những bé sinh đủ tháng.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Ngủ và hô hấp
Những tuần đầu tiên, phần lớn thời gian bé sẽ ngủ. Một số thuốc giảm đau và thuốc gây tê được sử dụng trong quá trình chuyển dạ sẽ khiến bé buồn ngủ trong 1 – 2 ngày sau sinh.
Khi bé thức, bé sẽ hít thở khoảng 60 lần/phút, đặc biệt là khi bé cảm thấy phấn khích hoặc khóc. Bé cũng có thể ngừng thở khoảng 5 – 10 giây rồi thở lại. Điều này thường xảy ra khi bé ngủ. Tuy nhiên, nếu bé bỗng tím tái hoặc ngừng thở lâu hơn, bạn hãy đưa bé đến bệnh viện ngay nhé.
Tuy chưa nói được nhưng bé sẽ tạo ra một số âm thanh khác ngoài tiếng khóc. Nghẹt mũi và nấc cụt cũng là những vấn đề thường gặp. Tuy nhiên, đây không phải là triệu chứng của nhiễm trùng, dị ứng hoặc các vấn đề về tiêu hóa.
Con có bình thường không? Hãy quan sát đầu của bé
Khi sinh thường, phần đầu của bé sẽ ra trước. Do đó, đầu bé thường dễ bị ảnh hưởng trong quá trình sinh. Xương sọ của bé do các xương mềm tạo thành để giúp bé dễ dàng di chuyển qua ngả âm đạo.
1. Đầu móp méo
Nếu sinh thường, đầu của bé trông có vẻ hơi méo hoặc nhọn ra trước, nhất là trong trường hợp bé được sinh bằng giác hút hoặc bằng kẹp forcep. Tuy nhiên, điều này không ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Trong quá trình phát triển, đầu bé sẽ trở nên tròn trịa hơn. Nếu sinh mổ, bé sẽ không gặp phải trường hợp này.
2. Thóp đầu
Phần đỉnh đầu của bé có một phần xương chưa khép hoàn toàn gọi là thóp. Nhiều người nghĩ rằng thóp chỉ có một phần duy nhất nhưng thực ra có đến 2 phần. Phần thóp trước có hình thoi, rộng từ 2,5 – 7,5cm, là khe hở giữa xương trán và xương đỉnh đầu. Phần thóp sau nhỏ hơn, có hình tam giác, là khe hở giữa xương đỉnh đầu và xương chẩm.
Mỗi khi bé khóc hay thở, thóp sẽ phập phồng. Điều này là hoàn toàn bình thường, không cần lo lắng. Thóp trước sẽ đóng lại sau khoảng từ 12 – 18 tháng, thóp sau sẽ đóng sau thóp trước 6 tháng.
3. Da đầu phù nề: Con có bình thường không?
Đầu của bé còn bị một số ảnh hưởng khác trong quá trình sinh nở. Con có bình thường không khi da đầu bé bị phù nề(da đầu bị sưng húp). Ngoài ra, bé có thể bị bầm tím hoặc thay đổi màu sắc trên da đầu bị sưng. Nguyên nhân của chứng da đầu phù nề thường được gây ra bởi áp lực của tử cung hoặc âm đạo khi đầu ra trước. Bạn không cần quá lo lắng, tình trạng này sẽ biến mất sau vài ngày.
4. U máu đầu
Đây cũng là một vấn đề thường gặp ở bé mới sinh. Bạn có thể nhìn thấy máu tích tụ ở dưới màng xương của bé (màng xương là một màng che chắn, giúp bảo vệ hộp sọ của bé). Một vài giờ sau sinh, bạn có thể nhận thấy hiện tượng này xuất hiện trên đầu của bé.
Trong đa số trường hợp, đây là tình trạng không gây nguy hiểm và sẽ giảm đi sau một vài tuần hoặc một vài tháng. Máu tụ sẽ được hấp thu ngược lại vào cơ thể và khiến khối u máu biến mất. Tuy nhiên, nếu khối u máu quá lớn thì u máu đầu có thể dẫn đến tình trạng vàng da.
Bạn cũng đừng quá lo lắng, cả hai triệu chứng này đều là những tổn thương bên ngoài hộp sọ, do đó sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến não bé.
Con có bình thường không? Hãy ngắm nghía gương mặt của trẻ
Miệng
Khi bé há miệng hoặc ngáp, bạn sẽ thấy những chấm như ngọc trai màu trắng, nhỏ xuất hiện ở trên vòm miệng. Tình trạng này được gọi là ban hạt kê (hay Epstein’s pearls). Những vết đốm này không nguy hiểm và thường biến mất trong khoảng vài tuần sau đó.
Con có bình thường không? Hãy quan sát cổ, ngực, tay, chân và bụng của bé
Cổ
Cổ của bé sơ sinh thường ngắn vì bị giấu sau đôi má phúng phính và nếp gấp của da.
Con có bình thường không khi ngực của bé trông khá bất thường?
Thành ngực của trẻ sơ sinh khá là mỏng, do đó, bạn sẽ dễ dàng cảm nhận được nhịp tim của bé. Điều này hoàn toàn bình thường và không có vấn đề gì đáng bận tâm.
Một số trẻ sơ sinh, cả bé trai và bé gái đều có bộ ngực bất thường. Điều này là do bé đã tiếp xúc với hormone estrogen từ mẹ trong suốt thai kỳ. Bạn cũng sẽ cảm nhận được các mô mềm, hình đĩa dưới núm vú và đôi khi sẽ có sữa thoát ra. Những điều này sẽ từ từ biến mất nên bạn không có gì phải lo lắng. Tuy nhiên, bạn không nên tự ép ngực của bé theo ý của mình.
Tay và chân
Sau khi sinh, bạn sẽ thấy bé có xu hướng nắm chặt tay lại và khó gỡ các ngón tay của bé ra. Khi đặt các đồ vật vào lòng bàn tay bé, phản xạ này sẽ được kích thích một cách mạnh mẽ. Khuỷu tay, hông và đầu gối gập lại, tay và chân được đưa lên. Tư thế này tương tự như khi bé còn ở trong bào thai.
Khi sinh, móng tay của bé có thể đủ dài để làm xước mặt bé. Nếu vậy, bạn hãy cắt móng tay cho bé bằng một cái kềm nhỏ.
Con có bình thường không khi bụng trông khá to và căng tròn?
Bụng của trẻ sơ sinh đa số đều to và căng tròn. Khi bé khóc hoặc căng thẳng, bạn cũng có thể thấy lớp da ở giữa bụng nhô lên giữa các dải mô cơ. Điều này sẽ biến mất sau vài tháng.
Với trẻ sơ sinh, rốn bé sẽ dần tự khô và rụng trong khoảng 10 – 21 ngày. Mẹ nên hỏi bác sĩ về cách chăm sóc rốn để ngăn ngừa nhiễm trùng cho đến khi cuống rốn khô và rụng. Nếu rốn của bé bị đỏ, có mùi hôi, có nhiều dịch tiết quanh chân rốn thì bạn nên đưa bé đến gặp bác sĩ.
Thoát vị rốn là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh, tình trạng này xảy ra khi một phần nhỏ ruột của bé bị lồi, nhô qua một lỗ trên bụng. Thoát vị rốn không gây nguy hiểm cho bé và có thể được can thiệp bằng phẫu thuật.
Quan sát da của trẻ để biết con có bình thường không
Da trẻ sơ sinh
Khi sinh ra, bé được bao phủ bởi rất nhiều loại chất lỏng khác nhau nhưng chủ yếu là nước ối và máu của mẹ. Y tá sẽ lau khô bé để tránh tình trạng cơ thể bé giảm nhiệt độ khi hơi ẩm trên da bốc hơi nhanh.
Trẻ sơ sinh thường được bao bọc bởi một lớp sáp màu trắng gọi là bã nhờn thai nhi. Chất sáp này sẽ được rửa sạch khi bé được tắm lần đầu tiên.
Màu da của trẻ sơ sinh có thể khiến bạn bất ngờ. Da của bé bị chấm lốm đốm đồi mồi, nhiều vùng tái nhợt và đỏ vì hệ tuần hoàn máu ở bề mặt da của bé chưa ổn định bình thường. Tương tự, chứng tê và sưng tím đầu chi, da tay, chân và vùng da môi cũng thường thấy, nhất là khi trẻ ở môi trường mát lạnh.
Khi khóc hoặc đi tiêu, da của bé có thể chuyển thành màu đỏ tía hoặc xanh tía. Các vết đỏ, vết trầy xước, thâm tím và đốm xuất huyết cũng thường thấy trên mặt da và nhiều bộ phận khác trên cơ thể. Các hiện tượng này là do chấn thương đè ép qua đường sinh hoặc do áp lực của những chiếc kẹp sản khoa sử dụng để hỗ trợ sinh đẻ. Chúng sẽ lành và biến mất vài tuần sau đó.
Những sợi lông mềm, mịn được gọi là lông tơ cũng xuất hiện trên mặt, tai và lưng của trẻ sơ sinh. Phần lớn lông này thường rụng từ trong tử cung trước khi bé chào đời. Do đó, lớp lông tơ này thường được nhìn thấy ở bé sinh non. Tuy nhiên, số lông này sẽ rụng hết trong vài tuần.
Lớp da trên cùng của bé sẽ bong tróc ra trong suốt 1 – 2 tuần đầu. Điều này cũng hoàn toàn bình thường và chẳng cần phải chăm sóc đặc biệt gì cả. Hiện tượng bong tróc da có thể thấy ở một số trẻ sơ sinh, nhất là những bé sinh sau ngày dự sinh.
Những vết bớt trên da bé
Không phải bé nào sinh ra cũng có bớt. Tuy nhiên, đôi khi bé có những vùng da màu hồng hoặc màu đỏ và thường biến mất trong những năm đầu đời.
- Vết bớt màu xám đen hoặc xanh lam giống như vết mực xuất hiện trên lưng, mông, cổ chân…. Các vết bớt này hầu như biến mất trong vài năm.
- U máu dâu tây hoặc u máu mao mạch là những vết đỏ gây ra bởi nhiều mạch máu tập trung dưới da. Các vết bớt này có thể nhạt màu khi sinh, sau đó lan rộng, co lại và biến mất trong vòng 6 năm đầu.
- Bớt rượu vang là những vết bớt to, phẳng, màu đỏ tía và không tự hết được.
- Bớt màu cà phê sữa thường xuất hiện trên da của một số bé. Những vết bớt này cũng có thể đậm màu hơn khi bé lớn lên. Người ta thường không quan tâm đến chúng trừ khi các vết bớt này lớn lên và có từ 6 bớt trở lên, bởi đây có thể là dấu hiệu của một chứng bệnh nào đó.
- Các nốt ruồi nâu hoặc đen thường thấy có tên gọi là bớt sắc tố, cũng có thể xuất hiện sau khi sinh hoặc khi bé lớn lên. Các nốt ruồi lớn hoặc những nốt ruồi có vẻ ngoài dị thường nên được khám và điều trị bởi bác sĩ da liễu.
Chứng phát ban
Một vài chứng phát ban không nguy hại trên da, có thể xuất hiện khi sinh hoặc trong vài tuần đầu tiên. Trên mũi, cằm xuất hiện những đốm nhỏ li ti, phẳng, màu vàng hoặc trắng, gọi là mụn đầu trắng và sẽ biến mất trong vài tuần đầu tiên.
- Rôm sảy: Những vết sưng nhỏ, đỏ, lồi thường có “đầu” trắng hoặc vàng, đôi khi được gọi là mụn trứng cá sơ sinh. Mặc dù rôm sảy thường xuất hiện trên mặt nhưng cũng có thể xuất hiện ở những vùng da khác trên cơ thể. Tuy nhiên, bệnh này không gây nguy hiểm và sẽ hết sau một vài tuần chăm sóc.
- Ban đỏ nhiễm độc: Tên nghe có vẻ đáng sợ nhưng thực tế bệnh này không hề gây nguy hiểm cho bé. Triệu chứng chủ yếu của ban đỏ nhiễm độc là xuất hiện nhiều vết đỏ có chỗ sưng lồi màu xanh xám hoặc vàng nhạt ở giữa, làm cho đốm giống hình tổ ong. Bệnh này thường phát triển dữ dội trong 1 – 2 ngày đầu sau sinh và biến mất trong vòng một tuần.
- Mụn mủ tăng sắc tố lành tính là chứng phát ban ở trẻ sơ sinh, đặc trưng bởi các chỗ sưng lồi hoặc các vết rộp màu nâu đậm nằm rải rác ở cổ, lưng, cánh tay, chân và lòng bàn chân. Bênh này thường tự khỏi mà không cần điều trị. Ngoài ra, đừng ngạc nhiên khi trẻ sơ sinh bị rộp ngón tay vì thai nhi vẫn có thể ngậm ngón tay khi ở trong bụng mẹ.
- Bệnh vàng da sơ sinh:. Đây là một chứng bệnh phổ biến và thường xuất hiện vào ngày thứ 2 – 3 sau khi sinh khiến da và tròng trắng của bé chuyển sang hơi vàng, bệnh tự hết trong vòng 1 – 2 tuần. Chứng vàng da gây ra bởi sự tích tụ bilirubin (một sắc tố màu vàng cam, một sản phẩm chất thải do sự phân hủy bình thường của hồng cầu) trong máu. Gan của bé tạm thời chưa phát triển hoàn thiện. Do đó, đây là cách để đẩy các chất này ra khỏi cơ thể hiệu quả. Bệnh vàng da khá phổ biến nhưng nếu bé bị vàng da sớm hơn dự đoán hoặc sắc tố da của bé vàng hơn bình thường thì bác sĩ sẽ phải theo dõi bé cẩn thận.
Con có bình thường không? Hiểu về bộ phận sinh dục của trẻ
Tại sao cơ quan sinh dục của cả bé trai lẫn bé gái đều to lên bất thường? Điều này do nhiều yếu tố như thai nhi chịu ảnh hưởng từ các hormone của mẹ hay các mô sinh dục bị thâm tím và sưng phồng do chấn thương khi sinh, quá trình phát triển tự nhiên của cơ quan sinh dục ngoài.
1. Ở bé gái
Môi lớn có thể phồng to lúc chào đời. Lớp da ở môi âm hộ có thể trơn láng hoặc nhăn nheo. Đôi khi giữa vùng môi âm hộ của bé phình ra một mẩu mô nhỏ màu hồng, đây là mô màng trinh dư thừa, nó sẽ thụt vào trong môi âm hộ khi cơ quan sinh dục của bé phát triển.
