Sinh mổ: Mẹ và bé phải đối mặt với những nguy cơ gì?

Hiện nay, có không ít mẹ bầu phải sinh con bằng phương pháp sinh mổ. Điều này làm gia tăng nhiều nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến cả mẹ và bé cưng.

Nếu được chỉ định sinh con bằng phương pháp sinh mổ, bạn nên trao đổi thật cặn kẽ với bác sĩ về nguyên nhân tại sao, các lợi ích cũng như rủi ro tiềm ẩn. Trong một số trường hợp, những lợi ích mà phương pháp sinh này đem lại sẽ lớn hơn so với việc mẹ bầu sinh con qua ngả âm đạo.

Nguyên nhân mẹ bầu phải sinh con bằng phương pháp sinh mổ

Bác sĩ có thể chỉ định bạn sinh mổ trong những trường hợp sau:

• Vỡ ối sớm
• Nhau tiền đạo
• Dây rốn quấn cổ nhiều vòng
• Bé được thụ tinh nhân tạo hoặc ống nghiệm
• Ngôi thai không thuận: Bé đang ở vị trí ngôi mông hay nằm ngang
• Bạn từng sinh mổ hoặc từng có vết mổ bắt con theo hướng thẳng đứng thay vì nằm ngang. Hai trường hợp này thường làm gia tăng đáng kể nguy cơ tử cung bị vỡ trong khi chuyển dạ.
• Đã thực hiện phẫu thuật tử cung, chẳng hạn như phẫu thuật cắt bỏ u xơ tử cung
• Mang đa thai: Tuy một số cặp song sinh có thể ra đời bằng phương pháp sinh thường nhưng hầu hết trường hợp mang đa thai đều được bác sĩ chỉ định sinh mổ. 
• Thai nhi quá to, mẹ bầu đang bị bệnh tiểu đường thai kỳ hoặc từng sinh con có kích thước nhỏ hơn nhưng bé lại bị chấn thương nghiêm trọng khi sinh thường.
• Bạn có một khối u lớn khiến việc sinh thường trở nên khó khăn hoặc tăng các nguy cơ rủi ro.
• Bé bị dị tật, chẳng hạn các khuyết tật ống thần kinh, khiến cho việc sinh thường trở nên nguy hiểm.
• Mẹ bầu có sức khỏe kém (bệnh lý tim mạch) hoặc tiền sử bệnh nghiêm trọng (từng bị tiền sản giật ở những ca sinh trước đó…).
• Nhiễm HIV và các xét nghiệm máu được thực hiện gần cuối thai kỳ cho thấy bạn có một lượng virus cao trong cơ thể….

Rủi ro cho bé khi ra đời bằng phương pháp mổ

Việc ra đời bằng phương pháp sinh mổ có thể khiến trẻ phải đối mặt với những rủi ro như:

• Phải được chăm sóc ở phòng dưỡng nhi dành cho trẻ sinh mổ(đơn vị chăm sóc đặc biệt cho trẻ sơ sinh -NICU).
• Sinh non: Nếu việc chẩn đoán ngày sinh không được bác sĩ tính toán một cách chính xác hoặc bạn sinh mổ khi chưa có dấu hiệu sinh, em bé có thể được sinh quá sớm.
• Vấn đề về nhịp thở: Em bé sinh mổ có nhiều nguy cơ phát triển các vấn đề về hô hấp như thở nhanh thoáng qua (thở nhanh bất thường trong vài ngày đầu sau khi sinh).
• Điểm Apgar thấp: Em bé sinh mổ đôi khi có điểm apgar thấp. Việc bé cưng có điểm apgar thấp có thể là một tác động của việc gây mê được sử dụng trong khi sinh mổ (đặc biệt là khi mẹ gây mê toàn thân) hoặc bé có thể đã gặp khó khăn khi bắt đầu chuyển dạ và đó là lý do tại sao sinh mổ được thực hiện.
• Thai nhi bị chấn thương: Mặc dù hiếm gặp nhưng bác sĩ phẫu thuật có thể vô tình rạch trúng em bé khi tiến hành rạch tử cung của người mẹ.
• Hệ miễn dịch kém phát triển hơn so với trẻ sinh thường do không không có cơ hội tiếp xúc với lợi khuẩn tại đường sinh tự nhiên của mẹ cũng như mất đi đi cơ hội được bú sữa non trong vòng vài giờ đầu sau sinh. Điều này khiến trẻ sinh mổ có nguy cơ cao mắc các bệnh như hen suyễn, nhiễm trùng đường hô hấp và béo phì. Theo kết quả thu được từ việc phân tích và tổng hợp dữ liệu từ 7,17 triệu ca sinh thì nguy cơ này vẫn cao đối với trẻ từ 2 đến 5 tuổi.

Giải pháp cho mẹ: Sữa mẹ được chứng minh là nguồn dinh dưỡng tốt nhất, giúp trẻ sinh mổ xây dựng và cải thiện hệ miễn dịch non nớt nhờ các thành phần như HMO, nucleotides và probiotic (lợi khuẩn)… Do đó, ở trẻ sinh mổ cần được cho bú mẹ càng sớm càng tốt và bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

Sinh mổ lấy thai: Mẹ bầu phải đối mặt với những nguy cơ gì?

Mổ lấy thai là một ca phẫu thuật lớn và cũng như nhiều hình thức phẫu thuật khác nên tiềm ẩn những rủi ro nhất định. Thực tế, việc thai phụ tử vong sau sinh mổ lấy thai khá hiếm gặp nhưng các bác sĩ sản khoa đã ước tính nguy cơ tử vong ở sản phụ sinh mổ cao hơn so với sản phụ sinh con qua ngả âm đạo. Tuy nhiên, nếu mẹ có các vấn đề về tim, huyết áp… việc sinh con qua ngả âm đạo là gia tăng rủi ro cao hơn.

Việc phải tiến hành mổ lấy thai có thể khiến mẹ phải đối mặt với các rủi ro như:

• Nhiễm trùng sản khoa: Mổ lấy thai làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng vết mổ, tử cung, các cơ quan vùng chậu gần đó như bàng quang hoặc thận.
• Tăng nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT)
• Mất máu nhiều hơn so với sinh thường: Lượng máu trung bình mất đi ở mẹ sinh mổ gấp đôi so với sinh thường. Tuy nhiên, việc truyền máu hiếm khi được áp dụng vì không thực sự cần thiết.
• Giảm chức năng đường ruột/nhu động ruột: Sau ca sinh mổ, ruột của mẹ bầu đôi khi hoạt động chậm lại trong vài ngày. Tình trạng này thường dẫn đến việc trướng bụng, đầy hơi và khó chịu.
• Biến chứng hô hấp: Thủ thuật gây mê toàn thân đôi khi có thể dẫn đến viêm phổi sau sinh mổ.
• Thời gian nằm viện lâu hơn và bạn cũng cần khoảng thời gian dài hơn để có thể phục hồi sau sinh so với các bà mẹ sinh thường.
• Phản ứng với gây mê: Sức khỏe của người mẹ có thể bị đe dọa bởi những phản ứng bất ngờ (như huyết áp giảm nhanh) khi gây mê hoặc các loại thuốc khác được sử dụng trong khi phẫu thuật.
• Nguy cơ phẫu thuật bổ sung: Trong một số trường hợp hiếm hoi, mẹ bầu mổ lấy thai có thể phải cắt tử cung, phẫu thuật bàng quang…
• Nguy cơ bám dính tử cung và các khu vực lân cận
• Giảm khả năng sinh sản trong tương lai
• Tăng nguy cơ nhau tiền đạo khi mang thai lần sau
• Gia tăng nguy cơ các ca sinh sau đó cũng phải mổ bắt con
• Tuy hiếm, nhưng nguy cơ người mẹ tử vong sau sinh mổ do các tai biến sản khoa hoàn toàn có thể xảy ra.

Những câu hỏi mà mẹ bầu nên hỏi bác sĩ về việc sinh mổ

Nếu bác sĩ chỉ định bạn phải sinh con bằng phương pháp mổ lấy thai, bạn nên trao đổi với bác sĩ những điều sau:

Nếu nguyên nhân phải mổ là do chuyển dạ quá lâu, bạn hãy hỏi bác sĩ xem: 

Nếu nguyên nhân phải mổ của bạn là em bé quá to, bạn nên hỏi bác sĩ: 

• Kết quả đánh giá kích thước và trọng lượng của em bé qua siêu âm có chính xác không?
• Trong trường hợp này, tại sao sinh mổ lại tốt hơn so với sinh thường?
• Liệu có lựa chọn nào khác cho bạn?
• Bạn có nên chờ đợi có dấu hiệu chuyển dạ mới tiến hành phương pháp mổ bắt con hay không?

Tuy phương pháp sinh mổ có những nguy cơ tiềm ẩn nhưng không có nghĩa ai sinh mổ cũng gặp vấn đề xấu. Nếu bác sĩ đã xem xét kỹ sổ khám thai, hồ sơ bệnh án, khám lâm sàng kỹ lưỡng và chỉ định bạn sinh con bằng phương pháp mổ thì đừng quá lo lắng. Thực tế là bác sĩ đã cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc cho bạn sinh thường hay sinh mổ để đảm bảo an toàn.

Tuy phương pháp sinh mổ có những nguy cơ tiềm ẩn nhưng không có nghĩa ai sinh mổ cũng gặp vấn đề xấu. Nếu bác sĩ đã xem xét kỹ sổ khám thai, hồ sơ bệnh án, khám lâm sàng kỹ lưỡng và chỉ định bạn sinh con bằng phương pháp mổ thì đừng quá lo lắng. Thực tế là bác sĩ đã cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc cho bạn sinh thường hay sinh mổ để đảm bảo an toàn.