Giải đáp: Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp?

Hầu hết mọi người đều biết hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, nhất là đối với hệ hô hấp. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp. 

Để biết tác hại của hút thuốc lá đối với hệ hô hấp, mời bạn tham khảo những thông tin được tổng hợp trong bài viết dưới đây của Hello Bacsi.

1. Khói thuốc lá ảnh hưởng đến chức năng phổi

Câu trả lời đầu tiên cho thắc mắc “Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp?” là thuốc lá tác động tiêu cực đến chức năng của phổi: làm chậm quá trình phát triển chức năng phổi ở trẻ nhỏ, làm giảm chức năng phổi ở người trưởng thành, gây tổn thương phổi nói chung. 

Các chất độc trong khói thuốc lá, đặc biệt là nicotine, khi vào cơ thể sẽ:

• Làm rối loạn vận động lông chuyển của tế bào niêm mạc phế quản hay thậm chí làm tê liệt hoặc phá hủy hệ thống lông chuyển
• Khiến các tế bào hình đài tăng sinh, phì đại, tăng tiết nhầy
• Làm biến đổi thành phần hóa học của chất nhầy phế quản, dẫn đến thay đổi độ dính nhớt, gây ra tình trạng nhiều đờm nhưng khó khạc. Ở những người hút thuốc lá, tình trạng bài tiết đờm xảy ra nhiều hơn những người không hút thuốc, nhưng khả năng đào thải đờm ra khỏi đường hô hấp lại kém hơn.
• Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Câu trả lời là thói quen hút thuốc có thể gây ra những thay đổi cấu trúc niêm mạc phế quản khiến thành phế quản dày lên, lòng phế quản hẹp lại. 
• Phá hủy biểu mô phế quản làm giảm tính đàn hồi của phổi và làm giảm khả năng trao đổi oxy. 
• Kích thích bạch cầu đa nhân giải phóng men tiêu protein. 

Những rối loạn này là cơ sở dẫn đến hàng loạt rối loạn bệnh lý ở hệ hô hấp. Hơn nữa, khi không thể đào thải chất nhầy bị nhiễm độc ra khỏi phổi, phổi sẽ dần bị tổn thương, cản trở sự trao đổi khí và khả năng lấy oxy của phổi, khiến người hút thuốc lá cảm thấy khó thở.

Ngoài ra, khí CO có trong khói thuốc có thể chiếm chỗ của oxy trong máu, làm giảm hiệu quả hô hấp, thậm chí gây tử vong. Nitơ oxit có trong khói thuốc lá cũng có thể làm cản trở khả năng trao đổi khí và có thể gây tử vong ở liều cao. Từ đó, có thể thấy, khói thuốc lá ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của phổi và hệ hô hấp. 

2. Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Gây nhiễm trùng đường hô hấp

Một trong những tác hại của thuốc lá đối với hệ hô hấp là gây nhiễm trùng hô hấp. Tỷ lệ nhiễm trùng đường hô hấp ở những người hút thuốc lá cao hơn những người không hút. Không những thế, mức độ nhiễm trùng ở những người hút thuốc lá cũng nặng hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp do hút thuốc lá còn có thể dẫn đến bệnh viêm phổi, đồng thời làm tăng tỷ lệ tử vong ở những người hút thuốc lá mắc bệnh này. 

Ngoài ra, khói thuốc lá còn gây nhiễm trùng đường hô hấp cho những người hút thuốc lá thụ động:

• Trẻ em hít phải khói thuốc lá hoặc có cha mẹ hút thuốc lá thường mắc bệnh đường hô hấp nhiều hơn.
• Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp của thai phụ? Phụ nữ mang thai hít phải khói thuốc lá hoặc hút thuốc lá quá nhiều có thể gặp nhiều rủi ro hơn khi sinh nở, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thai nhi.

3. Tăng tỷ lệ mắc các bệnh hô hấp cấp tính

Nếu bạn băn khoăn không biết hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp thì câu trả lời là hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp cấp tính từ 1,5-7 lần. Không những thế, những người hút thuốc lá có số lần mắc bệnh gia tăng và tình trạng bệnh nặng hơn.

Hơn nữa, những người hút thuốc lá cũng thường mắc bệnh cúm hơn những người không hút thuốc, đồng thời, vắc xin phòng cúm cũng kém hiệu quả hơn ở những người hút thuốc, và tỷ lệ tử vong do cúm ở người hút thuốc lá cũng cao hơn nhiều. 

Ngoài ra, tỷ lệ tử vong do lao hô hấp ở những người hút thuốc cao hơn những người không hút thuốc từ 3-5 lần.

4. Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp mãn tính

Hút thuốc lá làm tăng tỷ lệ mắc bệnh hô hấp mãn tính như thế nào? So với những người không hút thuốc lá:

• Nhóm người hút thuốc lá có tỷ lệ mắc chứng thở khò khè cao gấp 2 lần.
• Nhóm người hút thuốc lá có tỷ lệ mắc chứng ho mãn tính và có đờm cao gấp 11,5 lần.

5. Viêm đường hô hấp trên (viêm họng)

Viêm đường hô hấp trên, điển hình là viêm họng, chính là một trong các tác hại của hút thuốc lá đối với hệ hô hấp. Viêm họng là tình trạng dễ nhận biết nhất và là một trong số những tác hại sớm nhất của thuốc lá. Nicotine có trong khói thuốc lá khi đi qua cổ họng có thể làm tổn thương niêm mạc họng và miệng.

6. Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Gây viêm đường hô hấp dưới (viêm phế quản cấp)

Khói thuốc lá chứa các chất độc hại cho sức khỏe, do đó mà kích thích cơ chế phản vệ của cơ thể. Nghĩa là, khi hít vào khói thuốc lá, khói thuốc đi qua phế quản, tiểu phế quản, phế nang… sẽ kích thích các cơ quan này tiết dịch nhầy theo cơ chế tự bảo vệ. Dịch nhầy nhiễm chất độc của thuốc lá ứ đọng tại các cơ quan này, lâu ngày dẫn đến tình trạng nhiễm trùng, gây viêm phế quản, viêm phổi, tắc nghẽn phổi… làm cản trở lưu thông khí trong đường hô hấp. 

Tình trạng này kéo dài có thể gây suy hô hấp khiến bệnh nhân thường xuyên cảm thấy khó thở, kiệt sức và thậm chí dẫn đến tử vong.

7. Hút thuốc lá gây bệnh hen suyễn

Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Hút thuốc lá không phải là nguyên nhân chủ yếu gây hen suyễn nhưng là yếu tố làm trầm trọng hơn căn bệnh này. Để rõ hơn về điều này, bạn cần hiểu rằng hen suyễn được gây ra bởi những phản ứng quá mức của đường dẫn khí, từ đó khiến bệnh nhân khó thở, thở khò khè, ho dai dẳng. 

Vậy, vì sao hút thuốc lá làm bệnh hen suyễn trở nặng? Những người hút thuốc lá thường tăng tiết đờm nhưng lại giảm khả năng đào thải đờm ra khỏi hệ hô hấp. Do đó, nếu người bị hen suyễn hút thuốc lá, đờm tích tụ làm nghẹt đường thở khiến bệnh nhân hen suyễn khó thở hơn.

Không những thế, sự tăng tiết đờm còn tăng nguy cơ bị nhiễm trùng do chất độc của khói thuốc lá, khiến cơ thể giải phóng các chất histamin gây ra những phản ứng dị ứng như khó thở, ho, sốc phản vệ… làm khởi phát cơn hen ác tính ở người bị hen suyễn. Điều này làm tăng nguy cơ tử vong ở những người bị hen suyễn hút thuốc lá.

8. Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là những tổn thương ở phổi có liên quan đến sự tắc nghẽn đường thở, tắc nghẽn lưu thông khí không hồi phục hoàn toàn. COPD gây viêm mạn tính, phá hủy và biến đổi cấu trúc phế quản – phổi. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4 trên toàn thế giới. 

Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp? Thuốc lá là nguyên nhân chủ yếu của COPD, theo ước tính có khoảng 90% người mắc COPD là người nghiện thuốc lá. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính bao gồm:

• Viêm phế quản mãn tính: Đây là tình trạng viêm kéo dài của đường dẫn khí lớn (phế quản), gây khó thở và ho ra chất nhầy trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng.
• Khí phế thũng: Tình trạng này là do các túi khí (phế nang) trong phổi bị vỡ, giảm thông khí phế nang, gây khó thở, ho và cực kỳ mệt mỏi. Khí phế thũng cũng có thể gây ra các vấn đề về giấc ngủ và tim, giảm cân và trầm cảm.

Tuy COPD là bệnh của hệ hô hấp nhưng lại ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác do tình trạng thiếu oxy mạn tính, kéo theo các rối loạn chuyển hóa toàn thân. COPD có thể dẫn đến suy hô hấp mạn tính, suy tim và tử vong.

Những người hút thuốc có nguy cơ tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao gấp 12-13 lần so với những người không hút thuốc.

9. Tác hại của hút thuốc lá đối với hệ hô hấp: Gây ung thư phổi

Khói thuốc lá là nguyên nhân chính gây bệnh ung thư phổi. Nguyên nhân là vì những hóa chất độc hại trong thuốc lá có thể gây tổn thương cho các tế bào phổi, khiến những tế bào này thành tế bào ung thư.

Người hút thuốc lá có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 10 lần người bình thường. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư phổi ở người hút thuốc lá gia tăng theo số năm hút thuốc và liều lượng thuốc lá tiêu thụ mỗi ngày.

Những người hút thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ mắc ung thư phổi. Nếu vừa hút thuốc lá vừa phải tiếp xúc với các yếu tố độc hại khác thì nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn nhiều lần.

Triệu chứng ung thư phổi sớm có thể kể đến là ho, đôi khi ho ra máu, sụt cân, đau ngực. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người hút thuốc lá có thể bị ung thư phổi mà không có bất kỳ triệu chứng nào. 

Không chỉ gây ra ung thư phổi, hút thuốc lá còn dẫn đến nhiều bệnh ung thư khác như ung thư vòm họng, ung thư gan…

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn biết được hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp.