Tất tần tật những thông tin cần biết về bệnh herpes miệng và sinh dục

Bạn đang gặp rắc rối với các nốt mụn nước xung quanh môi, miệng? Tình trạng nổi mụn rộp ở bộ phận sinh dục khiến bạn khó chịu? Đây đều là những biểu hiện đặc trưng của bệnh herpes.

Vậy herpes là gì? Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề sức khỏe này cũng như cách khắc phục những triệu chứng trên, mời bạn đọc tiếp bài viết sau.

Tổng quan về bệnh herpes miệng và sinh dục

Virus herpes là gì?

Bạn có từng thắc mắc bệnh herpes là gì hay herpes là bệnh gì không? Theo các chuyên gia sức khỏe, bệnh herpes là thuật ngữ dùng để đề cập đến tình trạng nhiễm virus cùng tên – virus herpes simplex (HSV) – có tính lây truyền cao, được phân thành hai loại gồm: herpes loại 1 (HSV-1) và loại 2 (HSV-2).

Bệnh herpes miệng và sinh dục là gì?

Theo các chuyên gia sức khỏe, herpes gây ra các vấn đề cụ thể như sau:

• Herpes loại 1 (HSV-1 hoặc herpes miệng): gây lở loét xung quanh miệng và môi (đôi khi được gọi là mụn nước hoặc vết loét lạnh). Theo khảo sát của WHO, ước tính có khoảng 3,7 tỷ người dưới 50 tuổi (67%) bị nhiễm HSV-1 trên toàn cầu.
• Herpes loại 2 (HSV-2 hoặc herpes sinh dục): Theo WHO, có khoảng 491 triệu người trong độ tuổi 15–49 (13%) trên toàn thế giới bị nhiễm HSV-2. HSV-2 gây ra vết loét xung quanh bộ phận sinh dục, trực tràng, mông và đùi trong. Các vết lở, loét cũng có thể hình thành ở những vị trí khác, thường từ thắt lưng trở xuống. Có một số ý kiến cho rằng nhiễm HSV-2 làm tăng nguy cơ mắc và lây nhiễm HIV.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, đôi khi HSV-1 cũng có khả năng gây ra mụn rộp sinh dục, nhưng hầu hết các trường hợp herpes sinh dục do herpes loại 2 gây ra. Hiếm gặp hơn, virus herpes còn có thể gây viêm não, viêm não herpes ở trẻ sơ sinh.

Trẻ em thường sẽ nhiễm HSV-1 khi tiếp xúc với một người trưởng thành bị nhiễm bệnh và sẽ luôn nhiễm virus nếu không được điều trị.

Bạn có thể bị nhiễm HSV-1 nếu dùng chung các dụng cụ ăn uống hoặc hôn môi với người bệnh. Virus này lây lan nhanh hơn khi một người bị nhiễm virus đã phát bệnh. Ngoài ra, bạn có thể bị bệnh herpes sinh dục do HSV-1 nếu có vết loét lạnh và hoạt động tình dục trong thời gian đó. Bạn cũng lưu ý rằng HSV-2 lây nhiễm đường quan hệ tình dục nên hãy cẩn trọng để tránh bị nhiễm bệnh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh herpes là gì?

Virus herpes gây bệnh gì, có những triệu chứng nào? Theo các chuyên gia sức khỏe, bệnh herpes miệng thường không có triệu chứng và đa số những người bị nhiễm HSV-1 đều không biết họ bị bệnh. Các triệu chứng herpes miệng thường bao gồm:

• Mụn nước gây đau hoặc lở loét xuất hiện ở trong hoặc xung quanh miệng
• Ngứa, ngứa ran hoặc cảm giác châm chích, nóng rát xung quanh miệng trước khi xuất hiện các vết lở loét
• Sau khi lây nhiễm, các mụn nước hoặc vết loét có thể tái phát theo từng đợt. Tần suất tái phát ở mỗi người rất khác nhau.

Trong khi đó, bệnh herpes sinh dục thường không có dấu hiệu, triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ rất khó nhận biết. Thế nên, hầu hết người bệnh cũng không biết họ bị nhiễm trùng. Khi các triệu chứng xuất hiện, người bị nhiễm herpes sinh dục chắc chắn sẽ có một nhiều vết loét ở bộ phận sinh dục, hậu môn hoặc bị lở loét. Ngoài vết loét, các triệu chứng của bệnh nhiễm trùng herpes sinh dục mới có thể kể đến như:

• Sốt
• Đau nhức cơ thể
• Sưng các hạch bạch huyết.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Bệnh herpes: Con đường lây truyền

Con đường lây nhiễm

Theo các chuyên gia sức khỏe, HSV-1 chủ yếu lây truyền qua tiếp xúc với virus ở vết loét, nước bọt hoặc bề mặt trong hoặc xung quanh miệng. Ít phổ biến hơn, HSV-1 có thể được truyền đến vùng sinh dục thông qua tiếp xúc miệng – bộ phận sinh dục để gây mụn rộp sinh dục. Nó có thể lây truyền từ miệng hoặc bề mặt da trông bình thường; tuy nhiên, nguy cơ lây truyền lớn nhất là khi có vết loét. Những người đã nhiễm HSV-1 không có nguy cơ tái nhiễm, nhưng họ vẫn có nguy cơ nhiễm HSV-2.

HSV-2 chủ yếu lây truyền khi quan hệ tình dục qua tiếp xúc với bề mặt bộ phận sinh dục hoặc hậu môn, da, vết loét hoặc chất dịch của người bị nhiễm virus. HSV-2 có thể lây truyền ngay cả khi da trông bình thường và thường lây truyền khi không có triệu chứng.

Trong một số ít trường hợp, mụn rộp (HSV-1 và HSV-2) có thể truyền từ mẹ sang con trong khi sinh, gây ra mụn rộp ở trẻ sơ sinh.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh herpes?

Nguy cơ của bạn được xác định gần như hoàn toàn dựa trên sự tiếp xúc với các nhiễm trùng. Bạn sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh cao nếu quan hệ tình dục không an toàn, tức là không sử dụng các biện pháp bảo vệ (ví dụ như bao cao su). Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ gây bệnh HVS-2, có thể kể đến như:

• Có nhiều bạn tình
• Là nữ
• Đã bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) (Nhiều nghiên cứu đã chứng minh sự liên hệ của bệnh herpes và STI)
• Hệ miễn dịch bị suy yếu
• Nếu đang phát bệnh herpes sinh dục khi sinh con, cả 2 loại HSV có thể tiếp xúc với con của bạn và bé rất có nguy cơ bị các biến chứng nghiêm trọng.

Bệnh herpes có thể gây ra các biến chứng nào?

Nhiễm HSV-2 và HIV

Nhiễm HSV-2 làm tăng nguy cơ nhiễm HIV lên khoảng ba lần. Ngoài ra, những người bị nhiễm cả HIV và HSV-2 có nhiều nguy cơ lây truyền HIV cho người khác. Nhiễm HSV-2 là một trong những bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất ở những người nhiễm HIV.

Biến chứng nghiêm trọng

Ở những người bị suy giảm miễn dịch, kể cả những người bị nhiễm HIV giai đoạn cuối, mụn rộp có thể có các triệu chứng nghiêm trọng hơn và tái phát thường xuyên hơn. Các biến chứng hiếm gặp của HSV-2 bao gồm viêm màng não (nhiễm trùng não) và nhiễm trùng lan tỏa. Hiếm khi nhiễm HSV-1 có thể dẫn đến các biến chứng nặng hơn như viêm não (nhiễm trùng não) hoặc viêm giác mạc (nhiễm trùng mắt).

Mụn rộp sơ sinh

Mụn rộp ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra khi trẻ sơ sinh tiếp xúc với HSV trong khi sinh. Nhiễm herpes sơ sinh rất hiếm gặp, ước tính xảy ra ở 10/100.000 ca sinh trên toàn cầu. Tuy nhiên, đây là một tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến tổn thương thần kinh lâu dài hoặc tử vong. Nguy cơ mắc bệnh mụn rộp ở trẻ sơ sinh là rất lớn nếu người mẹ nhiễm HSV lần đầu tiên vào cuối thai kỳ.

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh herpes?

Bác sĩ thường chẩn đoán bạn có nhiễm virus này hay không dựa vào các khám nghiệm lâm sàng. Họ có thể kiểm tra các vết loét trên cơ thể và hỏi về một số triệu chứng hiện tại cũng như yêu cầu bạn xét nghiệm HSV (cấy herpes) để xác định bạn có vết loét trên bộ phận sinh dục hay không.

Xét nghiệm herpes được tiến hành nhằm phát hiện herpes simplex virus (HSV). Theo đó, việc nhiễm HSV có thể gây các mụn nước nhỏ giống mụn rộp trên da hoặc các mô liên kết như cổ họng, mũi, miệng, hậu môn, trực tràng hoặc âm đạo khiến bạn đau đớn. Nhiễm herpes có thể chỉ gây một bóng nước nhỏ nhưng trong nhiều trường hợp sẽ gây nhiều triệu chứng hơn.

Các xét nghiệm bao gồm:

• Nuôi cấy virus herpes
• Xét nghiệm PCR
• Xét nghiệm máu tìm kháng thể

Sau khi bạn nhiễm HSV, virus sẽ ở lại trong cơ thể bạn trọn đời. Nó trú ẩn ở các hạch thần kinh và gây ra các đợt bộc phát bệnh (khi có triệu chứng trên cơ thể). Các đợt bùng phát có yếu tố khởi phát là căng thẳng, suy kiệt, nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, cảm cúm. Việc dùng thuốc có thể giảm triệu chứng và giảm thời gian bệnh nhưng thuốc không thể diệt hết virus.

Việc thực hiện xét nghiệm có thể được chỉ định để tìm virus ở người không có triệu chứng. Đối với người đang có đợt bộc phát, xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ phân biệt mụn rộp này là do bệnh mới nhiễm hay tái phát.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh herpes?

Mặc dù không có cách chữa bệnh herpes nhưng một số phương pháp điều trị có thể làm giảm các triệu chứng. Thuốc có thể làm giảm các cơn đau, rút ngắn thời gian lành bệnh và giảm số lượng đợt bùng phát sau đó. Các bác sĩ có thể sử dụng một số loại thuốc kháng virus để làm giảm triệu chứng như:

• Acyclovir
• Famciclovir
• Valacyclovir

Biện pháp khắc phục tại nhà

Theo các chuyên gia sức khỏe, trường hợp bị các vết loét sinh dục, bạn nên tắm nước ấm để có thể giúp giảm bớt cơn đau. Bên cạnh đó, có khá nhiều biện pháp khắc phục tại nhà mà bạn có thể áp dụng nhằm giúp giảm đau và giảm cảm giác khó chịu liên quan đến mụn rộp, chẳng hạn như:

• Chườm ấm hoặc lạnh
• Bôi hỗn hợp baking soda hoặc bột ngô và nước
• Hỗn hợp tỏi nghiền và dầu ô liu
• Bôi gel lô hội
• Bôi tinh dầu tràm trà, khuynh diệp hoặc bạc hà (luôn pha loãng với dầu nền trước khi thoa).

Phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm herpes như thế nào?

Theo các chuyên gia sức khỏe, tình trạng nhiễm herpes không được xem là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, mặc dù đây là tình trạng kéo dài suốt đời. Để phòng tránh nguy cơ lây truyền herpes, bạn hãy:

• Nếu đang có triệu chứng mụn rộp miệng nên tránh tiếp xúc bằng miệng với người khác (bao gồm cả quan hệ tình dục bằng miệng) và dùng chung đồ vật có dính nước bọt như bàn chải đánh răng, dao cạo râu.
• Những người có triệu chứng mụn rộp sinh dục nên kiêng quan hệ tình dục khi đang có các triệu chứng.
• Rửa tay kỹ sau khi chạm vào vết loét hoặc bôi thuốc. Bên cạnh đó, bạn cần dùng tăm bông bôi thuốc để giảm tiếp xúc với vết loét.
• Đối với những người quan hệ tình dục với nhiều bạn tình, sử dụng bao cao su thường xuyên và đúng cách là cách tốt nhất để ngăn ngừa mụn rộp sinh dục và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Tuy nhiên, nhiễm HSV vẫn có thể xảy ra khi tiếp xúc với bộ phận sinh dục hoặc hậu môn không được bao cao su bảo vệ.
• Những người có triệu chứng gợi ý mụn rộp sinh dục nên được xét nghiệm HIV.
• Phụ nữ mang thai có triệu chứng mụn rộp sinh dục nên thông báo cho bác sĩ. Việc ngăn ngừa nhiễm HSV-2 là đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ trong giai đoạn cuối thai kỳ bởi nguy cơ mắc bệnh mụn rộp ở trẻ sơ sinh là lớn nhất.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.