Huyết áp là áp lực của dòng máu tác động lên thành động mạch. Tình trạng này xảy ra chủ yếu ở người lớn tuổi, do lão hóa khiến cho thành mạch máu cứng lại, kém đàn hồi. Cũng bởi những vấn đề về tuổi tác nên việc kiểm soát tăng huyết áp ở người già cần được thực hiện nghiêm ngặt và kiên trì hơn. Vậy, đâu là cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi đơn giản nhưng vẫn hiệu quả?
Mời bạn cùng tìm hiểu cách trị cao huyết áp tại nhà cho người già trong bài viết dưới đây. Đây đều là các bước đơn giản, rất cụ thể nên bạn có thể áp dụng ngay. Theo dõi huyết áp và điều trị tăng huyết áp có thể là suốt đời. Vì vậy, hãy biến chúng trở thành một phần của cuộc sống thường ngày, giúp bạn luôn duy trì được sức khỏe tim mạch tốt nhất.
Tăng huyết áp ở người lớn tuổi nguy hiểm như thế nào?
Huyết áp dao động trong ngày chứ không cố định ở một con số. Huyết áp giảm khi bạn thư giãn hoặc ngủ, tăng tự nhiên vào buổi sáng và tăng tạm thời khi bạn căng thẳng, phấn khích hoặc tập thể dục. Tuy nhiên, nếu mức huyết áp lúc nghỉ ngơi tăng quá cao, nó có thể để lại sẹo, cứng và/hoặc làm suy yếu các mạch máu. Tác động này mang lại rủi ro:
- Tăng gấp đôi nguy cơ bị nhồi máu cơ tim
- Tăng gấp bốn lần khả năng bị đột quỵ
- Tăng nguy cơ suy tim, giảm thị lực, các vấn đề về thận, mất trí nhớ và các vấn đề về tuần hoàn như bệnh động mạch ngoại biên (gây ra triệu chứng đau chân do hẹp hoặc tắc mạch máu)
- Góp phần gây rối loạn cương dương ở nam giới.
Vì vậy, ngay cả khi tăng huyết áp chưa gây ra bất kể triệu chứng nào thì việc biết được cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi đều rất quan trọng. Điều này giúp bạn giảm thiểu các rủi ro do tăng huyết áp kể trên – trong đó có những nguy cơ đe dọa tính mạng.
Cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi
Trong một nghiên cứu trên 975 phụ nữ và nam giới lớn tuổi bị tăng huyết áp, các bước sống lành mạnh đã giúp 40% số người này ngừng dùng thuốc điều trị huyết áp. Một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng thay đổi lối sống có thể làm giảm nguy cơ tăng huyết áp ở những đối tượng có nguy cơ cao.
Ở người lớn tuổi, có nhiều điểm cần phải cân nhắc khi quyết định phương pháp điều trị tăng huyết áp. Những cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi sẽ bao gồm:
Dùng thuốc điều trị tăng huyết áp
Để hạ huyết áp xuống mức khỏe mạnh, bác sĩ có thể sẽ đề nghị thay đổi lối sống lành mạnh, dùng thuốc hoặc cả hai. Quyết định bắt đầu dùng thuốc điều trị huyết áp khi nào, số lượng bao nhiêu và loại nào sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nếu bạn bị tiền cao huyết áp, chỉ thay đổi lối sống có thể là bước đầu tiên. Nếu huyết áp của bạn cao hơn, bác sĩ vẫn sẽ khuyến nghị điều chỉnh lối sống cùng với thuốc.
Một số lưu ý quan trọng trong việc dùng thuốc hạ huyết áp cho người già mà bạn nên biết là:
- Bác sĩ thường sẽ kê nhiều loại thuốc, hoạt động theo các cơ chế khác nhau để kiểm soát huyết áp tốt hơn, hoặc nhằm mục đích giảm liều mỗi loại thuốc và giảm nguy cơ tác dụng phụ.
- Bác sĩ có thể thay đổi liều dần dần để tìm ra mức liều thuốc hạ huyết áp thấp nhất có hiệu quả. Có thể mất 1-6 tuần để chỉ số huyết áp giảm xuống, bằng cách tăng dần liều thuốc. Cách hạ huyết áp nhanh cho người lớn tuổi bằng thuốc chưa hẳn đã tốt. Việc giảm huyết áp quá nhanh có thể gây chóng mặt và tăng nguy cơ té ngã.
- Khi gặp bất kỳ biểu hiện khác thường nào nghi ngờ do tác dụng phụ của thuốc, đừng tự ý ngừng sử dụng hay giảm liều. Bạn phải đi khám hay thông báo cho bác sĩ để họ điều chỉnh giúp bạn. Các tác dụng phụ có thể bao gồm mệt mỏi, tay chân lạnh, rối loạn cương dương, trầm cảm, khó ngủ, thay đổi nhịp tim và ho khan.
Người lớn tuổi thường dễ quên uống thuốc, quên mất liều dùng từng loại hoặc vì quên nên uống gộp liều dẫn đến uống quá liều. Trong khi đó, bản thân họ phải sử dụng rất nhiều loại thuốc khác nhau nên nhầm lẫn là điều dễ hiểu. Vì vậy, hãy chia từng cử uống thuốc trong ngày vào hộp riêng, ghi chú rõ ràng và sử dụng nhắc nhở để đảm bảo dùng thuốc đúng đủ liều, đúng giờ. Việc không dùng thuốc theo chỉ định có thể làm tăng 50% nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề sức khỏe khác.
Cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi hay nhất là giảm cân
Cân nặng dư thừa – đặc biệt là mỡ thừa tích trữ ở vùng bụng – có thể làm tăng huyết áp bằng cách tăng lượng máu và thay đổi sự cân bằng của các hormone điều chỉnh huyết áp.
Ngay cả khi chỉ giảm một chút cân nặng thôi cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Mỗi người cần giảm 3.5kg có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp từ 50% trở lên. Giảm 5kg đã được chứng minh là làm giảm huyết áp tâm thu khoảng 7mmHg.
Bạn hãy giữ chỉ số khối cơ thể BMI ở mức khỏe mạnh. Đó là từ 18,5 đến dưới 25. BMI được tính bằng cách lấy cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (mét).
Đồng thời, chỉ số vòng eo nên nhỏ hơn 90cm với nam giới người châu Á và dưới 80cm đối với nữ giới nói chung.
Cắt giảm rượu để hạ huyết áp cao cho người già
Đàn ông chỉ nên uống dưới 2 ly rượu (hoặc 2 lon bia) mỗi ngày. Con số này ở phụ nữ là 1 ly rượu (hoặc 1 lon bia).
Uống một chút rượu có thể làm giãn động mạch, từ đó giúp hạ huyết áp nhưng nếu quá nhiều lại gây co mạch và khiến huyết áp tăng lên.
Vận động nhiều hơn cũng giúp ổn định huyết áp
Tập thể dục cùng các loại hoạt động thể chất khác cũng là cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi mà bạn nên biết. Vận động giúp giữ cho động mạch mềm dẻo và cũng làm giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm – có thể gây co các mạch máu và tăng huyết áp.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, nếu bạn đã bị huyết áp cao, chỉ bằng tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm chỉ số huyết áp của bạn từ 8 đến 10 mmHg. Vì vậy, tập thể dục là cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi hữu hiệu.
Người từ 65 tuổi trở lên hãy tập bất kỳ môn thể thao yêu thích nào, hoặc đơn giản là đi bộ hay làm vườn, ít nhất 30 phút mỗi ngày trong ít nhất 5 ngày mỗi tuần.
Người từ 64 tuổi trở xuống nên thực hiện tổng cộng 2,5 – 5 giờ hoạt động với cường độ vừa phải hoặc 1,25 – 2,5 giờ hoạt động mạnh mỗi tuần. Hoạt động cường độ vừa phải bao gồm đi bộ nhanh, chơi gôn, bơi lội và cắt cỏ. Hoạt động mạnh bao gồm chạy bộ, thể dục nhịp điệu, bóng đá, bóng lưới hoặc đạp xe nhanh. Bạn cũng nên tập các bài tập tăng cường cơ bắp hoặc sức đề kháng ít nhất 2 ngày mỗi tuần, chẳng hạn như squats, lunges, kéo xà, chống đẩy, nâng tạ, xách đồ hoặc đào đất. Khi thực hiện các bài tập sức đề kháng, phải thở bình thường, không nín thở vì điều này làm tăng huyết áp.
Nếu bạn bị đau ngực, đánh trống ngực hoặc khó thở bất ngờ khi tập thể dục, hãy ngừng hoạt động và gọi bác sĩ ngay.
Lưu ý đến chế độ ăn
Các khoáng chất canxi, magie và kali (có trong các sản phẩm sữa ít béo và không béo, chẳng hạn như sữa và sữa chua, ngũ cốc và đậu) giúp cơ thể bạn điều hòa huyết áp. Thiếu những khoáng chất này có thể làm tăng huyết áp. Bạn nên chọn ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, sữa ít béo hoặc tách béo và bổ sung chất xơ, vitamin từ rau củ quả.
Lượng natri cao — được tìm thấy trong nhiều thực phẩm chế biến sẵn và muối — cũng có thể làm cho cơ thể giữ nước gây tăng huyết áp và gây co các mạch máu nhỏ, cũng làm tăng huyết áp. Hãy ăn nhạt (dưới 1 muỗng cà phê muối mỗi ngày), hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp.
Chất béo bão hòa (có trong mỡ – da – nội tạng – thịt đỏ, phô mai, bơ, các sản phẩm từ sữa nguyên kem và nhiều thực phẩm chế biến sẵn) cũng có thể làm tăng huyết áp. Do vậy, bạn nên chọn chất béo tốt từ dầu hạt cải, dầu hướng dương, dầu oliu, đậu phộng, các loại hạt và cá béo. Nhìn chung, chất béo chỉ nên chiếm 20-35% tổng lượng calo mỗi ngày.
Cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi bắt buộc: Bỏ thuốc và tránh khói thuốc lá
Hút thuốc làm tổn thương động mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường và đột quỵ. Khi bạn hút thuốc, các hóa chất trong thuốc lá cũng làm tăng huyết áp.
Không riêng người huyết áp cao mà mọi người đều được khuyên bỏ hút thuốc lá và tránh xa khói thuốc.
Người lớn tuổi nên tránh căng thẳng tinh thần
Phản ứng căng thẳng của cơ thể sẽ giải phóng các hormone làm tăng huyết áp tạm thời. Bạn sẽ cảm thấy tốt hơn và dễ dàng thực hiện những thay đổi lành mạnh khác hơn nếu có một tâm trí khỏe mạnh.
Người lớn tuổi nên thường xuyên thực hành một số kỹ thuật làm dịu căng thẳng như các bài tập thở, thiền, thái cực quyền, tập thể dục ngoài trời hay bất kỳ hoạt động yêu thích nào. Thiền đã được chứng minh là cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi hiệu quả, làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Ngoài ra, những người có tình trạng ngưng thở khi ngủ cần được điều trị, và mỗi người lớn tuổi nếu có giấc ngủ ngon sẽ giúp giảm huyết áp.
Theo dõi chỉ số huyết áp
Người bị huyết áp cao nên đến bệnh viện kiểm tra huyết áp 2 lần mỗi năm hoặc nhiều hơn tùy vào từng trường hợp, theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị. Riêng với người có bệnh tiểu đường và tăng huyết áp, cần phải kiểm tra huyết áp 3 tháng 1 lần.
Nếu có điều kiện, mỗi người nên có máy đo huyết áp tại nhà để tự kiểm tra hằng ngày và ghi lại các chỉ số. Khi huyết áp giảm hoặc tăng quá mức, hãy đo lại một lần nữa. Nếu như chỉ số huyết áp vẫn bất thường, hãy đi khám ngay.
Trên đây là những cách hạ huyết áp cho người lớn tuổi được khuyên áp dụng bởi các chuyên gia tim mạch trên thế giới. Ngoài ra, bác sĩ điều trị cũng có thể có thêm lời khuyên dành cho từng trường hợp cụ thể. Hãy luôn tuân thủ chỉ định, tái khám đúng hẹn và duy trì một lối sống lành mạnh như ở trên để giữ huyết áp ổn định trong ngưỡng an toàn.
[embed-health-tool-heart-rate]
