Paraquat là một trong những loại thuốc diệt cỏ được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Đây là hóa chất cực độc có khả năng gây nguy hiểm đến tính mạng nếu nuốt hoặc hít phải. Nếu điều trị kịp thời, ngộ độc paraquat vẫn có thể để lại những hậu quả sức khỏe lâu dài cho người bệnh.

Cùng tìm hiểu triệu chứng, cách điều trị cũng như các biện pháp phòng tránh nhiễm độc hóa chất này trong bài viết sau.

Triệu chứng ngộ độc paraquat

Các triệu chứng ngộ độc paraquat thường khởi phát rất nhanh. Người bệnh có thể bị sưng, đau ở miệng và cổ họng ngay sau khi nuốt hoặc hít phải một lượng hóa chất nhất định. Các biểu hiện khác của ngộ độc paraquat bao gồm:

• Buồn nôn và nôn
• Đau bụng
• Tiêu chảy, có thể có máu lẫn trong phân
• Chảy máu cam
• Khó thở
• Mất nước
• Tụt huyết áp

Nguy hiểm hơn, ngộ độc paraquat có khả năng gây tử vong dù người bệnh chỉ nuốt phải một lượng rất nhỏ hóa chất. Sau vài ngày đến vài tuần, người bệnh có thể bị xơ phổi và suy đa tạng (bao gồm suy tim, suy hô hấp, suy thận, suy gan…). Trong trường hợp nuốt phải một lượng lớn paraquat, người bệnh có thể biểu hiện các triệu chứng nghiêm trọng như:

• Lú lẫn
• Yếu cơ
• Co giật
• Suy hô hấp và khó thở
• Nhịp tim nhanh
• Hôn mê

Nguyên nhân gây nhiễm độc paraquat

Nguyên nhân chủ yếu gây ra các ca ngộ độc paraquat là do người bệnh vô tình hoặc cố ý nuốt phải loại hóa chất độc hại này. Chất độc có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua việc tiêu thụ thực phẩm hoặc đồ uống bị ô nhiễm. Bên cạnh đó, những người sinh sống và làm việc gần nơi thường xuyên sử dụng paraquat cũng rất dễ bị ngộ độc, dẫn đến tổn thương phổi.

Người bệnh cũng có thể bị nhiễm độc khi tiếp xúc với paraquat qua da, đặc biệt là khi hóa chất ở nồng độ cao. Ngoài ra, có rất nhiều trường hợp bị ngộ độc paraquat xuất phát từ ý định tự tử, đặc biệt là ở các quốc gia không kiểm soát việc sử dụng hóa chất này. Các báo cáo ước tính rằng khoảng 30% số ca tự tử trên thế giới được thực hiện bằng cách uống thuốc trừ sâu hoặc thuốc diệt cỏ.

Chẩn đoán ngộ độc paraquat

Nếu nghi ngờ rằng mình hoặc người thân bị nhiễm độc paraquat, bạn cần gọi cho cấp cứu ngay lập tức. Nếu các triệu chứng ngộ độc xuất hiện sau khi tiêu thụ một số loại thực phẩm nào đó, hãy đem theo chúng đến bệnh viện để xét nghiệm.

Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra nồng độ hóa chất. Những xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình hình tổn thương nội tạng và theo dõi sức khỏe tổng thể của người bị ngộ độc.

Điều trị nhiễm độc paraquat

Ưu tiên số một trong điều trị ngộ độc paraquat là loại bỏ hóa chất này ra khỏi cơ thể. Nếu người bệnh chỉ vừa mới nuốt phải chất độc, bác sĩ sẽ sử dụng than hoạt tính để giúp hấp thụ hóa chất và giảm thiểu lượng độc tố mà cơ thể hấp thụ.

Nếu tình trạng ngộ độc nặng hơn, bác sĩ sẽ tiến hành lọc máu. Người bệnh cũng sẽ được truyền dịch và điện giải để giữ cho cơ thể không bị mất nước. Nếu ngộ độc ảnh hưởng đến quá trình hô hấp, người bệnh sẽ được hỗ trợ thở máy nếu cần thiết.

Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ thường xuyên kiểm tra máu và nước tiểu của người bệnh để xác định mức độ nghiêm trọng của ngộ độc. Bác sĩ sẽ yêu cầu chụp X-quang hoặc chụp CT ngực để đánh giá tình trạng tổn thương phổi. Họ cũng có thể gắn máy theo dõi nhịp tim hoặc đo điện tâm đồ để theo dõi chức năng tim của người bệnh.

Nếu các triệu chứng tiến triển, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc hoặc các phương pháp y tế khác để điều trị. Ví dụ: Bác sĩ có thể cho người bệnh dùng thuốc chống nôn để cải thiện triệu chứng rối loạn tiêu hóa hoặc thuốc chống động kinh để phòng ngừa các cơn động kinh xảy ra.

Paraquat có độc tính rất cao và không có thuốc chữa hay thuốc giải độc đặc hiệu. Do đó, khả năng hồi phục của người bệnh sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phơi nhiễm, sức khỏe tổng thể của cá nhân và thời gian tiếp cận sự chăm sóc y tế.

Một số người sống sót sau ngộ độc paraquat sẽ mắc các triệu chứng về hô hấp nhưng một số lại hồi phục sức khỏe hoàn toàn. Tổn thương thường gặp nhất là chứng hẹp thực quản, gây khó khăn trong việc nuốt và ăn uống.

Cách phòng tránh ngộ độc paraquat

Bạn có thể hạn chế rủi ro ngộ độc thuốc diệt cỏ paraquat bằng các biện pháp đơn giản nhưng hữu ích sau:

• Tránh tiếp cận các khu vực có sử dụng paraquat hoặc thuốc diệt cỏ
• Rửa sạch tất cả thực phẩm sống và nấu chín chúng trước khi tiêu thụ
• Chỉ uống nước đóng chai và đồ uống đóng gói khác trong khu vực có sử dụng thuốc diệt cỏ
• Nếu nghi ngờ một loại thực phẩm hoặc đồ uống nào đó có chứa paraquat, hãy vứt chúng ngay (không tiếc rẻ và chế biến cho động vật ăn)
• Nếu công việc của bạn có liên quan đến thuốc diệt cỏ, hãy đọc kỹ tất cả các thành phần hóa chất cẩn thận và tắm rửa ngay sau khi sử dụng hóa chất
• Trong trường hợp đã tiếp xúc với paraquat dạng lỏng, hãy thay và vứt ngay quần áo bạn đang mặc. Lưu ý tránh chạm vào các khu vực quần áo đã bị ô nhiễm. Rửa sạch vùng da bị dính hóa chất bằng xà phòng. Nếu bạn đeo kính áp tròng, hãy tháo chúng ra sau khi rửa tay kỹ và vứt chúng đi cùng với quần áo bị dính hóa chất. Sau đó, tắm rửa toàn bộ cơ thể của bạn bằng xà phòng và nước sạch.

Ngộ độc paraquat thường khởi phát triệu chứng rất nhanh và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, nếu nghi ngờ mình bị nhiễm độc hóa chất này, bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức. Nếu bạn thường xuyên làm việc trong môi trường dùng nhiều hóa chất, hãy đảm bảo mình đã tuân thủ các biện pháp bảo hộ và biết cách xử trí khi bị phơi nhiễm.

Dung Nguyễn / HELLO BACSI