Tìm hiểu chung
Vàng da tắc mật là bệnh gì?
Vàng da tắc mật là một tình trạng gây ra do tắc nghẽn dòng chảy của mật ra khỏi gan. Điều này dẫn đến lượng mật dư thừa và các sản phẩm phụ của nó chuyển hướng vào máu và việc bài tiết mật ra khỏi cơ thể không đầy đủ. Mật chứa nhiều các sản phẩm phụ, một trong số đó là bilirubin, có sắc tố từ nguồn gốc của các tế bào hồng cầu chết. Bilirubin màu vàng do đó xuất hiện màu vàng đặc trưng của bệnh vàng da ở da, mắt và màng nhầy.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng của vàng da tắc mật là gì?
Các triệu chứng phổ biến của vàng da tắc mật là:
- Vàng da và lòng trắng của mắt
- Phân nhạt màu và nước tiểu sẫm màu
- Ngứa cực độ
Khi tình trạng bệnh nặng hơn, các triệu chứng khác có thể xuất hiện như:
- Đau bụng
- Sốt
- Ớn lạnh
- Ói mửa và buồn nôn
Các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản gây ra tắc nghẽn, mặc dù vậy cảm giác mệt mỏi thường xuất hiện.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn hoặc người thân của bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Nguyên nhân
Nguyên nhân nào gây ra vàng da tắc mật?
Vàng da tắc mật xảy ra khi dòng chảy chính của mật xuống ruột bị chặn và mật ứ lại trong máu. Vấn đề này có thể do ống dẫn mật có sỏi gây tắc hoặc khối u của ống mật nằm chặn tại khu vực nơi ống mật đổ vào tá tràng. Các khối u có thể là ung thư.
Ung thư tuyến tụy cũng có thể là một nguyên nhân gây ra tắc nghẽn vì nó thường xảy ra gần bóng Vater, ống gắn tuyến tụy vào tá tràng.
Các tình trạng khác gây vàng da tắc mật bao gồm các vấn đề tạo áp lực chèn vào ống mật như sưng các hạch bạch huyết, mô sẹo (từ các nhiễm trùng trước hoặc phẫu thuật) hoặc một u nang có thể của tuyến tụy.
Chẩn đoán & điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán vàng da tắc mật?
Vì vàng da tắc mật là một tình trạng nghiêm trọng có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao nên chẩn đoán sớm là rất quan trọng. Nếu được phát hiện sớm, điều trị để loại bỏ tắc nghẽn là có thể, ngoài ra những phương pháp điều trị giúp giảm nhẹ các triệu chứng có sẵn và giúp kéo dài thời gian sống.
Vàng da tắc mật có thể được chẩn đoán qua các xét nghiệm khác nhau bao gồm xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ bilirubin và siêu âm ống gan và ống mật để tìm hiểu nguyên nhân chính xác gây tắc nghẽn. Chụp CT cũng được sử dụng để giúp kiểm tra nguyên nhân gây ra tắc nghẽn.
Những phương pháp nào dùng để điều trị vàng da tắc mật?
Tùy thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ có thể kê toa các thuốc giảm đau và các thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng nếu nguyên nhân có liên quan đến bệnh sỏi mật.
Bác sĩ có thể khuyên bạn làm thủ thuật ERCP, một thủ thuật chụp đường mật xuyên gan qua da (PTC) với dẫn lưu mật qua da. Về cơ bản, cách này cho phép dẫn lưu mật bị ứ đọng trong gan ra ngoài.
Điều trị dứt điểm phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra vàng da:
- Nếu bạn được chẩn đoán sỏi mật, nội soi lấy sỏi gây cản trở ống mật được khuyến khích. Nội soi đặt stent đôi khi cần thiết, đây là một biện pháp tạm thời để giải tỏa tắc nghẽn ống mật chủ và giải quyết nhiễm khuẩn trước khi phẫu thuật dứt điểm. Sau đó, phẫu thuật nội soi (phẫu thuật lỗ khóa) cắt bỏ túi mật được chỉ định để cắt bỏ túi mật, nơi chứa nhiều sỏi mật.
- Nếu nguyên nhân gốc gây vàng da tắc mật là do một khối u ác tính, kết quả tốt nhất và lâu dài cho bệnh nhân là phẫu thuật loại bỏ khối u. Rất không may, đa số bệnh nhân bị khối u ác tính và phẫu thuật thường không phù hợp, do đó, hóa trị hoặc xạ trị sẽ là lựa chọn tốt tiếp theo. Đối với những bệnh nhân này, vàng da tắc nghẽn có thể thuyên giảm thông qua việc đặt stent với hướng dẫn nội soi hoặc hướng dẫn X-quang, một khi việc chẩn đoán ung thư được xác định.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn quản lý vàng da tắc mật?
Để ngăn ngừa vàng da do bệnh sỏi mật, bạn hãy có một chế độ ăn uống cân bằng lành mạnh và giảm tiêu thụ các loại thực phẩm béo và rượu.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hello Health Group không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
[embed-health-tool-bmr]
