Chích ngừa viêm gan B là biện pháp tốt nhất để phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này. Để đạt được hiệu quả bảo vệ tối đa của vắc xin, bạn cần tuân thủ đúng phác đồ tiêm chủng mà bác sĩ đã đề ra.
Viêm gan B là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, phát sinh chủ yếu bởi sự tấn công của virus (HBV). Trong nhiều năm trở lại đây, chủng virus này đã trở thành mối đe dọa lớn đến sức khỏe của mọi người. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến 20% dân số Việt Nam đang phải đối đầu với viêm gan siêu vi B.
Những người rơi vào trường hợp này thường có xu hướng vàng da hoặc vàng mắt, đồng thời suy nhược cơ thể vì mất khẩu vị, chán ăn.
Mặt khác, một loạt biến chứng có khả năng đe dọa đến tính mạng người bệnh sẽ xảy ra nếu viêm gan B không sớm được điều trị hiệu quả. Do đó, để đảm bảo sức khỏe của bản thân, bạn nên tự thiết lập “lớp bảo vệ” vững chắc bằng cách chích ngừa viêm gan B đầy đủ. Ngoài ra, bạn cũng cần tìm hiểu viêm gan B lây qua đường nào để hạn chế tối đa những rủi ro có thể xảy ra.
Phòng bệnh bằng cách chích ngừa viêm gan B
Thực tế, việc điều trị viêm gan B không hề đơn giản. Nếu bệnh đã tiến triển đến giai đoạn mãn tính, liệu pháp duy nhất bạn có thể lựa chọn là dùng thuốc để kiểm soát tình trạng virus trong cơ thể.
Do đó, các chuyên gia luôn đánh giá phòng bệnh là biện pháp điều trị tốt nhất. Trong trường hợp này, chích ngừa viêm gan B có thể giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ virus tấn công cơ thể và phát triển mầm bệnh.
Theo khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới, việc chích ngừa viêm gan B cần được tiến hành càng sớm càng tốt. Đặc biệt, đối với trẻ nhỏ, mũi vắc xin đầu tiên nên được tiêm trong vòng 24 giờ đầu kể từ lúc vừa chào đời. Tiếp đó, bé sẽ cần được tiêm tiếp tục 2 – 3 liều nữa với khoảng thời gian giữa mỗi lần chích ngừa viêm gan B tối thiểu là bốn tuần.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo thêm một số biện pháp phòng ngừa viêm gan siêu vi B khác như:
- Tham gia đầy đủ các buổi khám tổng quát định kỳ
- Quan hệ tình dục an toàn
- Sơ cứu và băng bó các vết thương hở cẩn thận
- Không dùng chung kim tiêm và vật dụng cá nhân trong mọi trường hợp
- Không tiếp xúc trực tiếp với máu, vết thương hở miệng hay dịch cơ thể của người khác
Chích ngừa viêm gan B cần bao nhiêu mũi?
Vì khả năng hoạt động của hệ miễn dịch ở người trưởng thành và trẻ nhỏ không tương đồng, nên bác sĩ đã đưa ra những lộ trình chích ngừa viêm gan B khác nhau nhằm giúp mọi người đáp ứng tốt với vắc xin, bao gồm:
Lộ trình tiêm chủng cho trẻ
Đối với trường hợp mẹ không mắc bệnh viêm gan B, liều sơ sinh của trẻ sẽ được tiêm trong vòng 24 giờ đầu kể từ lúc chào đời. Khi trẻ đủ hai tháng tuổi, bạn có thể để trẻ tiêm ba liều tiếp theo với vắc xin phối hợp có chứa thành phần virus viêm gan B như vắc xin 6 trong 1 hay 5 trong 1. Khoảng cách tối thiểu giữa hai lần chích ngừa viêm gan B sẽ là 1 tháng.
Ngược lại, trong trường hợp người mẹ mắc bệnh viêm gan siêu vi B, việc tiêm phòng viêm gan B cho trẻ càng đóng vai trò quan trọng hơn. Mặc dù tỷ lệ lây truyền virus từ mẹ sang bé trong giai đoạn mang thai rất thấp (chưa đến 2%), nhưng nó sẽ tăng đột biến trong quá trình chuyển dạ.
Do đó, lúc này, trẻ sơ sinh sẽ cần được tiêm vắc xin cũng như huyết thanh kháng viêm gan siêu vi B trong vòng 12 giờ đầu kể từ khi chào đời. Điều này có thể đảm bảo cơ hội trẻ không bị lây bệnh. Mũi tiêm này cũng có thể thực hiện trong 24 giờ sau khi sinh hoặc trễ hơn, nhưng bạn nên lưu ý rằng thời điểm tiêm càng trễ, khả năng hoạt động của vắc xin tiêm phòng viêm gan B càng giảm, chẳng hạn như:
- Trong 24 giờ đầu tiên: khả năng ngăn chặn virus lây từ mẹ sang con lên đến 85 – 90%. Nếu trẻ được tiêm ngừa viêm gan B trong 12 giờ đầu tiên, tỷ lệ trên còn được cải thiện tốt hơn.
- Thời điểm tiêm vắc xin là ngày hôm sau (sau 48 giờ): hiệu lực vắc xin giảm 50 – 57% với mỗi ngày.
Trình tự chích ngừa viêm gan B cho trẻ trong tình huống mẹ mang virus có thể tuân theo hai phác đồ như sau:
Phác đồ 1: 0-1-2-12
- Liều 1: tiêm phối hợp với huyết thanh kháng viêm gan B trong vòng 12 giờ kể từ lúc chào đời.
- Liều 2: tiến hành khi trẻ được một tháng tuổi.
- Liều 3: cách 1 tháng từ liều 2.
- Liều 4: cách 12 tháng từ liều 3.
Phác đồ 2: 0-1-6-18
- Liều 1: tiêm phối hợp với huyết thanh kháng viêm gan B trong vòng 12 giờ kể từ lúc chào đời.
- Liều 2: thực hiện khi trẻ được 1 tháng tuổi.
- Liều 3: cách 5 tháng từ liều 2 (trẻ 6 tháng tuổi).
- Liều 4: tiến hành khi trẻ đủ 18 tháng tuổi.
Sau một tháng kể từ lúc trẻ được chích ngừa viêm gan B với mũi thứ 4, bạn có thể để trẻ xét nghiệm HBsAg và HBsAb nhằm xác định hai vấn đề gồm:
- Trẻ có bị nhiễm virus viêm gan B hay không?
- Cơ thể bé đã hình thành đủ kháng thể để chống lại chủng vi sinh vật gây bệnh này chưa?
Số lượng kháng thể đối phó với virus sẽ giảm dần theo thời gian. Đây cũng là lý do vắc xin viêm gan B không có khả năng tạo đáp ứng miễn dịch vĩnh viễn. Cũng chính vì vậy, bạn cần lưu ý cho trẻ xét nghiệm HBsAb sau 5 năm tiêm phòng viêm gan B. Nếu kháng thể HBsAb thấp hơn tiêu chuẩn mà bác sĩ đề ra, bé sẽ cần tiêm lại 1 mũi vắc xin viêm gan siêu vi B nhằm đảm bảo hiệu quả phòng bệnh.
Lộ trình chích ngừa viêm gan B cho người trưởng thành
Trước khi tiêm phòng, bạn sẽ cần thực hiện xét nghiệm HBsAg và HBsAb để kiểm tra liệu:
- Bạn có đang mắc bệnh viêm gan B?
- Cơ thể bạn đã sản sinh kháng thể chống lại virus chưa?
Kết quả HBsAg dương tính sẽ đồng nghĩa với việc bạn đã bị nhiễm virus. Do đó, việc tiêm chủng lúc này sẽ không mang lại hiệu quả. Đồng thời, khi HBsAb dương tính, cơ thể bạn đã đủ khả năng kháng lại virus viêm gan B. Vì vậy, việc chích ngừa viêm gan B cũng không quá cần thiết.
Ngược lại, nếu kết quả của hai xét nghiệm trên đều âm tính, bạn sẽ cần tiêm ngừa viêm gan B càng sớm càng tốt để nhận được hiệu quả bảo vệ của vắc xin.
Bạn có thể lựa chọn một trong hai phác đồ tiêm chủng như sau:
- Phác đồ 1 (0-1-6): Trong phác đồ này, khoảng cách giữa hai lần tiêm phòng đầu tiên sẽ là 1 tháng. 5 tháng sau, bạn sẽ phải tiêm mũi còn lại. Nếu tiêm ngừa đúng lịch, liều thứ 3 sẽ cách mũi đầu tiên nửa năm.
- Phác đồ 2 (0-1-2-12): Đối với trường hợp này, bạn sẽ liên tiếp chích ngừa viêm gan B ba lần, mỗi lần cách nhau một tháng. Tiếp đó, mũi cuối cùng sẽ được thực hiện sau 10 tháng kể từ lúc bạn tiêm liều thứ 3.
Các nhà nghiên cứu cũng khuyến khích mọi người nên đi xét nghiệm HBsAb sau mỗi 5 năm để kiểm tra xem bản thân có cần chích ngừa viêm gan B thêm một mũi nữa hay không.
Nhiều chuyên gia đánh giá vắc xin viêm gan B có thể an toàn với mọi lứa tuổi, vì loại chế phẩm này hầu như không gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, trong một số tình huống hy hữu, người tiêm phòng có thể phản ứng nghiêm trọng với vắc xin.
Thông thường, việc chích ngừa viêm gan B chỉ gây đau nhói và sưng đỏ ở vị trí tiêm. Những triệu chứng nghiêm trọng hơn như khó thở, sốt, hạ huyết áp… rất hiếm phát sinh. Tuy nhiên, nếu bạn rơi vào trường hợp như vậy, hãy mau chóng đến bệnh viện để được theo dõi và tiếp nhận điều trị.
[embed-health-tool-bmr]
