Bạn nên tìm hiểu kỹ các dấu hiệu của bệnh gan để sớm nhận ra và có biện pháp điều trị thích hợp.
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, có màu nâu đỏ. Vị trí của gan là ở phần bên phải của bụng, phía trên dạ dày và dưới cơ hoành. Gan nặng khoảng 1,3kg đối với nữ giới, còn nam tầm 1,8kg. 13% lượng máu trong cơ thể dành cho gan để cơ quan này có thể thực hiện khoảng 500 chức năng khác nhau.
Nhiệm vụ chính của các tế bào gan là hỗ trợ cơ thể hấp thụ dinh dưỡng và giải độc máu bằng cách lọc và đào thải những hoạt chất gây hại. Vì lý do này, gan được xem là yếu tố không thể thiếu cho quá trình tiêu hóa và loại bỏ độc tố.
Bệnh gan thông thường có thể xảy ra do di truyền hoặc vô tình phát sinh bởi các yếu tố khác nhau dẫn đến tổn thương gan, ví dụ như nhiễm virus, sử dụng thức uống chứa cồn như bia, rượu… quá nhiều hoặc béo phì. Tổn thương gan lâu dài hoặc mãn tính cuối cùng có nguy cơ dẫn đến xơ gan, một bệnh lý nghiêm trọng do sự hình thành của mô sẹo ở gan. Nếu không được điều trị tận gốc, xơ gan sẽ trở nặng và thậm chí gây suy gan.
Dấu hiệu của bệnh gan
Tính đến thời điểm hiện tại, các chuyên gia đã xác định và phân loại hơn 100 loại bệnh gan khác nhau như:
- Viêm gan
- Bệnh gan do rượu
- Gan nhiễm mỡ
- Xơ gan
Dấu hiệu của bệnh gan sẽ khác nhau tùy vào loại bệnh mà bạn mắc phải. Tuy nhiên, chúng không phải lúc nào cũng xuất hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu khi phát bệnh. Các triệu chứng có thể nhẹ và thoạt nhìn rất bình thường, chẳng hạn như:
- Chán ăn
- Mệt mỏi
- Khó chịu
- Buồn nôn và nôn
- Sụt cân
Những tình trạng này có thể nhầm lẫn với triệu chứng của những bệnh lý khác. Do đó, dấu hiệu của bệnh gan ở giai đoạn đầu phần lớn bị bỏ qua. Dù vậy, khi bệnh trạng chuyển biến nặng, một số dấu hiệu lâm sàng đặc hiệu có thể biểu hiện rõ rệt, bao gồm:
Đau bụng phần trên, bên phải
Cảm giác đau và khó chịu có thể dễ dàng nhận ra ở phía trên và bên phải bụng – ngay tại vị trí của gan trong cơ thể. Hiện tượng đau có thể là hệ quả của việc gan phát triển kích thước do chất béo tích tụ quá nhiều, viêm gan cấp tính hoặc một số thương tổn có nguy cơ khiến gan trở suy yếu nhanh chóng.
Gan sưng phù
Một dấu hiệu thường thấy của bệnh gan là kích thước gan tăng lên bất thường. Bệnh gan có thể làm gián đoạn lưu lượng máu trong gan hoặc làm cho các khối u, cả lành tính và ác tính, phát triển khiến kích cỡ cùng khối lượng gan tăng đột ngột. Một số nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh gan là ung thư di căn, gan to, bệnh gan nhiễm mỡ và xơ gan.
Vàng da
Dấu hiệu của bệnh gan này bao gồm sắc vàng xuất hiện rõ rệt ở da, ở tròng trắng mắt và thậm chí là móng tay. Đây là hệ quả từ việc gan bị tổn thương, không còn khả năng xử lý triệt để bilirubin, một hoạt chất xuất hiện khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ. Lượng bilirubin chưa được xử lý sẽ tích tụ trong máu và lắng đọng ở da, gây nên sự thay đổi sắc màu.
Triệu chứng xơ gan
Trong giai đoạn đầu, các dấu hiệu của bệnh gan vô cùng mờ nhạt, từ đó gây nên tâm lý chủ quan ở người bệnh. Mặt khác, bạn cũng có thể nhầm lẫn chúng với những triệu chứng của bệnh lý khác.
Thuật ngữ xơ gan đề cập đến sự hình thành mô sẹo (xơ hóa) thay thế các tế bào gan đã chết do hậu quả của tổn thương gan lâu dài. Điều này xảy ra do bạn uống quá nhiều rượu, nhiễm virus viêm gan hoặc gặp phải các yếu tố khác dẫn đến tình trạng độc tố tích lũy ở gan.
Điểm đặc trưng của xơ gan chính là sự hiện diện của các khối u hoặc các nốt sần hình thành ở gan. Sẹo này dẫn đến xơ cứng mô gan, ngăn cản lưu lượng máu đến cơ quan này và ảnh hưởng trầm trọng đến chức năng của nó.
Bạn gần như sẽ không bắt gặp bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào trong quá trình xơ gan phát triển, cho đến khi bệnh chuyển biến nặng. Xơ gan nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến suy gan. Một số dấu hiệu của bệnh gan này bao gồm:
Ngứa
Ngứa hay viêm ngứa có thể là hệ quả do bilirubin tích lũy gây ra. Viêm ngứa là dấu hiệu phổ biến của bệnh gan, nhưng không xuất hiện trong tất cả trường hợp. Triệu chứng này khiến bạn khó chịu và thậm chí suy nhược vì nó gây ngứa toàn thân dữ dội.
Dễ bầm tím
Gan bị tổn thương sẽ cản trở việc sản xuất protein thiết yếu cho quá trình đông máu, dẫn đến tình trạng bầm tím hoặc xuất huyết gia tăng.
Mất cân bằng hormone
Gan bị tổn thương không thể điều chỉnh việc sản xuất và phá vỡ hormone. Ở nam giới, điều này có thể dẫn đến tình trạng ngực to và tinh hoàn co thắt lại, trong khi phụ nữ sẽ có chu kỳ kinh nguyệt bị ảnh hưởng đáng kể.
Tĩnh mạch mạng nhện
Tĩnh mạch mạng nhện là những mao mạch nhỏ, sắp xếp giống mạng nhện có thể nhìn thấy ngay bên dưới bề mặt da. Hiện tượng này xảy ra khi hàm lượng estrogen trong cơ thể tăng lên vì gan chuyển hóa hormone không hiệu quả. Khoảng 33% những người bị xơ gan có dấu hiệu của bệnh gan này.
Các biến chứng của xơ gan
Bệnh não gan
Bệnh não gan đề cập đến sự suy giảm chức năng não xảy ra do chất độc tích tụ trong não vì gan không còn khả năng loại bỏ chúng hiệu quả.
Các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân gây ra bệnh não gan là một số hoạt chất bao gồm amoniac, axit béo tự do, mercaptans và dẫn truyền thần kinh giả.
Biến chứng xơ gan này có thể dẫn đến các triệu chứng như lú lẫn, mất trí nhớ ngắn hạn và thậm chí mất ý thức.
Cổ trướng
Cổ trướng đề cập đến hiện tượng phù nề hoặc giữ nước xảy ra do chức năng thận kém. Suy giảm chức năng thận dẫn đến việc giữ lại natri và nước.
Tăng áp tĩnh mạch cửa
Khi các mô sẹo ở gan đã trở nên nghiêm trọng, lượng máu vận chuyển đến cơ quan này sẽ bị cản trở. Điều này khiến áp lực máu ở những mao mạch này tăng dần theo thời gian, dẫn đến tăng áp tĩnh mạch cửa.
Khi áp lực tăng lên, máu bắt đầu di chuyển dọc theo các tĩnh mạch thay thế trong thực quản và dạ dày. Những mạch máu này sẽ giãn nỡ ra do tiếp nhận lượng máu vượt quá sức chứa của chúng, khiến thành mao mạch trở nên mỏng manh và dễ vỡ. Nếu những mao mạch này vỡ, bạn sẽ rơi vào tình trạng xuất huyết nội hoặc melena (phân có màu đen hắc ín).
Bạn nên lưu ý rằng vỡ tĩnh mạch là tình huống nguy hiểm. Một khi xảy ra, bạn cần phải nhập viện điều trị ngay lập tức.
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
