Viêm thận bể thận (hay còn gọi là viêm bể thận) cấp tính là bệnh nhiễm trùng thận đột ngột và nguy hiểm. Nó làm cho thận “viêm sưng” lên và có nhiều nguy cơ bị tổn thương vĩnh viễn. Thậm chí, căn bệnh này có có khả năng đe dọa tính mạng người bệnh.
Khi các triệu chứng viêm thận bể thận cấp lặp lại nhiều lần, bệnh sẽ diễn biến thành mạn tính. Viêm bể thận mãn tính thường xảy ra ở trẻ em hoặc những người có bất thường cấu trúc, đặc biệt là bế tắc đường ở hệ tiết niệu.
Triệu chứng người bệnh viêm thận bể thận thường gặp
Triệu chứng viêm bể thận cấp thường xuất hiện trong vòng hai ngày sau khi bị nhiễm trùng. Biểu hiện thường gặp bao gồm:
- Sốt cao khó hạ (số từ 38,5-39ºC)
- Đau bụng, đau vùng hông lưng, cơn đau có thể xuống hố chậu 2 bên, trong vài trường hợp có thể đau tinh hoàn/âm hộ, âm đạo cũng như vùng háng cùng bên
- Buốt, gắt khi đi tiểu
- Nước tiểu đục
- Có máu hoặc mủ lẫn trong nước tiểu
- Thường xuyên đi tiểu khẩn cấp
- Nước tiểu có mùi tanh.
Đa phần những biểu hiện ban đầu của viêm bể thận cấp đều có liên quan đến sự thay đổi ở nước tiểu. Bên cạnh đó, người bệnh còn có thể gặp phải những triệu chứng khác như:
- Run hoặc ớn lạnh
- Buồn nôn và nôn
- Mệt mỏi, đau nhức toàn thân
- Rối loạn tri giác.
Triệu chứng bệnh viêm thận bể thận cấp có thể khác nhau ở người lớn và trẻ em. Ví dụ, nếu người bệnh là người lớn tuổi, có nhiều khả năng họ chỉ có rối loạn tri giác mà không kèm theo những biểu hiện khác.
Nguyên nhân gây bệnh viêm thận bể thận cấp
Viêm bể thận cấp thường là hậu quả trực tiếp của nhiễm trùng đường tiết niệu dưới. Vi khuẩn sẽ xâm nhập vào cơ thể qua niệu đạo. Từ đây, vi khuẩn tiếp tục nhân lên, di chuyển đến bàng quang, đi đến niệu quản rồi lên bể thận và thận.
Nguyên nhân gây bệnh là do các trực khuẩn gram âm, chủ yếu là vi khuẩn E.coli – vốn tồn tại rất nhiều ở xung quanh vùng hậu môn – sinh dục.
Ai dễ mắc viêm bể thận cấp?
Phụ nữ dễ mắc bệnh hơn so với nam giới. Nguyên nhân là vì niệu đạo của phụ nữ ngắn hơn nhiều so với niệu đạo của đàn ông. Điều này khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào đường tiết niệu của nữ giới, từ đây khi gặp điều kiện thuận lợi, vi khuẩn tiếp tục ngược dòng lên trên và gây bệnh ở bể thận.
Bất kỳ vấn đề bất thường nào xảy ra ở đường tiểu cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm bể thận cấp tính. Ngoài ra, những đối tượng có nguy cơ cao bị viêm thận bể thận cấp bao gồm:
- Người bị sỏi thận
- Người cao tuổi
- Người có hệ miễn dịch yếu do bệnh tiểu đường, HIV, ung thư hoặc những bệnh mạn tính khác
- Người bị phì đại tuyến tiền liệt
- Sử dụng ống thông tiểu và các can thiệp y tế khác
- Phẫu thuật đường tiết niệu
- Tổn thương thần kinh hoặc tủy sống.
Các phương pháp chẩn đoán bệnh viêm thận bể thận cấp
Xét nghiệm nước tiểu
Nếu bạn bị sốt, đau bụng hoặc có những triệu chứng khác của bệnh viêm bể thận, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm nước tiểu, bao gồm cả 10 thông số cơ bản cũng như soi cặn lắng và cấy nước tiểu để tìm vi khuẩn và kiểm tra kháng sinh đồ.
Kết quả xét nghiệm sẽ giúp họ xác định dấu hiệu nhiễm khuẩn (bạch cầu, hồng cầu hay nitrite,…). Ngoài ra cấy nước tiểu sẽ giúp xác định vi khuẩn nào gây bệnh, số lượng vi khuẩn và đề xuất bảng kháng sinh phù hợp. Từ đó các bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán và hướng điều trị phù hợp.
Xét nghiệm máu
Công thức máu có thể cho thấy sự gia tăng bạch cầu – là dấu hiệu nhiễm trùng trong cơ thể.
Ngoài ra, trong tình huống nhập viện với các biểu hiện nặng nề của bệnh, người bệnh sẽ được xét nghiệm máu đánh giá toàn diện về các hệ cơ quan trong cơ thể, bao gồm các xét nghiệm chuyên sâu đánh giá tình trạng nhiễm trùng, bao gồm cả cấy máu để tìm vi khuẩn khi nhiễm khuẩn huyết từ bể thận.
Xét nghiệm hình ảnh
Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn siêu âm hoặc chụp CT bụng/chậu có cản quang. Xét nghiệm hình ảnh hiện nay là tương đối thường quy để đánh giá một trường hợp viêm thận bể thận cấp nói riêng và bệnh lý hệ niệu nói chung.
Nếu không có chống chỉnh định tuyệt đối, người bệnh nên được thực hiện để làm rõ căn nguyên bệnh. Đặc biệt các trường hợp bệnh nhân ghép thận, bệnh nhân sốc nhiễm trùng, bệnh nhân tiểu đường kiểm soát kém, nhiễm trùng tiểu phức tạp, bệnh nhân suy giảm miễn dịch hoặc những người có độc tính kéo dài hơn 72 giờ, là các đối tượng nên được thực hiện sớm.
Điều trị viêm thận bể thận cấp
Phương pháp điều trị viêm bể thận cấp bao gồm trọng tâm là liệu pháp kháng sinh, phối hợp giảm đau và hạ sốt để điều trị triệu chứng. Ngoài ra, cần điều trị nguyên nhân gốc rễ (bằng thuốc hoặc thủ thuật, phẫu thuật) để giải quyết vấn đề một cách trọn vẹn khi điều kiện cho phép.
Các trường hợp viêm thận bể thận cấp phải đặc biệt lưu ý
Viêm thận bể thận cấp ở phụ nữ mang thai
Giai đoạn mang thai sẽ gây ra nhiều thay đổi tạm thời trong cơ thể phụ nữ. Trong đó bao gồm những thay đổi về sinh lý ở đường tiết niệu. Tình trạng tăng hormone nội tiết progesterone cũng đồng thời khi thai lớn, chèn ép ít nhiều lên niệu quản. Yếu tố này làm tăng nguy cơ viêm bể thận do nhiễm trùng ngược dòng.
Phụ nữ mang thai bị viêm thận bể thận cấp cần phải nhập viện càng sớm càng tốt. Nó có thể đe dọa đến tính mạng và tương lai phát triển của cả mẹ và bé hoặc khiến thai phụ sinh non.
Lúc này, thai phụ cần được điều trị bằng kháng sinh trong ít nhất 24 giờ hoặc cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm.
Viêm bể thận ở trẻ em
Ở trẻ em, bé gái (trên 1 tuổi) có nhiều nguy cơ bị viêm bể thận hơn bé trai. Đối với bé trai, bệnh thường xuất hiện ở những bé dưới 1 tuổi.
Trẻ bị nhiễm trùng đường tiểu thường bị sốt, đau và có những triệu chứng liên quan đến đường tiết niệu. Khi đó, bác sĩ cần giải quyết các triệu chứng này ngay lập tức trước khi chúng phát triển thành viêm bể thận.
Khi bị bệnh, hầu hết các bệnh nhi đều được điều trị bằng kháng sinh cho đến khi hết triệu chứng.
Biến chứng nguy hiểm của viêm thận bể thận cấp
Biến chứng thường gặp nhất của viêm thận bể thận cấp tính là bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mạn tính. Lúc này, thận bị tổn thương vĩnh viễn. Vi khuẩn cũng có thêm điều kiện để xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng máu, nguy cơ tử vong cao.
Những biến chứng khác bao gồm:
- Nhiễm trùng thận tái phát
- Nhiễm trùng lan đến các khu vực xung quanh thận
- Suy thận cấp, diễn tiến suy thận mạn
- Áp xe thận
Viêm thận bể thận cấp là tình trạng cần được cấp cứu càng nhanh càng tốt để ngăn ngừa biến chứng. Dù là bệnh nguy hiểm nhưng bạn có nhiều cách dễ dàng để phòng ngừa bệnh, bao gồm:
- Uống nhiều nước để tăng tần suất đi tiểu
- Đi tiểu sau khi quan hệ tình dục để loại bỏ loại bỏ vi khuẩn khỏi niệu đạo
- Phụ nữ nên vệ sinh âm đạo từ trước ra sau
- Không dùng các sản phẩm gây kích ứng niệu đạo.
