Đi tiểu ra máu (hay đi đái ra máu, nhìn thấy máu trong nước tiểu) có thể là dấu hiệu cảnh báo thận hay một phần đường tiết niệu có vấn đề. Tuy nhiên, nhiều bệnh lý và vấn đề sức khỏe khác có thể gây ra hiện tượng này. Đôi khi, các tế bào máu trong nước tiểu quá nhỏ để bạn có thể phát hiện bằng mắt thường mà chỉ được các bác sĩ phát hiện dưới kính hiển vi.

Để tìm hiểu xem đi tiểu ra máu có nguy hiểm không? Đâu là nguyên nhân và làm sao để điều trị tình trạng này? Mời bạn đọc tiếp bài viết sau đây.

Tìm hiểu chung

Tiểu ra máu là gì?

Tiểu ra máu, hay đái ra máu, là tình trạng xuất hiện máu hoặc các tế bào máu trong nước tiểu. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sự rối loạn nghiêm trọng trong cơ thể.

Có 2 dạng đi tiểu ra máu:

• Tiểu ra máu đại thể: có thể dễ dàng nhận thấy bằng mắt thường như thấy nước tiểu có màu hồng, đỏ, nâu hay có các đốm, sợi máu trong nước tiểu.
• Tiểu ra máu vi thể: không nhìn thấy máu trong nước tiểu (nước tiểu không có màu hồng, đỏ) nhưng phát hiện thấy tế bào máu trong nước tiểu dưới kính hiển vi.

Dấu hiệu và triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng tiểu ra máu

Những triệu chứng khi đi tiểu ra máu tươi mà bạn có thể nhìn thấy là nước tiểu có màu hồng, đỏ; còn khi tiểu ra máu đỏ thẫm là màu nâu như nước xá xị. Nhưng nếu thấy máu ra thành cục trong nước tiểu, bạn sẽ cảm thấy đau và rát.

Một số triệu chứng khác có thể chưa được liệt kê. Nếu bạn có bất kì thắc mắc gì về các triệu chứng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn nhìn thấy có máu trong nước tiểu, hãy đến gặp bác sĩ ngay. Tình trạng đi tiểu ra máu có thể do nhiều nguyên nhân và ở nhiều mức độ khác nhau, tốt nhất bạn nên đi khám ngay khi thấy có có dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân

Đi tiểu ra máu là bệnh gì?

Nguyên nhân tiểu ra máu có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng đường tiểu. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua niệu đạo và sinh sống trong bàng quang, gây ra nhiễm trùng đường tiểu. Những triệu chứng khác có thể gặp bao gồm hay mắc tiểu, tiểu đau và nóng rát, nước tiểu nặng mùi.
• Nhiễm trùng thận. Khi vi khuẩn xâm nhập vào thận thông qua máu hoặc di chuyển ngược từ niệu quản lên thận, có thể dẫn đến nhiễm trùng thận. Những dấu hiệu và triệu chứng thường giống với nhiễm trùng bàng quang, nhưng có thể gây sốt và đau hông.
• Sỏi bàng quang hoặc sỏi thận. Sự kết tủa các khoáng chất có trong nước tiểu có thể hình thành các tinh thể trên thành thận hoặc bàng quang. Dần dần, những tinh thể này chuyển thành những viên sỏi nhỏ, cứng và không gây đau đớn, khiến bạn không thể biết được sự xuất hiện của chúng cho đến khi chúng gây ra tắc nghẽn hoặc được thải ra. Sỏi bàng quang hoặc sỏi thận có thể gây tiểu ra máu.
• Phì đại tiền liệt tuyến. Sự phì đại của tuyến tiền liệt có thể gây chèn ép niệu đạo, dẫn đến tắc nghẽn dòng tiểu.
• Viêm cầu thận. Gây ra viêm hệ thống lọc thận, dẫn đến xuất hiện hồng cầu khó thấy trong nước tiểu.
• Ung thư. Tiểu ra máu có thể nhìn thấy bằng mắt thường là dấu hiệu cuối của ung thư di căn thận, bàng quang hoặc ung thư tiền liệt tuyến.
• Chấn thương thận. Bất kì tác động nào đến thận do tai nạn hay chấn thương do hoạt động thể thao có thể gây tiểu ra máu thấy được.
• Các loại thuốc. Các loại thuốc như cyclophosphamide và penicillin có thể gây tiểu ra máu.

Đôi khi, nước tiểu có màu hồng, đỏ có thể là do sắc tố từ một số loại thuốc hay thực phẩm như củ dền, đại hoàng, quả mọng…; khiến bạn hiểu lầm mình bị đái ra máu. Sự thay đổi màu sắc nước tiểu trong trường hợp này thường tự hết sau một vài ngày, khi bạn đã ngừng tiêu thụ những thứ này.

Nguy cơ mắc phải

Những ai thường bị tiểu ra máu?

Đi tiểu ra máu là tình trạng cực kì phổ biến và có thể ảnh hưởng tới bất kỳ ai ở bất kì độ tuổi nào, nhưng nữ giới thường gặp tình trạng này này hơn nam giới. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể kiểm soát nó bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo với ý kiến của bác sĩ để có thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ tiểu ra máu?

Có nhiều yếu tố làm bạn tăng nguy cơ tiểu ra máu, đặc biệt là:

• Trên 50 tuổi và đang bị phì đại tiền liệt tuyến
• Viêm thận do nhiễm vi rút hoặc vi khuẩn
• Gia đình có bệnh sử về thận
• Bạn đang sử dụng thuốc aspirin, kháng viêm giảm đau không chứa steroid và kháng sinh trong thời gian dài
• Hoạt động thể thao quá sức.

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh tiểu ra máu?

Trước tiên bác sĩ sẽ hỏi bạn về tình trạng bệnh sử cá nhân và gia đình, cũng như các triệu chứng của bạn. Để xác định nguyên nhân tiểu ra máu, bác sĩ sẽ yêu cầu làm những xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm nước tiểu. Kiểm tra sự nhiễm trùng đường tiểu hoặc sự xuất hiện của các chất khoáng gây ra sỏi thận.
• Chẩn đoán hình ảnh. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm như chụp X-quang, CT, MRI để có thêm thông tin để chẩn đoán chính xác.
• Nội soi bàng quang. Bác sĩ sẽ luồn một ống mảnh có gắn một camera nhỏ vào thận của bạn để kiểm tra cận cảnh bàng quang và ống tiểu để tìm các dấu hiệu của bệnh.

Những phương pháp nào dùng để điều trị tiểu ra máu?

Phương pháp điều trị còn tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán vì tiểu ra máu chỉ là một triệu chứng, không phải là bệnh lý. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ giúp bạn giảm bớt các triệu chứng khác bằng cách kê cho bạn một số loại thuốc phù hợp, như thuốc kháng sinh nếu bị nhiễm khuẩn.

Nếu bạn bị sỏi bàng quang hoặc sỏi thận, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên điều trị tán sỏi bằng sóng xung kích nội soi tán sỏi ngược dòng qua niệu đạo, tán sỏi bằng laser hay mổ lấy sỏi tùy theo vị trí và độ lớn của viên sỏi.

Thay đổi lối sống

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh tiểu ra máu?

Bạn sẽ có thể kiểm soát tình trạng này nếu áp dụng các biện pháp sau:

• Uống nhiều nước thay vì uống nước có cồn và các loại nước có màu khác.
• Hạn chế thức ăn chứa nhiều muối, chất đạm và oxalat.
• Hãy đi tiểu ngay khi bạn mắc tiểu và sau khi quan hệ tình dục.
• Tránh sử dụng các loại dung dịch vệ sinh phụ nữ có thể gây kích ứng cho bạn.
• Dừng hút thuốc lá.
• Thực hiện chế độ ăn uống khỏe mạnh.
• Tránh tiếp xúc với các chất hóa học và với chất độc hại.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về tiểu ra máu (đái ra máu), xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để hiểu rõ hơn các giải pháp tốt nhất cho bạn .