Tìm hiểu chung
Tiêu cơ vân (ly giải cơ vân) là bệnh gì?
Tiêu cơ vân, hay còn gọi là ly giải cơ vân, là tình trạng xảy ra khi cơ bị tổn thương. Sự tổn thương này sẽ giải phóng sắc tố myoglobin từ cơ vào trong máu. Bình thường thận lọc được các sắc tố này ra khỏi máu, tuy nhiên khi có quá nhiều lượng sắc tố từ cơ này, thận có thể bị tổn thương do tắc nghẽn các cấu trúc lọc máu. Thận sẽ bị suy và giải phóng chất thải độc hại vào trong máu.
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của tiêu cơ vân (ly giải cơ vân) là gì?
Triệu chứng chính của tiêu cơ vân là đau cơ và nước tiểu có màu nâu hoặc đỏ, sau đó chuyển sang ít nước tiểu dần hoặc không có nước tiểu. Đó là triệu chứng nguy hiểm cho thấy thận của bạn đang bị suy, đòi hỏi phải được chăm sóc y tế ngay lập tức. Các triệu chứng khác là mệt mỏi, ngủ gà, đau khớp, khát nhiều và nhịp tim nhanh hoặc loạn nhịp.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đi gặp bác sĩ ngay nếu:
- Có một trong những nguyên nhân của tiêu cơ vân, đặc biệt là chấn thương gây dập nát cơ hoặc đột quỵ nhiệt liên quan đến tập luyện;
- Thấy nước tiểu có màu đỏ nâu hoặc giảm lượng nước tiểu sau điều trị;
- Không thể đi tiểu;
- Đau cơ toàn thân;
- Thấy nước tiểu đổi màu hoặc giảm lượng nước tiểu sau điều trị.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân nào gây ra tiêu cơ vân (ly giải cơ vân)?
Các nguyên nhân gây ra ly giải cơ vân bao gồm chấn thương gây dập nát cơ, co giật, đột quỵ nhiệt liên quan đến tập luyện.
Những nguyên nhân khác có thể là bỏng lạnh nghiêm trọng, bỏng nặng, quá liều thuốc, sử dụng cocaine và tác dụng phụ của thuốc chẳng hạn như statin (thuốc điều trị tăng cholesterol).
Thỉnh thoảng, những người tập luyện các bài tập tăng cường sức chịu đựng quá sức nhưng chưa được huấn luyện đầy đủ cũng có thể bị tiêu cơ vân ( Ly giải cơ vân).
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc tiêu cơ vân (ly giải cơ vân)?
Tiêu cơ vân thường gặp ở người lớn hơn, mặc dù bệnh cũng có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh, trẻ tập đi và thanh thiếu niên bị bệnh di truyền thiếu enzyme cần cho quá trình chuyển hoá carbohydrate và lipid, hoặc những người bị bệnh cơ di truyền.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc tiêu cơ vân (ly giải cơ vân)?
Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tiêu cơ vân, bao gồm:
- Các loại thuốc và độc chất gây hại trực tiếp cho cơ: chất ức chế HMG-CoA reductase, đặc biệt khi phối hợp với thuốc hạ lipid dẫn xuất từ fibrate chẳng hạn như niacin (nicotinic acid, Nicolar); Cyclosporing (Sandimmune), Itraconazole (Sporanox), Erythromycin, Colchicine, Zidovudine (Retrovir), Corticosteroid.
- Các chất gây tổn thương cơ gián tiếp: rượu, chất ức chế hệ thần kinh trung ương, Cocaine, Amphetamine, thuốc lắc (MDMA), LSD, chất ức chế thần kinh cơ.
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán tiêu cơ vân (ly giải cơ vân)?
Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán dựa vào bệnh sử, khám lâm sàng và làm một số xét nghiệm.
Xét nghiệm máu sẽ cho thấy chức năng thận kém, tăng nồng độ kali và các bất thường thể dịch khác. Ngoài ra, bác sĩ có thể xét nghiệm máu lượng creatine kinase, một sản phẩm của sự phá huỷ cơ.
Xét nghiệm nước tiểu sẽ giúp bác sĩ tìm myoglobin, một chất tương tự hemoglobin và được giải phóng từ cơ bị tổn thương, có thể giúp chẩn đoán tiêu cơ vân.
Bác sĩ có thể tiến hành một số xét nghiệm khác để loại trừ những nguyên nhân gây triệu chứng tương tự, xác định nguyên nhân của tiêu cơ vân hoặc đi tìm biến chứng của bệnh.
Những phương pháp nào dùng để điều trị tiêu cơ vân (ly giải cơ vân)?
Việc điều trị ly giải cơ vân phải được tiến hành ở bệnh viện. Đầu tiên bạn sẽ được truyền dịch tĩnh mạch để giữ ổn định lưu lượng nước tiểu. Biện pháp này có ích trong việc đẩy các sắc tố ra khỏi thận. Bạn có thể được kê các loại thuốc giúp làm thay đổi tính axit của nước tiểu, làm cho nước tiểu tăng tính kiềm hơn và tăng thải nước tiểu.
Nếu bạn đã bước vào giai đoạn suy thận, bác sĩ có thể yêu cầu bạn lọc máu (chạy thận nhân tạo) để loại bỏ dịch và chất thải, giúp thận có thời gian nghỉ ngơi cho đến khi phục hồi. Bạn có thể phải cần vài tháng đến vài năm để hồi phục hoàn toàn.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của tiêu cơ vân (ly giải cơ vân)?
Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến tiêu cơ vân:
- Uống nhiều nước sau khi tập thể dục hoặc làm việc vất vả, nước sẽ giúp làm loãng nước tiểu của bạn và đào thải các sắc tố myoglobin ra khỏi thận;
- Ngừng sử dụng rượu hoặc các thuốc góp phần gây nên bệnh;
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
