Tác giả: Bác sĩ Đinh Thị Mai Hồng · Đa khoa · Bệnh viện Đại học Y dược Hà Nội
Thuốc lắc là một loại thuốc gây nghiện tổng hợp bất hợp pháp, thường được tiêu thụ ở dạng thuốc viên, viên nén hoặc dạng viên nang. Thuốc này là một dạng duy nhất trong số các loại thuốc gây nghiện bất hợp pháp, có cả tác dụng kích thích và gây ảo giác. Đặc tính kích thích của thuốc lắc giúp tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo trong khi các hiệu ứng gây ảo giác sẽ kích thích cảm giác làm cho các hình ảnh thực tế bị bóp méo.
MDMA là gì? Mặc dù thuốc có thể được gọi với nhiều tên khác nhau, nhưng đều có chung hóa chất 3,4-methylenedioxymethamphetamine (MDMA) gây ra tác dụng của thuốc.
Tuy nhiên, một khi thuốc đào thải ra khỏi cơ thể, não bù lại bằng cách giảm sản xuất các chất này và người sử dụng thuốc thường bị trầm cảm, lo lắng, lú lẫn, rối loạn giấc ngủ và thèm thuốc sau đó, ngay cả sau lần thử đầu tiên. Sự lạm dụng càng nặng thì hậu quả càng kéo dài, mặc dù một số ảnh hưởng lâu dài có thể do pha trộn thuốc lắc với các chất khác.
>>> Đọc thêm: Anh túc (thuốc phiện) và những thông tin cần biết
Các triệu chứng thường gặp của lạm dụng thuốc lắc là:
Nhiều tác dụng phụ tiêu cực, cả ngắn hạn và dài hạn liên quan đến việc sử dụng thuốc lắc. Hiện nay, rất ít người tiếp cận được nguồn MDMA thuần túy. Nhiều đại lý bán thuốc trộn với các thành phần khác, từ cocaine hoặc heroin đến caffeine và thuốc chuột. Vì lý do này, các tác dụng của “thuốc lắc” có thể khó dự đoán.
Thuốc lắc có tác hại gì? Tác dụng phụ của việc sử dụng thuốc lắc có thể xảy ra khi người dùng vẫn còn ảnh hưởng của thuốc hoặc sau khi hưng phấn đã giảm. Một số tác dụng phụ thường gặp cũng bao gồm:
Tiếp tục sử dụng thuốc lắc có thể gây xáo trộn các trung tâm tưởng thưởng và hưng phấn của não cũng như gây tổn thương lâu dài đến các dây thần kinh, não bộ và các cơ quan quan trọng khác. Những tác dụng phụ lâu dài bao gồm:
>>> Đọc thêm: Những điều bạn cần biết về thuốc gây mê trong phẫu thuật
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Giống như nhiều rối loạn sức khỏe tâm thần, một số yếu tố có thể góp phần gây ra nghiện ma túy. Các yếu tố chính là:
Lạm dụng thuốc dường như xảy ra khi sử dụng lặp lại một loại thuốc, làm thay đổi cách bộ não đưa ra cảm giác hưng phấn. Thuốc gây nghiện gây ra những thay đổi thực thể đối với một số tế bào thần kinh (neuron) trong não. Các neuron sử dụng chất dẫn truyền thần kinh để giao tiếp. Do đó, lạm dụng thuốc lắc có thể ảnh hưởng tới hành vi và lời nói của người dùng. Những thay đổi này có thể vẫn còn tồn tại lâu dài sau khi ngừng sử dụng thuốc.
>>> Tìm hiểu: Chất gây nghiện ảnh hưởng đến thai kì như thế nào?
Có nhiều yếu tố nguy cơ mắc lạm dụng thuốc lắc như:
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chẩn đoán lạm dụng thuốc lắc đòi hỏi các đánh giá kỹ lưỡng và thường xuyên bao gồm các đánh giá của bác sĩ tâm thần, bác sĩ tâm lý hoặc nhân viên tư vấn về rượu và ma túy. Xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc các xét nghiệm khác được sử dụng để đánh giá việc sử dụng ma túy, nhưng chúng không phải là một xét nghiệm chẩn đoán nghiện. Tuy nhiên, các xét nghiệm này có thể được sử dụng để theo dõi điều trị và phục hồi.
Để chẩn đoán rối loạn sử dụng các chất nghiện, hầu hết các chuyên gia về sức khỏe tâm thần đều sử dụng các tiêu chuẩn trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5).
Thuốc lắc MDMA là một loại thuốc tương đối mới. Do đó, không có nhiều thông tin về cách lạm dụng và nghiện xảy ra hoặc cách điều trị tốt nhất cho tình trạng phụ thuộc. Tuy nhiên, trong thực tế các triệu chứng cai nghiện chủ yếu là do thiếu các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, vì vậy các loại thuốc hoạt động để tăng lượng chất này trong não có thể giúp khá nhiều với quá trình cai nghiện. Ví dụ như các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs) có thể được sử dụng để làm giảm bớt các đợt tấn công trầm cảm, lo âu và hoảng loạn thường gặp do việc ngưng sử dụng thuốc lắc.
Cần ghi nhớ kỹ là thuốc lắc thường xuyên được sử dụng cùng với các chất gây nghiện khác. Điều này có thể làm quá trình điều trị phức tạp hơn vì một đối tượng có thể nghiện nhiều chất cùng một lúc. Do đó, việc điều trị phải đảm bảo một kế hoạch cai nghiện thuốc lắc phù hợp với tình trạng cụ thể của từng cá nhân.
Ngoài ra, các cách điều trị nghiện thuốc lắc thường sử dụng chung một công thức như cai nghiện các chất gây nghiện khác. Các dịch vụ nội trú hoặc ngoại trú có thể được sử dụng tùy thuộc vào tình trạng nghiện của người bệnh. Tỷ lệ tái phát do không điều trị liên tục khá cao. Các đối tượng cai nghiện được khuyến khích thay đổi một số lối sống nhất định.
Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn đối phó với lạm dụng thuốc lắc:
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!