Biến dạng cổ thiên nga là một tình trạng mà các khớp ở ngón tay bị ảnh hưởng và tạo thành hình dạng trông giống như cổ con thiên nga. Đó cũng là lý do vì sao biến dạng này có tên gọi như vậy.
Tìm hiểu chung
Biến dạng cổ thiên nga là gì?
Biến dạng cổ thiên nga xảy ra khi có áp lực bất thường tác động lên dây chằng quanh khớp liên đốt gần (PIP) của ngón tay.
Áp lực khiến cho dây chằng bị nới lỏng, sau đó khớp liên đốt gần bị duỗi quá mức. Kết quả, khớp này bị cong vòng xuống, hướng về phía lòng bàn tay.
Đồng thời, khớp liên đốt xa (DIP) cũng khiến cho đầu ngón tay gập về phía lòng bàn tay.
Hình dạng cong bất thường khi bị biến dạng cổ thiên nga khiến cho người bệnh khó cầm nắm được đồ vật hay nắm tay lại. Việc hạn chế chuyển động này có thể được phân loại là khuyết tật, khi mà một số chức năng cơ bản của ngón tay và bàn tay không còn nữa.
Biến dạng cổ thiên nga khác biệt với dị tật ngón tay khác (như ngón tay cò súng) ở chỗ chỉ có các ngón tay có khớp liên đốt gần (khớp đốt ở giữa ngón tay) bị ảnh hưởng, tức là ngón cái sẽ không có hình dạng bất thường này.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng biến dạng cổ thiên nga
Ở giai đoạn sau, biến dạng cổ thiên nga có thể dễ dàng được nhận diện nhờ vào các triệu chứng trực quan.
Những dấu hiệu sớm của tình trạng này thường là đau khi uốn cong khớp giữa các đốt ngón tay và cong nhẹ một hay nhiều ngón tay theo nhiều hướng khác nhau.
Nếu không được điều trị, hai khớp liên đốt gần và xa sẽ có hình dạng cong bất thường, khiến ngón tay trông giống với hình dạng của cổ con thiên nga.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây biến dạng cổ thiên nga là gì?
Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra biến dạng này là viêm khớp dạng thấp. Ngoài ra, cũng có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn khác, có thể là một hoặc nhiều tình trạng sau:
- Các loại viêm khớp khác
- Ngón tay vồ (mallet finger) không được điều trị – một chấn thương xảy ra ở gân duỗi đầu ngón tay
- Gãy xương ngón tay nhưng quá trình hồi phục không tốt
- Chấn thương trực tiếp đến ngón tay có dây chằng quanh khớp liên đốt gần đã yếu
- Tổn thương thần kinh gây co thắt cơ bắp
- Đầu ngón tay bị giập, tổn thương nghiêm trọng
- Căng cứng cơ bàn tay do chấn thương
- Lớp mô xơ ở vị trí giữa lòng bàn tay và ngón tay bị giãn, lỏng lẻo
- Dây chằng ngón tay bị nhão
- Đứt một hoặc nhiều gân ngón tay
- Một số bệnh lý di truyền, chẳng hạn như hội chứng Ehlers-Danlos
Những người bị viêm khớp dạng thấp cũng có nguy cơ cao gặp phải biến dạng cổ thiên nga ở một hoặc nhiều ngón tay.
Do đó, nếu được chẩn đoán bị viêm khớp dạng thấp, bạn nên trao đổi với bác sĩ về các biện pháp phòng ngừa để tránh bệnh tiến triển gây nên biến dạng này.
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán biến dạng cổ thiên nga?
Bác sĩ sẽ nhìn vào hình dạng các ngón tay và kiểm tra xem có đầu ngón tay nào gập xuống và cong hướng về lòng bàn tay, cũng như có khớp liên đốt gần nào vòng lõm xuống quá mức không.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng cố gắng để tìm ra nguyên nhân gây ra biến dạng này. Đối với người bệnh viêm khớp dạng thấp, nguyên nhân rất có thể liên quan đến bệnh lý này.
Đôi khi, bạn sẽ được yêu cầu chụp X-quang ngón tay bị biến dạng để xem có chấn thương cấp tính nào xảy ra hay không.
Những phương pháp điều trị biến dạng cổ thiên nga
Điều trị cho biến dạng cổ thiên nga ở từng người bệnh sẽ không giống nhau, tùy theo mức độ nghiêm trọng của biến dạng. Có hai hình thức điều trị là không phẫu thuật và phẫu thuật.
Điều trị không phẫu thuật
Các phương pháp điều trị này tập trung vào việc khôi phục tính linh hoạt cho khớp liên đốt gần và căn chỉnh lại cấu trúc cho bàn tay, ngón tay. Hầu hết trường hợp, chỉnh sửa các khớp liên đốt gần sẽ tiến hành chung với khớp liên đốt xa. Nếu không có hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật bổ sung.
Một số trường hợp, vật lý trị liệu có thể mang đến hiệu quả tốt. Các bài tập kéo dài, xoa bóp và vận động khớp sẽ giúp khôi phục chức năng và mối liên kết giữa các ngón tay với bàn tay.
Ngoài các liệu pháp trị liệu, bác sĩ có thể cho bạn mang nẹp ngón tay. Trường hợp tốt nhất, nẹp ngón tay sẽ giúp các khớp liên đốt gần trở nên mềm dẻo trở lại.
Bác sĩ cũng kê đơn một số thuốc giảm đau trong quá trình điều trị biến dạng cổ thiên nga. Nếu bạn muốn thay đổi sang loại thuốc mới, hãy hỏi ý kiến từ bác sĩ điều trị.
Phẫu thuật
Bác sĩ chỉ khuyến khích điều trị bằng phẫu thuật trong các trường hợp biến dạng nghiêm trọng cũng như không đáp ứng với các liệu pháp trị liệu hay nẹp.
Phẫu thuật mô mềm, cố định khớp ngón tay (finger joint fusion) và chỉnh hình khớp liên đốt gần đều là những lựa chọn có thể dùng để điều trị cho biến dạng cổ thiên nga.
- Phẫu thuật mô mềm bao gồm tách, sắp xếp và điều chỉnh lại các dây chằng quanh khớp liên đốt gần. Tuy nhiên, hình thức phẫu thuật này có thể không mang lại hiệu quả cao. Sau phẫu thuật, đa số người bệnh sẽ tiếp nhận vật lý trị liệu để hỗ trợ quá trình phục hồi.
- Phẫu thuật cố định khớp ngón tay giúp cố định khớp liên đốt xa để đầu ngón tay không thể cong gập xuống nữa. Phẫu thuật này giúp ổn định khớp, giảm đau và tránh gây ra thêm những biến dạng khác. Trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể cố định cả khớp liên đốt gần ở vị trí hơi cong nhẹ.
- Chỉnh hình khớp liên đốt gần liên quan đến việc thay thế một phần hoặc toàn bộ khớp liên đốt gần ở các ngón tay bị biến dạng. Các phần dây chằng xung quanh khớp được loại bỏ và thay thế. Khi dây chằng mới được nối, bác sĩ sẽ tái tạo lại một số mô mềm để phục hồi khả năng cử động cho ngón tay.
Sau khi thực hiện phẫu thuật, thời gian phục hồi có thể mất nhiều tuần hoặc vài tháng. Bác sĩ cũng hướng dẫn bạn cách chăm sóc ngón tay hàng ngày sau khi phẫu thuật. Bạn có thể cần phải đeo nẹp cho đến khi vết mổ lành lại.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.
[embed-health-tool-bmi]
