Chăm sóc giảm nhẹ là chăm sóc cho người mắc bệnh hiểm nghèo tập trung vào việc làm giảm những tác động xấu về mặt tinh thần, cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân và gia đình, nhưng không nhằm mục đích tự chữa khỏi bệnh. Chăm sóc giảm nhẹ nên được tiến hành cho tất cả các bệnh nhân mắc bệnh ung thư song song với việc điều trị bệnh.
Trong bài viết này, Hello Bacsi mời bạn cùng tìm hiểu về vai trò của việc chăm sóc giảm nhẹ và tác dụng của fucoidan đối với bệnh nhân ung thư gan.
Chăm sóc giảm nhẹ là gì?
Việc mắc bệnh ung thư và quá trình điều trị bệnh có thể khiến người bệnh phải chịu các tác dụng phụ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý. Việc điều trị những ảnh hưởng này được gọi là chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc hỗ trợ.
Chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc hỗ trợ là thuật ngữ dùng để chỉ việc cung cấp cho bệnh nhân các lựa chọn khác nhau, để họ tự quyết định chọn hình thức chăm sóc sức khỏe và tinh thần cho chính mình. Chăm sóc giảm nhẹ là một phần quan trọng của việc điều trị bệnh được tiến hành song song với quá trình chữa bệnh.
Mục đích của việc chăm sóc giảm nhẹ là nhằm:
- Làm chậm sự tiến triển của khối u góp phần chữa khỏi bệnh ung thư
- Đảm bảo rằng tất cả các nhu cầu chăm sóc của người bệnh đều được giải quyết, bao gồm các nhu cầu về thể chất, cảm xúc, tinh thần và xã hội…
Thực tế đã chứng minh việc chăm sóc giảm nhẹ có thể góp phần nâng cao sức khỏe, cải thiện chất lượng cuộc sống và giúp người bệnh ung thư gan cảm thấy hài lòng hơn với việc điều trị.
[embed-health-tool-bmi]
Vai trò của việc chăm sóc giảm nhẹ đối với bệnh nhân ung thư
Bệnh nhân ung thư thường phải chịu rất nhiều triệu chứng bệnh gây tác động nghiêm trọng đến sức khỏe và tâm lý. Ngoài ra, trong quá trình điều trị bệnh, những bệnh nhân này còn có thể phải chịu thêm những tác dụng phụ của việc dùng thuốc, hóa trị hay xạ trị… gây ảnh hưởng xấu đến cả sức khỏe lẫn tinh thần.
Việc chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư gan nhằm giảm bớt những triệu chứng và tác dụng phụ là một phần quan trọng trong quá trình điều trị bệnh, bất kể loại bệnh ung thư mắc phải, độ tuổi của người bệnh hay bệnh đang ở giai đoạn nào.
Với người bệnh nặng, việc chăm sóc giảm nhẹ đòi hỏi phải được chú trọng hơn. Nếu được chăm sóc giảm nhẹ đúng cách và đầy đủ, người bệnh sẽ cảm thấy thoải mái, chất lượng cuộc sống được cải thiện xuyên suốt từ khi nhận chẩn đoán mắc bệnh đến cả sau quá trình điều trị.
Không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị nhằm giảm nhẹ những vấn đề về thể chất và sức khỏe như đau, buồn nôn, mệt mỏi… việc chăm sóc giảm nhẹ còn tập trung vào hỗ trợ các nhu cầu về tình cảm, tinh thần… cho người bị ung thư.
Khác với những phương pháp điều trị bệnh trực tiếp, mục tiêu của chăm sóc giảm nhẹ là cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái ngay trong và sau điều trị, hướng dẫn gia đình người bệnh biết cách hỗ trợ cho bệnh nhân. Các biện pháp chăm sóc giảm nhẹ có thể được áp dụng như: sử dụng thuốc, tập vật lý trị liệu, tư vấn dinh dưỡng, xoa bóp, châm cứu, thực hành các kỹ thuật thư giãn, hỗ trợ giải tỏa tâm lý…
Những ai cần được chăm sóc giảm nhẹ?
Bệnh nhân ung thư gan rất cần được chăm sóc giảm nhẹ, đặc biệt là trong các trường hợp sau:
- Người đang áp dụng các phương pháp điều trị bệnh như: hóa trị, xạ trị…
- Người bệnh ung thư gan chọn cách tập trung vào các phương pháp điều trị nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống, xốc lại tinh thần thay vì điều trị bệnh ung thư.
- Người vừa biết mình bị ung thư hoặc đang điều trị ung thư hoặc đã điều trị xong nhưng vẫn phải chịu các tác dụng phụ hoặc đang có các triệu chứng của bệnh.
- Người bệnh ung thư gan dự kiến chỉ còn sống được khoảng 6 tháng hoặc ít hơn.
Bệnh nhân ung thư gan có thể tìm kiếm sự chăm sóc giảm nhẹ ở đâu?
Để có sự trợ giúp trong việc tìm kiếm sự chăm sóc giảm nhẹ, bệnh nhân ung thư gan có thể trao đổi với bác sĩ điều trị. Tùy thuộc vào hình thức chăm sóc giảm nhẹ mà bạn chọn, bác sĩ có thể giới thiệu cho bạn dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ ngay tại bệnh viện mà bạn đang điều trị, phòng khám chuyên khoa hay các cộng đồng hỗ trợ bệnh nhân ung thư.
Ví dụ, bạn cần được tư vấn về dinh dưỡng và vật lý trị liệu, bác sĩ có thể giới thiệu cho bạn một chuyên viên chăm sóc giảm nhẹ của bệnh viện hay nếu bạn cần tư vấn về tâm lý, bác sĩ sẽ giới thiệu bạn đến gặp chuyên viên tư vấn tại một trung tâm tư vấn tâm lý uy tín…
Ngoài ra, bạn có thể lên mạng, tìm đến Cộng đồng bệnh nhân ung thư Việt Nam hay Câu lạc bộ bệnh nhân – Cập nhật kiến thức ung thư cộng đồng… để được hỗ trợ trong việc tìm kiếm hình thức chăm sóc giảm nhẹ.
Những gì mà người bệnh cần đề cập trong việc chăm sóc giảm nhẹ
Một phần quan trọng của chăm sóc giảm nhẹ là đề cập đến kết quả chẩn đoán, phương pháp và quá trình điều trị cùng nhu cầu của người bệnh. Những cuộc trò chuyện này giúp mọi người hiểu những gì bạn muốn, thấu hiểu những kỳ vọng mà phương pháp điều trị có thể mang lại cho bạn… Việc chăm sóc giảm nhẹ đem lại hiệu quả tốt nhất khi bạn, gia đình và nhóm chăm sóc sức khỏe làm việc cùng nhau.
Dưới đây là một số lời khuyên để người bệnh ung thư gan nói chuyện với nhóm chăm sóc sức khỏe của mình:
- Hãy nhờ bác sĩ giải thích chi tiết về kết quả chẩn đoán, phương pháp và kế hoạch điều trị, đưa ra con số ước tính để tiên đoán về cơ hội phục hồi của bạn. Bạn nên ghi chép hay thu âm (nếu bác sĩ đồng ý) lại những gì bác sĩ trao đổi hoặc đề nghị một người thân đi cùng nhằm giúp bạn ghi nhớ mọi thứ tốt hơn.
- Đừng quên yêu cầu nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn giải thích bất cứ điều gì bạn không hiểu, đó có thể là một thuật ngữ y khoa, một phương pháp điều trị hay tên gọi của một loại thuốc… Việc hiểu rõ những điều này giúp bạn an tâm và thoải mái hơn.
- Chia sẻ với nhóm chăm sóc giảm nhẹ về nhu cầu xã hội, cảm xúc, tinh thần… của bạn. Điều này làm cho họ hiểu bạn hơn, giúp việc chăm sóc giảm nhẹ diễn ra thuận lợi và mang lại kết quả khả quan.
- Nếu gặp bất kỳ đau đớn, khó chịu hoặc các tác dụng phụ khác, bạn hãy thông báo cho bác sĩ điều trị và nhóm chăm sóc giảm nhẹ biết. Việc này giúp bác sĩ tìm ra các lựa chọn tốt và phù hợp nhất để quản lý các triệu chứng bệnh của bạn nhanh hơn.
- Hãy ghi lại bất kỳ triệu chứng và tác dụng phụ nào bạn gặp phải, bao gồm tất cả những gì xảy ra, tần suất, thời điểm xảy ra trong ngày và mức độ tác động của nó. Đừng quên chia sẻ những ghi chú này cho bác sĩ hoặc nhóm chăm sóc giảm nhẹ. Việc theo dõi này rất hữu ích khi có thể giúp bác sĩ hay nhóm chăm sóc sức khỏe tìm ra nguyên nhân của vấn đề và điều trị nó.
- Nói chuyện với bác sĩ về các dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ mà bạn đang trải nghiệm. Ngoài ra, bạn cũng có thể yêu cầu gặp bác sĩ chuyên về chăm sóc giảm nhẹ nếu bạn chưa hài lòng với những gì đang trải qua.
Tác dụng của fucoidan đối với người bị ung thư gan
Fucoidan là một chuỗi phân tử đường đa (poly-saccharide phức tạp) được tìm thấy trong các tế bào sống của tảo, rong biển nâu. Hoạt chất này đã trở thành đề tài nghiên cứu của nhiều nhà khoa học.
1. Tác dụng của fucoidan trong nền y học cổ truyền Nhật Bản
Có thể bạn chưa biết người dân đảo Okinawa, Nhật Bản, đã có thói quen sử dụng các loại tảo/rong biển nâu như một thực phẩm từ rất lâu, mỗi người ăn trung bình 1g/ngày. Điều thú vị là Okinawa là nơi có tỷ lệ người bị ung thư thấp nhất Nhật Bản.
Điều này phần nào cho thấy tảo/rong biển nâu đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân ung thư, giúp giảm kích thước khối u.
2. Tác dụng của fucoidan trong nền y học hiện đại trên thế giới
Tác dụng chống ung thư của hoạt chất fucoidan đã được đánh giá thông qua những thử nghiệm trong phòng thí nghiệm hoặc thử nghiệm trên cơ thể sống (động vật, thực vật, tế bào sống) với một số loại bệnh ung thư. Thông qua các công trình nghiên cứu này, các nhà khoa học đã tìm ra một số cơ chế của fucoidan:
Kích thích quá trình apoptosis
Fucoidan khởi động quá trình apoptosis, làm chết tế bào ung thư một cách tự nhiên mà không gây ra viêm, do hoạt hóa các caspase 3, 7, 8, 9 trong tế bào, làm hủy hoại chức năng của ti thể (mitochondria) tế bào; làm giảm các protein kháng apoptosis nội bào; làm tăng protein thúc đẩy quá trình apoptosis…
Ức chế quá trình tạo mạch mới, ức chế sự di căn
Fucoidan ức chế sự hình thành các mạch máu mới đến nuôi dưỡng khối u do ức chế sự gắn yếu tố phát triển nội mạc mạch (VEGF) lên các receptor của VEGF ở màng tế bào thành mạch.
Để có thể xâm lấn được vào mô lành, các tế bào u đã tiết ra các enzyme hủy protid để phá vỡ các protein của khuôn ngoại bào (như collagen, fibronectin và laminin). Fucoidan làm giảm sự sản xuất và giảm cả hoạt tính của các enzyme này nên bảo vệ được tế bào lành trước sự xâm lấn của các tế bào u.
Thúc đẩy đáp ứng miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch đặc hiệu
Fucoidan làm tăng hoạt tính và số lượng các tế bào diệt tự nhiên là hàng rào đề kháng đầu tiên của hệ miễn dịch. Những nghiên cứu còn cho thấy fucoidan là chất hoạt hóa các lympho bào và các đại thực bào, hoạt hóa các tế bào T cytotoxic, thúc đẩy sự trưởng thành tế bào đuôi gai. Do đó, fucoidan có hiệu quả trong miễn dịch dự phòng và hỗ trợ nâng cao hiệu quả của các phương pháp điều trị ung bướu.
Hiệp đồng làm giảm tác động tính của phương pháp hóa – xạ trị
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh fucoidan có tác dụng hiệp đồng hoặc làm giảm độc tính của các thuốc chống ung thư truyền thống gây ra trên niêm mạc của hệ tiêu hóa. Chế độ ăn có fucoidan có tác dụng làm giảm sự phát triển dòng tế bào OE33 khi kết hợp với lapatinib là thuốc chống ung thư nhóm ức chế tyrosin kinase trong ung thư vú HER-2 dương tính.
