Tổng quan về phương pháp điều trị tiểu đường

Có nhiều cách giúp điều trị tiểu đường và kiểm soát bệnh hiệu quả, tùy thuộc vào việc bạn có nghiêm túc với việc kiểm soát bệnh hay không.

Tiểu đường ngày càng phổ biến trên thế giới, đặc biệt ở Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân mắc tiểu đường ngày càng gia tăng. Đây là bệnh mãn tính không thể chữa khỏi hoàn toàn được. Nhưng nếu biết cách điều trị và sống chung với bệnh, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng cuộc sống như người bình thường.

Những phương pháp điều trị tiểu đường phổ biến hiện nay

Vẫn chưa có cách chữa trị dứt điểm bệnh tiểu đường nhưng căn bệnh này có thể được điều trị và kiểm soát hiệu quả. Nhiều người bị tiểu đường tuýp 2 nhẹ có thể kiểm soát tình trạng bệnh bằng chế độ ăn uống và luyện tập, thậm chí có thể không cần sử dụng thuốc. Bác sĩ sẽ dựa trên nhiều yếu tố để xem xét lựa chọn phương pháp điều trị cho bạn, bao gồm:

• Độ tuổi
• Tình trạng sức khỏe chung
• Tiền sử mắc bệnh
• Loại tiểu đường
• Mức độ bệnh
• Khả năng dung nạp đối với một vài loại thuốc
• Phương thức hoặc liệu pháp điều trị trước đây
• Dự đoán tiến triển của bệnh
• Ý kiến và nguyện vọng của bạn.

Quá trình điều trị chủ yếu liên quan đến chế độ ăn uống và luyện tập, thuốc trị tiểu đường, insulin hoặc các loại thuốc tiêm khác.

Bác sĩ có thể sẽ kê toa những loại thuốc điều trị tiểu đường nào?

Có nhiều thuốc tiểu đường dạng viên và thuốc tiêm insulin, mỗi loại có những tác dụng riêng biệt. Đôi khi, bệnh nhân cần sử dụng kết hợp nhiều thuốc.

Liệu pháp Insulin

Những người bị tiểu đường tuýp 1 cần tiêm insulin do tuyến tụy không tự sản xuất insulin được. Ở những bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 2, cơ thể không sử dụng hiệu quả insulin hoặc tuyến tụy tiết ra quá ít insulin, nên khi những phương pháp điều trị khác không giúp duy trì lượng glucose ở mức an toàn thì việc tiêm insulin từ ngoài vào cũng sẽ cần thiết.

Do các enzym ở dạ dày cản trở việc hấp thụ insulin, việc uống insulin không hiệu quả trong việc hạ đường huyết. Insulin phải được truyền trực tiếp vào máu bằng cách tiêm. Những dụng cụ thường dùng để tiêm bao gồm ống và kim tiêm; bút tiêm insulin hoặc ống bơm insulin chứa liều lượng phù hợp. Những loại insulin dạng hít mới cũng đã có mặt trên thị trường.

Không phải mọi loại insulin đều như nhau. Chúng khác nhau ở thời điểm bắt đầu tác dụng sau khi được tiêm, thời điểm hiệu quả đạt đỉnh và thời gian tồn tại trong cơ thể. Vì những lý do này, bác sĩ có thể kê đơn nhiều loại insulin khác nhau để sử dụng ở những thời điểm trong ngày, bao gồm:

• Insulin tác dụng nhanh
• Insulin tác dụng ngắn
• Insulin tác dụng trung bình
• Insulin tác dụng kéo dài
• Các dạng insulin kết hợp.

Thuốc điều trị tiểu đường dạng uống

Thuốc trị tiểu đường dạng uống có nhiều nhóm, tác động vào từng quá trình chuyển hóa đường trong cơ thể. Chúng có thể làm chậm sự hấp thu đường từ thức ăn, tăng cường dự trữ glucose vào gan và cơ, thúc đẩy cơ thể tăng tổng hợp insulin, tăng cường độ nhạy của insulin,…

• Nhóm biguanide: metformin
• Chất ức chế alpha glucosidase: miglitol, acarbose
• Chất chủ vận dopamin: bromocriptine
• Chất ức chế DPP-4: alogliptin, linagliptin, saxagliptin, sitagliptin và các dạng kết hợp của chúng với hoạt chất khác
• Peptide giống glucagon: albiglutide, dulaglutide, exenatide, liraglutide
• Nhóm sulfonylureas: glipizide, glimepiride, chlorpropamide, tolazamide, tolbutamide,…
• Thiazolidinediones: rosiglitazone, pioglitazone,…

Và một số loại thuốc khác.

Làm thế nào để kiểm soát bệnh tiểu đường?

Kiểm tra đường huyết thường xuyên

Thường xuyên kiểm tra lượng đường trong máu là cách duy nhất để biết lượng đường huyết có nằm trong khoảng an toàn hay không. Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến lượng glucose trong máu và gây ra nhiều biến động không mong muốn bao gồm:

• Thức ăn
• Chế độ vận động
• Các loại thuốc
• Bệnh khác
• Các đồ uống chứa cồn
• Thời điểm trong ngày
• Căng thẳng.

Bạn kiểm tra lượng đường huyết và biết được cơ thể phản ứng với các yếu tố kể trên nhiều bao nhiêu thì bạn càng an toàn bấy nhiêu. Việc chú ý đến tất cả các dấu hiệu hạ đường huyết hoặc tăng đường huyết có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng tiểu đường của bản thân. Nếu bạn có triệu chứng tăng hoặc hạ đường huyết, hãy lập tức kiểm tra lượng đường trong máu và điều trị thích hợp.

Một cách khác để kiểm tra tính hiệu quả của kế hoạch điều trị tiểu đường là xét nghiệm nồng độ HbA1C hay A1C, đo lường lượng đường huyết trong khoảng 2 đến 3 tháng. Xét nghiệm này quyết định xem bạn có cần thay đổi chế độ ăn uống, phác đồ điều trị tiểu đường và các yếu tố khác hay không. Mức A1C lý tưởng ở bệnh nhân thay đổi tùy theo độ tuổi và một số yếu tố khác. Bệnh nhân nên thảo luận với bác sĩ về mức HbA1C chỉ tiêu.

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong việc chữa bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, không một chế độ dinh dưỡng đơn lẻ nào hoàn toàn phù hợp cho tất cả mọi người. Những người bị tiểu đường nên trung thành với những loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, chất béo và calo như trái cây, rau củ và các loại ngũ cốc nguyên hạt.

Việc giảm khẩu phần ăn cũng giúp duy trì lượng đường huyết khỏe mạnh. Bạn chỉ nên ăn vừa đủ nhu cầu của cơ thể. Đồng thời, việc cân bằng tỷ lệ tinh bột, đạm, đường và chất béo đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Hãy tham khảo nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường. Bên cạnh đó, hãy thường xuyên theo dõi lượng đường huyết sau các bữa ăn để tìm ra những loại thực phẩm phù hợp nhất với bạn cũng như những loại thực phẩm bạn cần tránh.

Vận động

Vận động cũng là cách điều trị tiểu đường rất hiệu quả, giúp các bệnh nhân tiểu đường giảm chỉ số đường huyết. Các hoạt động thể chất không chỉ giúp duy trì cân nặng thích hợp mà còn tăng cường sức khỏe tim, thận – những cơ quan dễ gánh chịu biến chứng tiểu đường. Các bài tập thể dục theo nhịp điệu cũng làm tăng độ nhạy của cơ thể người bệnh với insulin. Bằng cách vận động, cơ thể sẽ cần ít lượng insulin hơn để vận chuyển đường.

Dù phương pháp điều trị tiểu đường ở mỗi người là khác nhau nhưng việc tập thể dục khoảng 30 phút mỗi ngày đều mang lại lợi ích chung cho mọi người. Hãy trao đổi với bác sĩ để lập ra một chương trình luyện tập phù hợp với độ tuổi và thể trạng của bạn.