Oseltamivir là thuốc kháng virus được chỉ định điều trị và dự phòng nhiễm cúm A và cúm B. Thuốc chỉ được dùng điều trị cho người lớn và trẻ em trên 2 tuần tuổi có các triệu chứng nhiễm cúm trong vòng dưới 48 giờ. Đối với dự phòng, oseltamivir có thể sử dụng cho người lớn và trẻ trên 1 tuổi có tiếp xúc với người bị nhiễm virus cúm hoặc sinh sống trong cộng đồng hiện đang có virus cúm lưu hành.
Tìm hiểu các thông tin về thuốc oseltamivir qua bài viết sau đây!
Oseltamivir là thuốc gì?
Oseltamivir hoạt động bằng cách hạn chế sự xâm nhập của virus vào tế bào vật chủ mới và ngăn chặn virus cúm phát triển. Thuốc này không phải là thuốc thay thế cho vắc xin cúm.
Loại thuốc: thuốc kháng virus cúm type A và B.
Tên biệt dược: Tamiflu, Flustad, Oseflu.
Dạng thuốc và hàm lượng:
- Viên nang với những hàm lượng: oseltamivir 30 mg; oseltamivir 45 mg; oseltamivir 75mg.
- Bột pha hỗn dịch uống: 6 mg/ml.
Tác dụng của oseltamivir là gì?
Oseltamivir được chỉ định trong các trường hợp:
- Điều trị nhiễm cúm A và cúm B cấp, không biến chứng cho người lớn và trẻ em trên 2 tuần tuổi có các triệu chứng nhiễm cúm trong vòng dưới 48 giờ. Hiệu quả của thuốc chưa được thiết lập đối với những trường hợp sử dụng thuốc trong vòng hơn 48 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng cúm.
- Dự phòng cúm A và cúm B cho người lớn và trẻ trên 1 tuổi có tiếp xúc với người bị nhiễm virus cúm hoặc sinh sống trong cộng đồng hiện đang có virus cúm lưu hành. Trong đợt bùng phát dịch cúm trên diện rộng, thuốc cũng có thể được sử dụng để dự phòng cho trẻ dưới 1 tuổi.
Bảo quản thuốc
Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm, tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm. Không bảo quản trong ngăn đá. Mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì, hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.
Không vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.
Chống chỉ định
Tiền sử quá mẫn với thuốc.
Liều dùng
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.
Liều dùng oseltamivir cho người lớn và trẻ vị thành niên (trên 13 tuổi) là gì?
Liều dùng thông thường cho người lớn mắc bệnh cúm:
Uống 75 mg, dùng hai lần mỗi ngày trong 5 ngày.
Chỉ định được phê duyệt: Điều trị nhiễm cúm cấp tính, chưa biến chứng ở những bệnh nhân có triệu chứng không quá 48 giờ.
Liều dùng thông thường cho người lớn phòng ngừa cúm:
Sau khi tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh: uống 75 mg, dùng một lần mỗi ngày trong ít nhất 10 ngày hoặc trong vòng 6 tuần khi có dịch bệnh lưu hành.
Bệnh nhân suy giảm miễn dịch có thể kéo dài thời gian dùng thuốc lên tới 12 tuần.
Liều dùng oseltamivir cho trẻ em là gì?
| Bảng 1. Liều khuyến cáo của oseltamivir đề dự phòng và điều trị cúm cho trẻ em từ 2 tuần – 12 tuổi | |||
|---|---|---|---|
| Cân nặng | Liều điều trị (trong vòng 5 ngày) | Liều điều trị dự phòng (trong vòng 10 ngày) | Thể tích hỗn dich uống (6mg/ml cho mỗi liều) |
| 2 tuần đến 1 tuổi | |||
| Tất cả các mức cân | 3 mg/kg/lần x 2 lần/ngày | 0,5 ml/kg | |
| 1 tuổi đến 12 tuổi | |||
| Dưới 15 kg | 30 mg/lần x2 lần/ngày | 30 mg/lần x 1 lần/ngày | 5 ml |
| 15,1 kg – 23 kg | 45 mg/lần x 2 lần/ngày | 45 mg/lần x lần/ngày | 7,5 ml |
| 23,1 kg – 40 kg | 60 mg/lần x 2 lần/ngày | 60 mg/lần x 1 lần/ngày | 10 ml |
| Trên 40,1 kg | 75 mg/lần x 2 lần/ngày | 75 mg/lần x 1 lần/ngày | 12,5 ml |
Chỉ định được phê duyệt: Điều trị nhiễm cúm chưa biến chứng, cấp tính ở bệnh nhân (2 tuần tổi trở lên) có triệu chứng không quá 48 giờ. Trẻ em được khuyến cáo dùng thuốc để dự vòng trong vòng 10 ngày sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm virus hoặc trong vòng 6 tuần khi có dịch bệnh lưu hành.
Bạn nên dùng oseltamivir như thế nào?
- Thuốc có thể được sử dụng cùng thức ăn hoặc không. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cùng thức ăn có thể làm tăng hấp thu thuốc.
- Dùng thuốc này ngay sau khi xuất hiện các triệu chứng cúm hoặc sau khi bạn bị phơi nhiễm với bệnh cúm càng sớm càng tốt và oseltamivir tác động tốt nhất trong vòng 2 ngày có các tình trạng trên.
- Liều lượng thuốc dựa trên tình trạng sức khỏe và đáp ứng điều trị. Ở trẻ em, liều lượng thuốc cũng dựa trên cân nặng cơ thể.
- Cần hiệu chỉnh liều dùng trên bệnh nhân suy thận mức độ vừa và nặng.
Thuốc này có tác động tốt nhất khi lượng thuốc trong cơ thể của bạn được giữ ở mức không đổi. Vì vậy, uống thuốc này ở các khoảng cách đều nhau tại cùng một thời điểm trong mỗi ngày. Tiếp tục dùng trong đúng thời gian theo chỉ định. Việc ngừng thuốc quá sớm có thể làm virus tiếp tục phát triển, có thể dẫn đến tái phát nhiễm trùng hoặc điều trị không khỏi bệnh.
Dạng hỗn dịch uống cần được pha chế bởi dược sĩ bằng cách hòa trộn kỹ bột thuốc với nước. Trong trường hợp dạng hỗn dịch thuốc không có sẵn, có thẻ mở viên nang và trộn với các dung dịch được làm ngọt như siro để pha chế thuốc. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, cần cung cấp dụng cụ chia liều phù hợp đề có thể đong chính xác được những thể tích thuốc nhỏ.
Báo cho bác sĩ nếu tình trạng của bạn vẫn tồn tại hoặc nặng hơn hoặc nếu các triệu chứng mới xuất hiện.
Tác dụng phụ
Nhìn chung ở người lớn và trẻ vị thành niên, tác dụng phụ phố biến nhất là: buồn nôn và nôn, đau đầu. Các phản ứng này thường xảy ra trong ngày đầu tiên hoặc ngày thử hai dùng thuốc và tự hết sau 1 – 2 ngày.
Tác dụng phụ thường gặp:
- Nhiễm khuẩn: viêm phế quản, viêm mũi – họng, nhiễm khuẩn đường hô hấp trên, viêm xoang, viêm tai giữa (trẻ em), nhiễm virus Herpes simplex.
- Thần kinh: mất ngủ.
- Hô hấp: ho, đau họng, chảy nước mũi.
- Tiêu hóa: đau bụng, nôn, khó tiêu, tiêu chảy.
- Thị giác: viêm kết mạc (trẻ em).
- Thính giác: đau tai (trẻ em).
- Toàn thân: đau, bao gồm đau tay chân, chóng mặt, mệt mỏi, sốt.
Tác dụng phụ ít gặp: phản ứng quá mẫn; giảm nhận thức, co giật; loạn nhịp; tăng enzym gan; eczema, viêm da, ngứa, mày đay; bệnh màng nhĩ (trẻ em).
Tác dụng phụ hiểm gặp: giảm tiểu cầu; phản ứng phản vệ, phản ứng kiểu phản vệ; rồi loạn thị giác; xuất huyết tiêu hóa, viêm đại tràng xuất huyết; viêm gan ác tính, suy gan, viêm gan; phù mạch máu – thần kinh, hồng ban đa dạng, hội chứng Stevens-Johnson, hội chứng Lyell.
Đã có một số báo cáo về oseltamivir gây tác dụng phụ trên tâm thần như kích thích, rối loạn hành vi, lo âu, lú lẫn, ảo giác, mê sảng, ác mộng, tự gây tổn thương cho bản thân. Những triệu chứng này hiếm gặp và thường xảy ra ở trẻ em. Hãy đến viện ngay nếu bạn hoặc trẻ em sử dụng thuốc có bất cứ triệu chứng nào bất thường.
Thận trọng/ Cảnh báo
Trước khi dùng oseltamivir bạn nên biết những gì?
Khi quyết định sử dụng một loại thuốc, phải cân nhắc giữa nguy cơ và lợi ích khi dùng thuốc. Đối với thuốc này, các điều sau đây cần được xem xét:
Dị ứng
Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn đã từng có bất kỳ phản ứng bất thường hoặc dị ứng với thuốc này hoặc bất kỳ loại thuốc khác, hay nếu bạn có bất kỳ dị ứng nào khác, chẳng hạn như với các loại thực phẩm, thuốc nhuộm, chất bảo quản, hoặc động vật. Đối với sản phẩm không kê toa, đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.
Ngừng sử dụng oseltamivir và đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn có bất cứ dấu hiệu của một phản ứng dị ứng: phát ban; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi, hoặc họng; phát ban da đỏ và phồng rộp hoặc bong tróc da.
Trẻ em
Oseltamivir không được chỉ định để điều trị cúm cho trẻ em dưới 2 tuần tuổi hoặc không dùng để phòng ngừa bệnh cúm cho trẻ em dưới 1 tuổi. An toàn và hiệu quả chưa được chứng minh.
Người cao tuổi
Những nghiên cứu thích hợp trước đây không chứng minh được lợi ích của việc sử dụng oseltamivir ở người cao tuổi bị hạn chế bởi những vấn đề đặc trưng ở đối tượng này.
Thận trọng
- Triệu chứng ban đầu của cúm virus và nhiễm khuẩn có thể giống nhau và gây nhầm lẫn trong chẩn đoán. Người bệnh cúm có thể đồng nhiễm vi khuẩn hoặc mắc các biến chứng nhiễm khuẩn. Những trường hợp này chỉ dùng oseltamivir không đủ, phải điều trị bằng kháng sinh.
- Việc sử dụng oseltamivir không thể thay thế việc tiêm phòng vắc xin cúm và không ảnh hưởng đến việc tiêm phòng cúm hàng năm cho từng cá thể. Chỉ nên dùng thuốc để điều trị và dự phòng cúm khi các dữ liệu dịch tễ cho thầy có các virus cúm đang lưu hành trong cộng đồng.
- Các dữ liệu cho thầy tính nhạy cảm của các chủng virus cúm đang lưu hành với oseltamivir rất dao động. Do đó, cần cân nhắc các thông tin cập nhật về tính nhạy cảm của thuốc với loại virus đang lưu hành để đưa ra quyết định sử dụng thuốc cho bệnh nhân.
- Cần hiệu chỉnh liều trên những bệnh nhân người lớn có suy thận mức độ vừa và nặng.
- Những biến cố trên thần kinh – tâm thần thường khởi phát và hồi phục nhanh, được ghi nhận chủ yếu trên trẻ em và trẻ vị thành niên. Những biến cố này cũng được ghi nhận trên những bệnh nhân cúm không sử dụng oseltamivir. Cần thận trọng theo dõi các bệnh nhân cúm sử dụng oseltamivir đề phát hiện các dấu hiệu hành vi bất thường. Trong trường hợp xảy ra các biến cố này, cần cân nhắc lợi ích và nguy cơ của việc tiếp tục sử dụng thuốc trên từng bệnh nhân.
Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú
Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ. Thuốc này thuộc nhóm thuốc C đối với thai kỳ, theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).
Ghi chú: Phân loại thuốc dùng cho phụ nữ có thai:
- A= Không có nguy cơ;
- B = Không có nguy cơ trong vài nghiên cứu;
- C = Có thể có nguy cơ;
- D = Có bằng chứng về nguy cơ;
- X = Chống chỉ định;
- N = Vẫn chưa biết.
Tương tác thuốc
Oseltamivir có thể tương tác với thuốc nào?
Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
- Cần thận trọng khi sử dụng đồng thời oseltamivir với các thuốc được thải trừ qua thận và có khoảng điều trị hẹp như: clopropamid, methotrexat và phenylbutazon.
- Probenecid: Việc dùng đồng thời oseltamivir và probenecid có thể làm tăng nồng độ của chất chuyển hóa có hoạt tính của oseltamivir lên khoảng 2 lần giảm thải trừ qua thận. Tuy nhiên, không cần hiệu chỉnh liều khi dùng phối hợp này ở người có chức năng thận bình thường.
- Vắc xin cúm sống, giảm hoạt lực: Tương tác khi sử dụng đồng thời oseltamivir và vắc xin cúm sống, giảm hoạt lực chưa được đánh giá. Tuy nhiên, do Oseltamivir có khả năng ức chế sự nhân lên của virut trong vắc xin cúm sống nên thuốc có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin. Tránh sử dụng vắc xin cúm sống, giảm hoạt lực trong vòng 2 tuần trước hoặc 48 giờ sau khi dùng oseltamivir, trừ khi có chỉ định.
- Vắc xin cúm bất hoạt: Vắc xin cúm bất hoạt có thể được sử dụng ở bắt kỳ thời điểm nào và không bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng oseltamivir.
Thức ăn và rượu bia có tương tác tới oseltamivir không?
Những loại thuốc nhất định không được dùng trong bữa ăn hoặc cùng lúc với những loại thức ăn nhất định vì có thể xảy ra tương tác. Rượu và thuốc lá cũng có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia sức khỏe của bạn về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến oseltamivir?
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:
- Bệnh tim;
- Bệnh gây ra bởi virus khác như virus cúm A hoặc cúm B;
- Bệnh gan nặng;
- Bệnh phổi;
- Vấn đề y tế nghiêm trọng có thể cần nhập viện;
- Hệ miễn dịch bị suy yếu – Sự an toàn của thuốc này cho những người mắc tình trạng này không được chứng minh;
- Không dung nạp fructose di truyền – Sử dụng thận trọng. Các hỗn dịch uống chứa sorbitol có thể làm cho tình trạng này tồi tệ hơn;
- Bệnh thận – Sử dụng thận trọng. Các tác dụng của thuốc có thể tăng vì thuốc được đào thải chậm hơn ra khỏi cơ thể.
Khẩn cấp/ Quá liều
Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?
Dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng và theo dõi an toàn thuốc sau khi thuốc lưu hành trên thị trường không ghi nhận các biến cố bất lợi liên quan đến quá liều thuốc.Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Các triệu chứng quá liều có thể bao gồm:
- Buồn nôn.
- Nôn mửa.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.
Bài viết sau cung cấp các thông tin về chỉ định, cách dùng, liều dùng, tác dụng không mong muốn, lưu ý và thận trọng khi sử dụng Oseltamivir với mục đích tham khảo. Đây là thuốc kê đơn, chỉ sử dụng khi có hướng dẫn của bác sĩ. Nắm các thông tin trên giúp bạn dùng thuốc một cách thông minh, an toàn.
