Nguyên tắc sử dụng kháng sinh đúng cách, đảm bảo hiệu quả có thể bạn chưa biết

Thuốc kháng sinh được biết đến là cứu cánh trong việc điều trị các bệnh về nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, nhưng người bệnh lại thường sử dụng không thích hợp. Họ không tuân thủ những nguyên tắc sử dụng kháng sinh cơ bản, dẫn đến việc vi khuẩn bùng phát trở lại hoặc kháng kháng sinh, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, có tới 30% trẻ em bị kháng kháng sinh, rất đáng báo động.

Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu chi tiết về các nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinh trong bài viết ngay sau đây nhé!

Nguyên tắc sử dụng kháng sinh là dùng đúng loại thuốc kháng sinh

Hiện nay, trên thị trường, có rất nhiều loại thuốc kháng sinh được bày bán. Rất nhiều người vẫn thường thắc mắc rằng tình trạng bệnh như thế nào thì mới dùng kháng sinh, lựa chọn loại thuốc kháng sinh nào và có thể phối hợp nhiều loại thuốc kháng sinh lại với nhau để tăng hiệu quả điều trị hay không? 

Nguyên tắc sử dụng kháng sinh đầu tiên mà bạn nên quan tâm là phải dùng đúng loại thuốc kháng sinh. Hãy nhớ rằng:

• Kháng sinh chỉ có hiệu quả đối với vi khuẩn, vậy nên chỉ dùng cho bệnh nhiễm trùng. Nhiều người có thói quen uống kháng sinh khi nhiễm virus như cảm, cúm,… là không nên.
• Mỗi loại kháng sinh sẽ có tác dụng đối với một số nhóm vi khuẩn nhất định, gây một số bệnh nhất định.
• Mỗi dạng bào chế sẽ tiếp cận được vị trí nhiễm trùng khác nhau, chẳng hạn như kháng sinh bôi ngoài da có tác dụng tại chỗ, một số thuốc uống tác dụng toàn thân; một số lại thải trừ ra ngoài theo thận và tác dụng trên đường tiết niệu,…

Vì vậy, lựa chọn loại kháng sinh phù hợp không chỉ dựa vào loại cũ – mới, giá thành thuốc mà quan trọng nhất là phải có tác dụng trên vi khuẩn nghi ngờ gây bệnh, xâm nhập được vào vị trí nhiễm trùng và phù hợp với cơ địa của bệnh nhân.

Điều này được xác định chính xác nhất dựa trên kháng sinh đồ. Bác sĩ sẽ phân tích mẫu bệnh lấy từ vị trí nhiễm trùng để xem có những vi khuẩn nào đang gây bệnh, từ đó đưa ra đơn thuốc phù hợp nhất. Tuy nhiên, trong một số bệnh hoặc tình trạng nhiễm trùng quen thuộc thì thầy thuốc sẽ chỉ định kháng sinh dựa trên kinh nghiệm điều trị.

Nguyên tắc sử dụng kháng sinh hay bất kể thuốc nào bao giờ cũng ưu tiên dùng một loại (đơn trị liệu). Tuy nhiên, nếu có nhiều vi khuẩn cùng tấn công, tình trạng nhiễm trùng nặng, bệnh nhân nhiều bệnh nền hoặc nguy cơ kháng kháng sinh cao thì bác sĩ có thể chỉ định phối hợp các kháng sinh để nâng cao hiệu quả điều trị.

Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý sử dụng kháng sinh tại nhà, dùng thuốc của người khác hay cho người khác đơn thuốc của mình. Điều này vừa không đảm bảo đúng loại thuốc, phối hợp sai có thể xảy ra tương tác thuốc dẫn đến không có hiệu quả hoặc tăng độc tính.

Dùng kháng sinh đúng liều lượng và đủ thời gian

Việc lạm dụng thuốc kháng sinh có thể là nguyên nhân chính khiến nhiễm trùng nghiêm trọng và xảy ra tình trạng kháng thuốc. Vì vậy, nguyên tắc sử dụng kháng sinh bắt buộc phải tuân thủ là dùng kháng sinh đúng liều lượng và đủ thời gian theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả.

Về liều dùng, nếu bỏ quên liều hoặc tự ý giảm liều sẽ khiến thuốc không đạt hiệu quả kìm khuẩn hoặc diệt khuẩn, tạo cơ hội cho vi khuẩn biến đổi, đề kháng thuốc. Trường hợp dùng kháng sinh liều quá cao thì có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.

Liều dùng thuốc kháng sinh phù hợp sẽ được bác sĩ kê đơn dựa trên cân nặng của bệnh nhân, mức độ nghiêm trọng của bệnh và mức độ đáp ứng với thuốc. Bạn nên tuân thủ đúng liều này trong suốt thời gian điều trị, kể cả khi triệu chứng đã giảm hoặc biến mất. Nếu có thắc mắc gì về liều dùng thuốc, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ điều trị.

Đối với thời gian dùng kháng sinh cũng không được ngắn quá hay dài quá. Tùy theo từng loại kháng sinh và loại bệnh mà thời gian sử dụng có khi dài ngắn khác nhau, có kháng sinh 3 ngày, 5 ngày, 7 ngày, cũng có thuốc chỉ dùng một liều duy nhất (trong điều trị lậu).

Nguyên tắc sử dụng kháng sinh chuẩn là phải đủ liệu trình như bác sĩ kê đơn dù cho sức khỏe đã được cải thiện. Việc ngừng điều trị bằng kháng sinh quá sớm hoặc dùng không đủ liều có thể gây ra kháng thuốc, hoặc vi khuẩn gây bệnh còn sống sót và có khả năng gây bệnh trở lại và nghiêm trọng hơn lần trước. Bên cạnh đó, nếu đã hết thuốc mà triệu chứng vẫn còn, bạn cần đi tái khám ngay để bác sĩ điều chỉnh phương án điều trị cho phù hợp, không tự ý mua thuốc theo đơn hiện tại để dùng tiếp.

Trong suốt quá trình điều trị, người bệnh hoặc người thân nên theo dõi mức độ cải thiện bệnh và biểu hiện của tác dụng phụ. Khi thấy bất thường cần liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn thích hợp.

Việc điều trị bằng kháng sinh sẽ giúp giảm nhẹ triệu chứng, cải thiện nhanh tình trạng bệnh, giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng, đồng thời hạn chế lây lan nguồn bệnh. Tuy nhiên, bạn cần phải tuân thủ nguyên tắc sử dụng kháng sinh vừa đề cập ở trên: dùng kháng sinh đúng loại, đúng liều lượng, đủ thời gian và đúng cách như đơn kê của bác sĩ.