Cái chết đối với nhiều người có thể là chủ đề kiêng kỵ, thậm chí còn rất khó nói vì gợi nên cảm giác sợ hãi đầy bí ẩn. Thật ra, việc tìm hiểu điều gì sẽ xảy ra với cơ thể sau khi chết không hề đáng sợ như bạn vẫn nghĩ đâu.
Không phải cứ khi tim ngừng đập là đã được xem như rời khỏi thế gian. Để xác định một người đã thật sự tử vong hay chưa, các bác sĩ còn phải dựa trên nhiều triệu chứng kết hợp. Dấu hiệu rõ ràng đầu tiên chính là sự ngưng thở và không còn phản ứng trước các kích thích bằng lời nói hay cơn đau, đồng tử mắt cũng sẽ không chuyển động và bị giãn ra.
Dưới đây là những thay đổi sau khi chết thường được phân loại dựa theo các khung thời gian và sự phân hủy của cơ thể.
Trạng thái cơ thể sau khi chết theo thời gian
Nhiều nghiên cứu cho rằng sự thay đổi xảy ra sau khi chết dễ phân loại nhất là dựa theo khung thời gian trong vòng 1 giờ, 2 – 6 giờ, 7 – 12 giờ và sau đó 12 giờ.
1. Sau khi chết 1 giờ đồng hồ
Sau khi chết, toàn bộ cơ bắp trong cơ thể sẽ ở vào trạng thái thả lỏng, bước vào giai đoạn gọi là mềm nhão sơ cấp. Mí mắt bắt đầu mất đi sự căng, đồng tử giãn ra, hàm để mở, các khớp và tay chân trở nên lỏng lẻo. Khi các cơ không còn căng, da sẽ bắt đầu chảy xệ khiến các khớp và xương như hàm hoặc hông lộ rõ hơn.
Khoảng vài phút sau khi tim ngừng đập, hiện tượng tái nhạt tử thi sẽ xảy ra, nghĩa là màu da hồng hào bình thường sẽ chuyển sang sắc nhợt nhạt. Nguyên nhân là do có ít huyết sắc tố vì lượng máu phân bổ không đồng đều.
Cùng lúc đó, thân nhiệt bình thường ở mức 37°C sẽ giảm xuống đến khi bằng với nhiệt độ môi trường xung quanh. Hiện tượng hạ thân nhiệt sau khi chết chỉ xảy ra khi nhiệt độ môi trường thấp hơn nhiệt độ cơ thể tại thời điểm tử vong. Theo đó, thân nhiệt sẽ giảm 2°C trong 1 giờ đồng hồ đầu tiên và tiếp tục giảm đi 1°C mỗi giờ sau đó. Thông qua quá trình này, các chuyên gia pháp y có thể xác định được khoảng thời gian tử vong của một người.
Do cơ vòng được mở ra hay đóng lại do bộ não điều khiển, nên khi não không còn hoạt động, hệ thống cơ vòng này cũng bất hoạt. Nếu như trong ruột già vẫn còn chất thải hay nếu bạn ăn trước khi tử vong, hệ thống cơ vòng sau đó không còn chịu sự điều khiển của não bộ nữa nên sẽ đẩy các chất thải ra ngoài cơ thể.
2. Sau khi chết từ 2 – 6 giờ đồng hồ
Khi trái tim ngưng đập và không còn khả năng bơm máu nữa, trọng lực sẽ kéo các tế bào hồng cầu xuống phần thấp nhất của cơ thể. Máu bị đông lại gây ra các vệt màu tím, thường được gọi là hồ máu tử thi hay vết hoen tử thi.
Bắt đầu từ khoảng giờ thứ 3 sau khi chết đi, sự thay đổi hóa học trong các tế bào sẽ khiến các cơ bắp bắt đầu cứng lại, dẫn đến hiện tượng co cứng tử thi. Khi ấy, các cơ đầu tiên bị tác động sẽ là mí mắt, hàm và cổ. Trường hợp người sắp qua đời mở mắt, sự co cứng xảy ra ở mí mắt sẽ làm các cơ mí mắt giữ cho mắt mở to và gây ra hiện tượng không nhắm mắt khi chết.
Nhiều giờ sau đó, sự co cứng sẽ lan sang mặt và xuống phần ngực, bụng, tay, chân đến khi các ngón tay và chân bị co cứng. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khi chết có thể không trải qua hiện tượng co cứng tử thi do khối lượng cơ nhỏ hơn.
3. Sau khi chết 7 – 12 giờ đồng hồ
Thời gian tối đa để cơ thể co cứng hoàn toàn thường diễn ra trong vòng 12 giờ đồng hồ. Tuy nhiên, điều này còn thay đổi phụ thuộc vào tuổi tác, bệnh lý, giới tính, nhiệt độ môi trường và nhiều yếu tố khác. Lúc này sẽ rất khó di chuyển tay của người chết, đầu gối và khuỷu tay cũng sẽ hơi bị uốn cong, cùng lúc là ngón tay hoặc ngón chân cũng bị cong vẹo bất thường.
4. Sau khi chết từ 12 giờ đồng hồ trở lên
Sau khi đã đạt trạng thái căng cứng hoàn toàn, các cơ bắt đầu thư giãn do sự thay đổi hóa học diễn ra trong các tế bào và sự phân hủy mô bên trong. Giai đoạn mềm nhão thứ cấp sẽ xảy ra tiếp theo và kéo dài trong vòng khoảng 1 – 3 ngày. Quá trình này chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có nhiệt độ, chẳng hạn như nhiệt độ thấp sẽ làm giai đoạn mềm nhão thứ cấp chậm lại.
Trong giai đoạn mềm não thứ cấp, da sẽ bắt đầu co rút lại, tạo ra ảo giác là tóc và móng vẫn còn phát triển nhưng thật ra là không. Hiện tượng co cứng tử thi sau đó sẽ diễn ra theo chiều ngược lại: từ các ngón tay, ngón chân đến mặt trong thời gian khoảng 48 giờ.
Sự phân hủy của cơ thể sau khi chết
Quá trình phân hủy thực chất diễn ra chỉ vài phút sau khi chết nhưng có một số dấu hiệu phân hủy đặc trưng sẽ bắt đầu xảy ra sau những biến đổi bên ngoài.
1. Cơ thể phát ra tiếng động
Cơ thể sau khi chết một thời gian sẽ bắt đầu trương phình lên, giống như một quả bong bóng khí. Khi ấy, những điểm thoát hơi của cơ thể như miệng, hậu môn sẽ “xì bớt hơi” ở bên trong, tạo nên những âm thanh lạ lùng có thể khiến người khác hoảng sợ.
2. Ruột bị phân hủy đầu tiên
Ruột chính là nơi chứa nhiều vi khuẩn nhất nhưng khi cơ thể còn sống, các loại vi khuẩn này đóng vai trò hỗ trợ hệ tiêu hóa và thực hiện các chức năng của cơ thể. Tuy nhiên, sau khi chết đi, hệ vi khuẩn này sẽ sinh sôi với tốc độ nhanh chóng và “gặm nhấm” ruột của bạn trước tiên.
3. Mùi hôi thối xuất hiện
Thay đổi không chỉ xuất hiện trong sự biến dạng của cơ thể mà còn biểu hiện ở mùi xuất hiện xung quanh. Các tế bào đã chết giải phóng các loại enzyme sẽ khiến các tế bào và nấm mốc xuất hiện, làm phân hủy các tế bào trên cơ thể. Hiện tượng này giải phóng các loại khí như hydro sulfit (giống mùi trứng thối) hay khí methane và từ đó làm xuất hiện mùi hôi thối khó chịu.
4. Khí được giải phóng
Do sự phân hủy của tế bào cùng với quá trình giải phóng khí bên trong, cơ thể sẽ không còn duy trì được trạng thái rắn như ban đầu. Tình trạng trương phồng sẽ khiến cơ thể phình ra như một quả bóng căng. Nhiều trường hợp khi lượng khí tích tụ bên trong cơ thể bất ngờ bị giải phóng thì có thể dẫn đến sự “nổ tung’.
5. Côn trùng tấn công
Ngay sau khi nấm mốc xuất hiện và bắt đầu quá trình phân hủy, các loài côn trùng nhỏ như ruồi, đom đóm sẽ tham gia “tấn công” và đẻ trứng ngay trên tử thi. Tiếp đến, giòi sẽ xuất hiện cùng với các loài kiến, nhện hay những loài ăn xác thối khác chịu trách nhiệm phân hủy xác.
Nhiều năm sau sự phân hủy của các tế bào trên cơ thể, phần xương sẽ trơ ra và chịu tác động của điều kiện tự nhiên. Phải mất nhiều năm sau, các protein trong xương mới bị phá vỡ, để lại hydroxyapatite có tác dụng phân hủy xương ra thành bụi.
Quá trình phân hủy cơ thể sẽ diễn ra chậm hơn trong quan tài. Đặc biệt, một số mô như gân hay dây chằng bền vững hơn với sự phân hủy nhưng tử cung và tuyến tiền liệt có thể tồn tại vài tháng. Tuy nhiên, trong vòng một năm, cái còn lại thường sẽ chỉ là xương và răng cùng dấu vết của mô in trên đó.
Vẫn còn nhiều ý kiến tranh cãi liệu có tồn tại sự sống sau khi chết không nhưng những biến đổi về mặt sinh học xảy ra sau khi chết đã được dày công nghiên cứu. Dưới góc nhìn khoa học, bạn có thể thấy sự biến đổi của cơ thể sau khi chết cũng là một quá trình tự nhiên theo quy luật của tạo hóa.
[embed-health-tool-bmi]
