Thuốc đặt âm đạo (viên đặt âm đạo hay viên đặt phụ khoa) được sử dụng khá phổ biến khi điều trị các bệnh phụ khoa. Để thuốc phát huy hết công dụng cũng như đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bạn cần hiểu rõ về chức năng của thuốc và cách đặt thuốc âm đạo sao cho hiệu quả.

Viên đặt âm đạo là loại thuốc có thể rắn, hình bầu dục hoặc hình viên đạn được đưa vào âm đạo bằng dụng cụ chuyên dụng. Sau đó, thuốc sẽ tan thành chất lỏng trong âm đạo nhờ vào nhiệt độ cơ thể. Cơ thể hấp thụ thuốc một cách nhanh chóng, nhanh hơn thuốc uống. Điều này là do thuốc đặt sau khi tan sẽ hấp thụ trực tiếp vào máu mà không qua bất kỳ quá trình chuyển hóa nào.

Các loại thuốc đặt âm đạo

Phân loại thuốc đặt âm đạo dựa trên thành phần thuốc bao gồm:

Thuốc chứa 1 loại kháng sinh

Thuốc dùng để điều trị một loại bệnh phụ khoa nhất định. Thuốc đặt âm đạo chứa kháng sinh phải đảm bảo yếu tố tan ra được, giữ độ pH âm đạo ở mức 3,5 – 4,5, có tác dụng tại chỗ và không gây kích ứng âm đạo.

Viên đặt phụ khoa chứa estrogen

Viên đặt âm đạo chứa estrogen đặt biệt phù hợp với phụ nữ mãn kinh, lượng hormone nội tiết estrogen giảm sút khiến các tác nhân gây bệnh dễ xâm nhạp và phát triển. Estrogen trong thuốc đặt âm đạo giúp niêm mạc âm đạo có độ dày, mềm mại cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sinh hoạt tình dục.

Cách đặt thuốc vào âm đạo tại nhà

Dưới đây là hướng dẫn cách đặt thuốc âm đạo với dụng cụ bơm cho trường hợp bạn là người tự đặt hoặc đặt cho người khác (Chỉ áp dụng cho người người đã quan hệ tình dục):

1. Rửa tay, làm sạch vùng âm đạo bằng dung dịch vệ sinh phụ nữ và nước ấm, lau khô bằng khăn sạch
2. Lấy thuốc ra khỏi bao bì
3. Đặt viên thuốc vào dụng cụ bơm
4. Bạn có thể nằm ngửa hoặc đứng, cong đầu gối, hai chân rộng bằng vai
5. Nhẹ nhàng đưa dụng cụ bơm vào sâu trong âm đạo nhất có thể, nhưng không gây khó chịu
6. Nhấn đầu bơm thuốc để đẩy thuốc sâu vào trong âm đạo
7. Rút dụng cụ bơm ra khỏi âm đạo, tùy thuộc vào hướng dẫn sử dụng mà bạn có thể tái sử dụng dụng cụ bơm hay không
8. Rửa sạch tay bằng xà phòng nhẹ và nước ấm sau khi thực hiện cách dùng viên đặt phụ khoa tại nhà.

Trường hợp không sử dụng dụng cụ bơm, bạn hãy thực hiện đúng quy trình như trên, lấy thuốc nhúng nước nhẹ để thuốc dễ tan trong âm đạo. Dùng ngón tay trỏ để đặt thuốc vào sâu bên trong nhất có thể rồi sau đó rửa sạch tay.

Công dụng của thuốc đặt âm đạo

Thuốc có thể giúp điều trị các tình trạng nhiễm nấm, khô âm đạo…Kích thước và cấu tạo hóa học của thuốc cũng sẽ quyết định tốc độ hòa tan. Dưới đây là một số công dụng của thuốc đặt âm đạo:

1. Viên đặt phụ khoa giúp ngừa thai

Thuốc đặt âm đạo chứa chất diệt tinh trùng có tác dụng tránh thai theo hai cách:

• Tạo ra một chất bọt chặn lối vào cổ tử cung để tinh trùng không thể lọt qua
• Kháng lại và giết chết tinh trùng không cho đến tử cung

2. Viên đặt âm đạo chữa nhiễm trùng nấm

Nhiễm nấm âm đạo, còn được gọi là nhiễm trùng nấm men, là một tình trạng phổ biến do bào tử nấm Candida albicans gây ra. Bạn có thể điều trị nhiễm nấm âm đạo bằng cả thuốc đặt âm đạo không kê đơn (OTC) và thuốc đặt tự nhiên.

3. Chữa khô âm đạo

Tình trạng khô âm đạo có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn là ở độ tuổi chuyển sang mãn kinh.

Một thử nghiệm lâm sàng gần đây cho thấy thuốc đặt nội tiết tố có thể là phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng khô âm đạo, đặc biệt ở những phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp thay thế hormone (HRT).

Thử nghiệm trong 12 tuần gồm 325 phụ nữ dùng thuốc đặt âm đạo nội tiết tố có tên prasterone và 157 phụ nữ dùng giả dược. Kết quả, phụ nữ dùng thuốc đặt cho thấy sự cải thiện đáng kể tình trạng khô âm đạo hơn. Prasterone hoạt động cục bộ trong các tế bào âm đạo, do đó gây ra ít tác dụng phụ.

Lưu ý khi đặt thuốc vào âm đạo tại nhà

Trong cách sử dụng viên đặt phụ khoa, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên lưu ý một số điều sau đây:

• Mang băng vệ sinh (loại mỏng hàng ngày) sau khi dùng viên đặt âm đạo để không bị rò rỉ thuốc
• Dùng thuốc đúng liều lượng theo chỉ dẫn, ngay cả khi các triệu chứng biến mất
• Nếu bỏ lỡ một liều, nên đợi cho đến thời điểm dùng liều tiếp theo, không dùng nhân đôi liều
• Thời điểm sử dụng thuốc tốt nhất là trước khi đi ngủ, giúp hạn chế rò rỉ thuốc ra ngoài
• Giữ cho thuốc đặt ở nơi mát mẻ để tránh bị tan chảy trước khi sử dụng, hoặc giữ trong tủ lạnh tùy theo hướng dẫn.
• Không nên đặt thuốc trong kỳ kinh nguyệt vì máu kinh có thể làm giảm tác dụng của thuốc.

Hầu hết các loại thuốc đặt âm đạo cho mục đích tránh thai đều không mang lại hiệu quả cao như những cách tránh thai khác. Tuy nhiên, biết đặt thuốc âm đạo đúng cách để điều trị nhiễm trùng nấm hay khô âm đạo sẽ an toàn và hiệu quả nhờ tác dụng nhanh, đúng mục đích điều trị và ít tác dụng phụ hơn so với thuốc uống. Cách đặt thuốc âm đạo khác đơn giản, bạn hãy thực hiện theo trình tự để đảm bảo hiệu quả cao nhất có thể nhé!