Ngay từ những ngày còn trong bụng mẹ đến khi chào đời, sự phát triển của trẻ đã được theo dõi rất sát sao. Ngoài chỉ số cân nặng, chiều cao thì chu vi vòng đầu cũng là một thông số quan trọng trong việc đánh giá và kiểm soát quá trình tăng trưởng của trẻ theo từng giai đoạn.

Suốt những năm tháng đầu đời của bé, trong mỗi lần thăm khám định kỳ, bác sĩ sẽ ghi lại các thông số liên quan đến sự phát triển của trẻ bao gồm cân nặng, chiều cao và kích thước vòng đầu. Dựa vào đó, bác sĩ có thể đánh giá được rằng trẻ có đang phát triển khỏe mạnh hay không và liệu có bất kỳ vấn đề gì cản trở đến quá trình này hay không.

Chu vi vòng đầu là gì?

Chu vi vòng đầu chính là khoảng cách một vòng tính từ chính giữa trán đi qua phần nhô ra nhiều nhất sau đầu và trở về trán. Cách đo vòng đầu cho bé: Bác sĩ sẽ dùng thước dây đặt vòng qua đầu bé, ngay phía trên tai để đo được thông số này. Mặc dù không đau trong quá trình đo nhưng hầu hết trẻ em đều quấy khóc và không chịu giữ yên đầu nên khó có thể thu được kết quả chính xác ngay từ lần đo đầu tiên.

Kết quả thu được sẽ dùng để so sánh với biểu đồ tăng trưởng tiêu chuẩn, từ đó giúp bác sĩ xác định được kích thước vòng đầu tính theo tháng tuổi và giới tính của trẻ sẽ rơi vào bách phân vị nào. Các đường bách phân vị dùng để so sánh giá trị đã có với số liệu thống kê đã được khảo sát trước đó. Ví dụ, kết quả vòng đầu trẻ sơ sinh đo được nằm ở bách phân vị thứ 30, điều đó có nghĩa là trẻ có chu vi vòng đầu lớn hơn 30% trẻ ở cùng độ tuổi, giới tính.

Chu vi vòng đầu bình thường là bao nhiêu?

Một em bé sinh đủ tháng thường có chu vi vòng đầu vài ngày sau sinh rơi vào khoảng 34,9cm. Sau một tháng, con số này sẽ tăng lên đến khoảng 38,1cm. Tuy nhiên, có khác biệt nhỏ về chỉ số vòng đầu bình thường theo giới tính (nam hoặc nữ) ở cùng tháng tuổi. Các bé trai thường có vòng đầu lớn hơn các bé gái.

Do đó, khái niệm chu vi vòng đầu bình thường của trẻ sẽ không mang tính tuyệt đối. Ngoài ra, các yếu tố di truyền cũng có thể ảnh hưởng đến thông số này ở trẻ.

Trung bình, kích thước đầu tăng lên bao nhiêu mỗi tháng?

Sự phát triển của của những đứa trẻ là không giống nhau và chu vi đầu của chúng cũng vậy.

• Thông thường, vòng đầu trẻ sơ sinh sẽ lớn hơn khoảng 2cm so với vòng ngực ở những bé dưới 6 tháng tuổi. Có sự tăng trưởng nhanh chóng trong khoảng 4 tháng đầu đời.
• Sau đó, từ 6 tháng đến năm 2 tuổi, số đo vòng ngực và đầu sẽ tương đương nhau.
• Từ 2 tuổi trở lên, kích thước cơ thể bé sẽ phát triển nhanh hơn kích thước đầu.

Biểu đồ chu vi vòng đầu của trẻ ở từng tháng tuổi và theo giới tính

Dưới đây là biểu đồ giúp theo dõi chu vi đầu của bé trai và bé gái ở từng tháng tuổi.

Chu vi vòng đầu của bé trai từ sơ sinh đến 36 tháng tuổi

Chu vi vòng đầu của bé gái từ sơ sinh đến 36 tháng tuổi

Để có những thông tin đầy đủ hơn về sự phát triển vòng đầu của trẻ theo từng giai đoạn, bạn có thể tham khảo thêm các số liệu tại bài viết “Bảng dữ liệu về chu vi vòng đầu theo tháng tuổi của trẻ sơ sinh“.

Mối liên hệ giữa chỉ số vòng đầu và trí thông minh của trẻ

Liệu kích thước chu vi vòng đầu của trẻ có liên hệ đến trí thông minh của trẻ hay không? Đây chắc chắn là thắc mắc của nhiều bậc phụ huynh khi theo dõi thông số này trong quá trình phát triển của trẻ.
Sự thật thì:

Có báo cáo cho thấy trong năm đầu tiên, những đứa trẻ có vòng đầu lớn thường sẽ có chỉ số IQ cao hơn khi chúng ở độ tuổi từ 4–8. Tuy nhiên, đừng quá lo lắng nếu con bạn có chu vi vòng đầu nhỏ hơn những đứa trẻ khác.
Nhiều yếu tố khác như thời gian trẻ được bú mẹ, trình độ học thức của cha mẹ và môi trường phát triển cũng tác động đến chỉ số IQ của trẻ.

Việc theo dõi chu vi vòng đầu của trẻ giúp các bác sĩ theo dõi sự tăng trưởng và phát triển của trẻ từ khi sinh ra và thông báo cho bạn biết liệu có gì đáng lo ngại ở trẻ hay không. Những trường hợp bất thường hiếm khi xảy ra, nếu có thì hay đi kèm với các vấn đề sức khỏe khác như bất thường về hệ tiết niệu, tim mạch, xương hay thận, bại não, động kinh. Việc phát hiện sớm những tình trạng này sẽ giúp bố mẹ có thể tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả cho trẻ, bao gồm cả lựa chọn phẫu thuật. Hầu hết trẻ sau khi trải qua điều trị và phẫu thuật đều phục hồi hoàn toàn và tiếp tục cuộc sống bình thường khi trưởng thành.
Chu vi vòng đầu là một thông số thể hiện mức độ phát triển và tăng trưởng của trẻ. Vì vậy, bạn cần đưa con đi khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là trong những năm đầu đời của trẻ để bác sĩ kiểm tra và theo dõi đều đặn. Bình thường, thông số này lớn hay nhỏ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, vì vậy, để xác định những bất thường trong sự phát triển của bé, bạn cần nhờ đến sự đánh giá của bác sĩ.