Dị ứng kháng sinh amoxicillin (dị ứng amoxicillin) là một tình trạng rất thường gặp phải ở cả trẻ em và người lớn. Thuốc kháng sinh amoxicillin là một trong những loại thuốc đầu tay điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên, bạn nên cẩn trọng để tránh nguy cơ gặp tác dụng phụ như nổi mẩn, phát ban, nghiêm trọng hơn là ngưng thở hay sốc phản vệ!
Amoxicillin là một loại thuốc kháng sinh phổ rộng thông dụng được dùng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm đường hô hấp do liên cầu, tụ cầu, phế cầu, viêm đường tiết niệu, viêm dạ dày, ruột, nhiễm khuẩn da… Thuốc amoxicillin có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với các loại thuốc kháng sinh khác để tăng cường khả năng điều trị nhiều bệnh nhiễm khuẩn.
Khi sử dụng thuốc kháng sinh amoxicillin đặc biệt là cho trẻ em, tình trạng phát ban, dị ứng amoxicillin là vấn đề rất thường gặp phải. Những vết mẩn ngứa dạng ban đỏ hoặc mề đay trên da của trẻ khiến cho nhiều cha mẹ rất lo lắng. Trong bài viết này, bạn hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu về tình trạng dị ứng kháng sinh amoxicillin cùng cách xử lý và phòng ngừa nhé!
Dị ứng amoxicillin là gì?
Dị ứng thuốc amoxicillin là tình trạng loại thuốc kháng sinh này gây nên những thay đổi trên da, có thể làm trẻ nổi mẩn ngứa (hay còn gọi là phát ban da) ngay sau khi dùng. Các phản ứng có thể ngay lập tức (trong vòng 1 đến 2 giờ) hoặc chậm (sau vài giờ hoặc vài ngày). Thuốc kháng sinh amoxicillin thuộc họ penicillin là một trong những loại kháng sinh dễ gây nổi mẩn ngứa nhiều nhất.
Có đến 10% người bệnh thông báo rằng họ bị dị ứng với penicillin. Tuy nhiên, trên thực tế, tỷ lệ dị ứng với penicillin không cao như vậy. Nhiều người thường nhầm lẫn và cho rằng mình bị dị ứng với penicillin nhưng thật ra đó chỉ là một tác dụng phụ rất nhẹ chứ không phải dị ứng.
Phân loại dị ứng amoxicillin
Người bị dị ứng kháng sinh amoxicillin có triệu chứng gì? Theo các chuyên gia sức khỏe, có hai loại dị ứng amoxicillin phổ biến bao gồm:
1. Nổi mề đay
Trẻ uống nhiều kháng sinh bị phát ban hay bị nổi mề đay với các dấu hiệu như xuất hiện những vết mẩn ngứa ngoài da với màu đỏ hoặc trắng, sần nổi lên trên bề mặt da và có thể cảm nhận được khi chạm vào. Tình trạng này nếu xuất hiện sau khi dùng 1 – 2 liều thuốc kháng sinh amoxicillin thì có khả năng cao là trẻ đã bị dị ứng amoxicillin.
Nếu bị nổi mề đay, người bệnh nên ngưng sử dụng thuốc kháng sinh amoxicillin và đi khám. Vì tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Người bệnh cần được cấp cứu kịp thời nếu bị nổi mề đay kèm theo các biểu hiện như khó thở, có dấu hiệu sưng, tím tái…
2. Nổi ban đỏ
Tình trạng nổi ban đỏ này thường xuất hiện muộn hơn nổi mề đay và xảy ra vào khoảng 3 – 10 ngày sau khi dùng thuốc kháng sinh amoxicillin. Tuy nhiên, trong một số trường hợp ban đỏ cũng có thể xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào, trong hoặc ngay sau thời gian điều trị bằng thuốc kháng sinh amoxicillin.
Ban đỏ do dị ứng amoxicillin được mô tả giống như những mảng phẳng màu đỏ xuất hiện trên da (không nổi sần lên bề mặt da). Những ban nhỏ và nhạt màu hơn thường xen lẫn với các đốm mẩn đỏ, dạng mẩn ngứa này thường sẽ tự khỏi vài ngày sau khi ngưng sử dụng amoxicillin.
Nguyên nhân gây dị ứng amoxicillin
Nhiều cha mẹ thường thắc mắc bé uống kháng sinh bị nổi mẩn đỏ hay dị ứng kháng sinh amoxicillin là do đâu? Theo các chuyên gia sức khỏe, nếu bé bị nổi mề đay sau khi dùng thuốc kháng sinh amoxicillin, điều này do dị ứng amoxicillin gây ra. Còn tình trạng nổi ban đỏ hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân. Nếu bé bị nổi mẩn ngứa nhưng không bị mề đay và không có các triệu chứng nghiêm trọng khác như khó thở, sưng… thì không có nghĩa là bị dị ứng amoxicillin. Đó đơn giản chỉ là phản ứng nhẹ với thuốc do mẫn cảm.
Ở trẻ em, các bé gái thường dễ mẩn cảm và hay bị dị ứng amoxicillin hơn các bé trai. Những trẻ mắc bệnh bạch cầu đơn nhân hay còn gọi là bạch cầu mono dễ bị nổi mẩn ngứa sau khi dùng thuốc kháng sinh amoxicillin.
Tình trạng nổi mẩn ngứa thông thường sau khi dùng amoxicillin được mô tả lần đầu tiên trên tạp chí Nhi khoa (Journal of Pediatrics) vào năm 1960 ở những em bé dùng ampicillin để điều trị bệnh bạch cầu đơn nhân. Khi đó tới 80% trẻ em nhóm này đã bị nổi mẩn ngứa. Ngày nay, có rất ít trẻ bị bệnh bạch cầu đơn nhân điều trị bằng amoxicillin vì việc điều trị không thực sự hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn có 30% trẻ bị bệnh bạch cầu mono mãn tính dùng amoxicillin bị nổi mẩn ngứa.
Cách xử lý khi bị dị ứng amoxicillin
Nếu trẻ uống kháng sinh bị phát ban, cha mẹ cần ngưng sử dụng loại thuốc ngay lập tức và nhanh chóng cho con đi khám. Bạn cũng có thể sử dụng thuốc không kê đơn benadryl để giúp chống lại tình trạng dị ứng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Nếu bé uống kháng sinh bị nổi mẩn đỏ thông thường mà không bị mề đay, bạn vẫn có thể dùng benadryl khi trẻ có cảm giác ngứa và khó chịu. Bạn vẫn nên hỏi bác sĩ xem có thể tiếp tục dùng thuốc kháng sinh đó không để ngăn ngừa nguy cơ bị dị ứng amoxicillin có thể xảy ra.
Loại mẩn đỏ ngứa thông thường có thể tự biến mất sau khi ngưng sử dụng thuốc. Tuy nhiên, nếu ban đỏ này gây ngứa và khó chịu, bác sĩ có thể khuyến cáo bôi kem steroid lên vùng da đó.
Trẻ bị dị ứng amoxicillin: Khi nào cần đi khám?
Khi dùng amoxicillin, trẻ em là đối tượng thường dễ bị nổi mẩn ngứa, mẩn đỏ. Tuy nhiên, vì trẻ còn nhỏ và có làn da nhạy cảm nên rất khó để có thể xác định mẩn ngứa trên da của trẻ là do kháng sinh hay do nguyên nhân khác (ví dụ các bệnh truyền nhiễm hoặc dị ứng gây nổi ban). Bạn cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay nếu trẻ bị nổi ban kèm theo các triệu chứng như nôn, sốt, sưng tấy, tím tái…
Việc nhận biết nổi mẩn ngứa do dị ứng thuốc kháng sinh amoxicillin, đặc biệt là ở trẻ em, thường rất khó khăn. Mẩn ngứa có thể chỉ là dạng phản ứng nhẹ bình thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu dị ứng kháng sinh nếu không xử lý kịp thời có thể gây sốc phản vệ và ngưng thở nếu tiếp tục dùng thuốc.
Khi trẻ chỉ bị nổi mẩn đỏ, bạn cũng nên hết sức thận trọng khi cho bé tiếp tục dùng amoxicillin. Cách tốt nhất là bạn đưa bé đi khám sớm. Nếu tình trạng này biến mất sau một vài ngày ngưng sử dụng thuốc thì bác sĩ có thể cho phép điều trị hết phác đồ cho đến khi hoàn thành. Bạn cũng cần ghi lại phản ứng của bé sau khi dùng bất kỳ loại kháng sinh nào và thông báo cho bác sĩ vì có thể bé sẽ bị nổi mẩn với loại kháng sinh khác cùng họ với amoxicillin.
[embed-health-tool-bmr]
