Hội chứng tăng ure máu (còn gọi là hội chứng huyết tán tăng ure máu, ure huyết cao, HUS). Đây là 1 loại bệnh nguy hiểm nhưng nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bạn vẫn có cơ hội hồi phục hoàn toàn.
Vậy hội chứng huyết tán tăng ure máu là gì, có triệu chứng như thế nào, tiêu chuẩn chẩn đoán và cách điều trị ra sao? Mời bạn cùng HelloBacsi tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Tìm hiểu chung
Hội chứng huyết tán tăng ure máu (HUS) là gì?
Hội chứng ure huyết cao là tình trạng tan máu, giảm tiểu cầu và tổn thương thận cấp tính. Hội chứng này xảy ra khi khi các mạch máu nhỏ trong thận bị tổn thương và viêm, làm hình thành cục máu đông (huyết khối). Các cục máu đông gây tắc nghẽn hệ thống lọc của thận và dẫn đến suy thận, có thể đe dọa đến tính mạng.
Đây là một dạng bệnh nghiêm trọng nhưng người bệnh có thể hồi phục sức khỏe nhanh chóng nếu được điều trị thích hợp và kịp thời, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Phần lớn các ca bệnh xảy ra ở trẻ em.
Biến chứng của hội chứng này có thể đe dọa tính mạng, chẳng hạn như:
- Suy thận (cấp tính hoặc mạn tính)
- Đột quỵ hoặc co giật, hôn mê
- Tăng huyết áp
- Rối loạn đông máu, có thể dẫn đến chảy máu bất thường
- Các vấn đề tim mạch, tiêu hóa,…
Triệu chứng
Dấu hiệu của hội chứng huyết tán tăng ure máu là gì?
Các triệu chứng của hội chứng tăng ure máu có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Hầu hết các trường hợp HUS là do nhiễm một số chủng vi khuẩn E.coli nhất định. Tình trạng HUS dạng này có thể gây ra các triệu chứng ban đầu, bao gồm:
- Tiêu chảy, thường có máu
- Đau bụng, chuột rút hoặc chướng bụng
- Buồn nôn, nôn
- Sốt
Tất cả các trường hợp mắc hội chứng ure huyết cao, bất kể nguyên nhân gì, đều làm tổn thương mạch máu. Các tổn thương này khiến tế bào hồng cầu bị phá vỡ, cơ thể thiếu máu, hình thành cục máu đông trong mạch máu và gây tổn thương thận. Ở giai đoạn sau, bệnh có thể gây ra các triệu chứng khác như:
- Da nhợt nhạt, đặc biệt là da ở má và mí mắt dưới
- Cực kỳ mệt mỏi
- Khó thở
- Dễ bị bầm tím hoặc bầm tím không rõ nguyên nhân
- Chảy máu bất thường, chẳng hạn như chảy máu mũi và miệng
- Huyết áp cao
- Thiểu niệu (tiểu ít hơn bình thường) hoặc vô niệu (không đi tiểu được) hay nước tiểu có máu
- Sưng phù chân, bàn chân hoặc mắt cá chân, đôi khi sưng ở mặt, bàn tay hoặc toàn bộ cơ thể
- Lú lẫn, co giật hoặc đột quỵ
- Tăng huyết áp.
Bạn có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ?
Bạn cần đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn hoặc người thân bị tiêu chảy có máu hoặc tiêu chảy nhiều ngày kèm các triệu chứng như:
- Giảm lượng nước tiểu
- Sưng tấy các vùng trên cơ thể
- Bầm tím không rõ nguyên nhân
- Chảy máu bất thường
- Mệt mỏi kéo dài.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra hội chứng huyết tán tăng ure máu
Hội chứng ure huyết cao thường xảy ra do ruột bị nhiễm một chủng vi khuẩn E.coli nhất định. Hầu hết các chủng vi khuẩn E.coli bình thường và vô hại, tuy nhiên một số chủng có thể gây tiêu chảy. Các chủng này tạo ra một loại độc tố gọi là Shiga. Độc tố xâm nhập vào máu và gây tổn thương mạch máu, từ đó có thể dẫn đến hội chứng ure huyết cao.
Ngoài ra, việc sử dụng một số loại thuốc như quinine, các thuốc ức chế miễn dịch cyclosporine và một số loại thuốc hóa trị khác cũng có thể gây ra hội chứng này.
Các nguyên nhân hội chứng huyết tán tăng ure máu khác có thể là:
- Các bệnh nhiễm trùng khác như nhiễm vi khuẩn phế cầu, virus HIV hoặc cúm, Shigella (trực khuẩn lỵ), Salmonella và một số vi khuẩn đường ruột khác
- Biến chứng của thai kỳ hoặc các tình trạng sức khỏe như bệnh tự miễn
- Hiếm gặp do ung thư.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc phải hội chứng huyết tán tăng ure máu?
Tất cả mọi người đều có khả năng mắc phải hội chứng tăng ure máu này. Tuy nhiên, bệnh phổ biến nhất ở:
- Trẻ em dưới 5 tuổi
- Người lớn trên 65 tuổi
- Người có hệ miễn dịch suy yếu
- Người có thay đổi di truyền khiến họ dễ mắc bệnh hơn.
Bên cạnh đó, nếu bạn nhiễm vi khuẩn E.coli thì nguy cơ mắc hội chứng ure huyết cao cũng tăng lên. Chẳng hạn như:
- Ăn thịt hoặc thực phẩm bị nhiễm E.coli
- Bơi trong hồ bơi hoặc hồ bị ô nhiễm nước
- Tiếp xúc gần với người bị nhiễm E.coli
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng huyết tán tăng ure máu
Bác sĩ chẩn đoán dựa trên việc hỏi tiền sử bệnh và triệu chứng một cách kỹ lưỡng. Bên cạnh đó, họ sẽ chỉ định một số xét nghiệm như:
- Xét nghiệm máu: để xem hồng cầu của bạn có bị hư hại hay không. Xét nghiệm này cũng cho bác sĩ biết về số lượng tiểu cầu, hồng cầu và mức creatine trong cơ thể bạn.
- Xét nghiệm nước tiểu: nhằm phát hiện những bất thường trong nước tiểu của bạn, ví dụ như sự xuất hiện của protein, máu và các dấu hiệu nhiễm trùng.
- Xét nghiệm phân: Xét nghiệm phân giúp phát hiện sự có mặt của E.coli tiết độc tố Shiga và các vi khuẩn khác có thể gây HUS trong đường tiêu hóa.
Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân siêu âm để kiểm tra tổn thương thận hoặc sinh thiết thận khi cần.
Cách điều trị hội chứng huyết tán tăng ure máu
Những phương pháp dùng để điều trị bệnh bao gồm:
- Truyền máu: Tại bệnh viện, bạn có thể cần truyền hồng cầu hoặc tiểu cầu qua đường tĩnh mạch để ngăn ngừa và giảm triệu chứng do hội chứng ure huyết cao gây ra.
- Dùng thuốc: Như thuốc giảm huyết áp để ngăn ngừa hoặc trì hoãn tổn thương thận, thuốc eculizumab để ngăn ngừa tổn thương các mạch máu…
- Lọc máu: Để lọc chất thải và các chất lỏng dư thừa ra khỏi máu.
- Thay huyết tương: Để thay thế huyết tương của bạn bằng huyết tương mới.
- Cấy ghép thận: Một số người bị tổn thương thận nặng do hội chứng tăng ure huyết sẽ cần phải ghép thận.
Chế độ sinh hoạt
Cách phòng ngừa hội chứng huyết tán tăng ure máu
Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn phòng ngừa hội chứng ure huyết cao:
- Rửa tay sạch sau khi tiếp xúc với vật nuôi, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Không ăn các thực phẩm chưa được nấu chín
- Rửa sạch trái cây và rau củ trước khi ăn
- Không sử dụng các loại sữa chưa được tiệt trùng
- Rã đông thịt trong lò vi sóng
- Để thực phẩm sống tách biệt với thực phẩm chín
- Tránh các hồ bơi không sạch sẽ, không đi bơi nếu bạn bị tiêu chảy.
