Tích trữ máy thở oxy tại nhà mùa dịch COVID-19: Lợi bất cập hại?

Khi số ca dương tính với COVID-19 ngày càng tăng cao, nhiều người dân bắt đầu cân nhắc đến việc mua máy thở oxy tại nhà để dùng khi cần. Điều này có nên hay không?

Theo khuyến cáo từ Bộ Y tế Việt Nam thì người dân không nên tích trữ máy trợ thở oxy để tự dùng tại nhà trong mùa dịch COVID-19. Bởi vì cách vận hành của thiết bị y tế này không đơn giản như chúng ta vẫn nghĩ. Nếu dùng sai cách hoặc dùng không đúng thời điểm có thể dẫn đến những tổn thương hoặc biến chứng khó lường. Vì vậy, để tìm hiểu chi tiết hơn về máy thở oxy và ứng dụng của máy đối với bệnh nhân COVID-19 thì bạn có thể tham khảo ngay những thông tin sau đây.

Máy thở oxy là gì?

Máy thở oxy là một thiết bị hỗ trợ quá trình thở của bệnh nhân bằng cách bơm không khí vào phổi. Có nhiều loại máy thở khác nhau, phân loại dựa trên mức hỗ trợ mà máy cung cấp. Khi sử dụng, bác sĩ thường dựa vào tình trạng của bệnh nhân để lựa chọn loại máy thở phù hợp với họ.

Có thể nói, máy thở đóng vai trò rất quan trọng trong việc cứu sống người bệnh, bao gồm cả trong bệnh viện lẫn trên xe cứu thương. Tuy nhiên, đây không phải là thiết bị y tế có thể tùy tiện sử dụng tại nhà mà không có sự giám sát của bác sĩ hoặc người có chuyên môn y khoa.

Máy thở được sử dụng khi nào?

Bác sĩ thường cho bệnh nhân sử dụng máy thở oxy nếu người bệnh đó không còn khả năng tự thở một cách tự nhiên để nhận đủ oxy và thải carbon dioxide (CO₂) ra khỏi cơ thể. Điều mà thường xảy ra khi bệnh nhân đang được gây mê toàn thân hoặc mắc căn bệnh nào đó gây suy hô hấp.

Như vậy có thể nói, máy thở oxy thường được sử dụng khi bệnh nhân đang rơi vào trường hợp tính mạng bị đe dọa. Trong đó, những tình trạng điển hình cần đến máy trợ thở oxy bao gồm:

• Chấn thương đầu
• Đột quỵ
• Bệnh liên quan đến phổi
• Tổn thương tủy sống
• Bại liệt
• Ngừng tim đột ngột
• Suy hô hấp ở trẻ sơ sinh
• Hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS)
• Viêm phổi
• Nhiễm trùng máu
• Bệnh nhân COVID-19 nguy kịch vì suy hô hấp nghiêm trọng.

Máy thở hỗ trợ điều trị bệnh nhân COVID-19 như thế nào?

Như bạn đã biết, COVID-19 là căn bệnh truyền nhiễm được gây ra bởi virus SARS-CoV-2 xuất hiện lần đầu tiên vào cuối năm 2019. Loại virus này thuộc nhóm Coronavirus chủng mới, chúng có thể xâm nhập vào cơ thể qua mũi, miệng hoặc mắt.

Một khi lây nhiễm thành công, virus Corona chủng mới sẽ tấn công tế bào phổi. Từ đó có thể khiến phổi bị nhiễm trùng, virus làm đầy các túi khí nhỏ bằng các tế bào và chất lỏng để ngăn chặn dòng chảy của oxy. Khi các túi khí bị viêm thì viêm phổi có thể phát triển và khiến việc cung cấp oxy cho máu gặp khó khăn. Đây là lúc bệnh nhân COVID-19 rơi vào tình trạng nguy kịch vì khó thở và suy hô hấp nghiêm trọng.

Đối với những ca mắc COVID-19 có dấu hiệu trở nặng, bác sĩ thường cho người bệnh sử dụng máy thở oxy. Thiết bị này sẽ cung cấp không khí với hàm lượng oxy cao và tạo ra áp suất trong phổi của bạn để hỗ trợ quá trình hô hấp. Bên cạnh đó, máy thở cũng giúp đẩy khí CO₂ ra ngoài và cân bằng độ pH trong máu của bạn.

Bệnh nhân COVID-19 thường phải thở máy trong bao lâu và ngưng sử dụng như thế nào?

Thời gian bệnh nhân COVID-19 cần dùng máy thở oxy sẽ tùy thuộc vào tình trạng bệnh và khả năng tự thở của mỗi người. Thời lượng dùng máy thở có thể chỉ kéo dài một vài giờ hoặc cũng có thể nhiều hơn như kéo dài 2- 3 tuần, thậm chí là lâu hơn đối với những ca nghiêm trọng.

Đối với quá trình “cai” máy thở oxy sau khi phục hồi, bạn sẽ được “cai” dần dần cho đến khi có thể tự thở một cách tự nhiên. Ở giai đoạn đầu, bác sĩ sẽ giảm từ từ lượng oxy mà máy thở cung cấp cho bạn. Khi đến một mức tối thiểu nào đó, bạn sẽ bắt đầu cố gắng tự thở và cuối cùng là tháo hẳn ống thở.

Trong trường hợp chưa có khả năng tự thở ngay lập tức, bạn vẫn có thể tiếp tục dùng máy và thử lại vào một một thời điểm khác. Ngoài ra, nếu cảm thấy cơ bắp suy yếu sau khi dùng máy thở thì bạn cũng đừng quá lo lắng. Vì theo thời gian, cơ thể bạn sẽ khỏe lại và hoạt động bình thường.

Vì sao không nên tích trữ máy thở oxy tại nhà trong mùa dịch?

Trước những lời đồn đoán rằng máy trợ thở oxy tại các cơ sỏ y tế có thể quá tải do ca nhiễm tăng cao, đặc biệt là ở thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Y tế đã nhanh chóng đưa ra khuyến cáo người dân không nên mua máy thở oxy tại nhà để tích trữ. Để làm rõ hơn về vấn đề này, có 3 nguyên nhân quan trọng được đưa ra:

• Thứ nhất, không phải tất cả bệnh nhân COVID-19 đều cần thở máy. Tỷ lệ này chỉ chiếm một phần rất nhỏ, số liệu gần nhất cho thấy chỉ có 5% số ca cần thở oxy gọng kính, 0.17% thở máy không xâm nhập và 1.3% số ca thở máy xâm nhập.
• Thứ hai, việc thiết lập, vận hành và sử dụng máy thở oxy có yêu cầu cao hơn về kỹ thuật. Do đó việc ứng dụng thiết bị này để hỗ trợ quá trình hô hấp của bệnh nhân cần được thực hiện, theo dõi bởi bác sĩ hoặc người có chuyên môn y khoa nhằm đảm bảo an toàn. Thế nhưng, trước tình hình dịch bệnh hiện nay, việc cắt cử nhân viên y tế đến từng hộ gia đình để hỗ trợ hướng dẫn dùng máy thở là không khả thi.
• Thứ ba, việc người dân tích trữ máy thở tại nhà sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung cho bệnh viện và các cơ sở y tế khác. Qua đó, ảnh hưởng đến việc điều trị của nhiều bệnh nhân đang thực sự cần máy trợ thở oxy. Bộ Y tế và TP. HCM đã tiến hành khảo sát và đánh giá năng lực sản xuất máy thở cũng như oxy tại nước ta. Kết quả thu được rất khả quan nên người dân hãy yên tâm là trước mắt sẽ không thiếu máy thở cho người bệnh COVID-19.

Máy thở oxy là một thiết bị y tế cần thiết và có vai trò cứu sống người bệnh đang bị suy hô hấp và không thể tự thở. Tuy nhiên, việc sử dụng máy thở không đơn giản như nhiệt kế hay máy đo huyết áp… Hơn nữa, nếu sử dụng sai cách, sai thời điểm hoặc không đúng yêu cầu kỹ thuật, máy trợ thở có thể gây ra một số rủi ro cho bệnh nhân như xẹp phổi, tổn thương phổi, vỡ phổi, cơ thở bị yếu… Vì vậy, bạn không nên mua tích trữ máy thở oxy tại nhà và tự dùng trong mùa dịch COVID-19 để tránh những hiểm họa không mong muốn.